Fréttablaðið - 31.07.2007, Blaðsíða 16

greinar@frettabladid.is
Frá og með deginum í dag og næstu tvær vikur
munu upplýsingar um tekj-
ur hvers og eins okkar liggja
frammi til sýnis fyrir
atbeina íslenska ríkisins.
Ekkert okkar hefur veitt
leyfi fyrir þessari birtingu en með
henni gefst samstarfsmönnum
okkar, nágrönnum, kunningjum,
vinum og síðast en ekki síst óvildar-
mönnum færi á að hnýsast í einka-
málefni okkar, viðkvæmar persónu-
upplýsingar, fjárhagsmálefni
okkar.
Fjárhagsmálefni eru einkamál
hvers og eins og meðal viðkvæm-
ustu persónuupplýsinga í nútíma-
samfélagi. Gildar ástæður þurfa að
liggja til grundvallar þeirri stefnu
stjórnvalda að heimta þessar upp-
lýsingar í krafti valdheimilda og
leggja þær svo á glámbekk. Órök-
studdar hugmyndir um
virkt skatteftirlit með
þessum hætti geta vart
talist grundvöllur slíkrar
valdbeitingar og átroðn-
ingi ríkisvaldsins á rétt-
indum einstaklinga.
Formælendur þessa
lögbundna yfirgangs –
opinberrar birtingar á
upplýsingum um launin
okkar – nefna gjarnan að
gagnsæi í þessum efnum sé mikil-
vægt, m.a. til að fylgjast með þróun
í launamun kynjanna. En allar þær
upplýsingar má vinna og birta án
þess að tengja þær við nafngreinda
menn og konur. Engin þörf er á því,
sé þetta tilgangurinn, að ráðast svo
freklega gegn friðhelgi einkalífs-
ins.
Birting upplýsinga um tekjur ein-
staklinga er einnig til þess fallin að
grafa undan því trúnaðarsambandi
sem viðgengist hefur á vinnumark-
aði um launakjör í frjálsum vinnu-
samningum. Með því að skylda
skattstjóra til að leggja álagningar-
og skattskrár fram gerir ríkisvaldið
þennan trúnað að engu.
Telja verður að núgildandi
ákvæði laga um tekjuskatt sem
skylda skattstjóra til að birta álagn-
ingar- og skattskrár séu í verulegu
ósamræmi við lagaákvæði og þær
meginreglur sem lögfestar hafa
verið um þagnarskyldu um upplýs-
ingar sem varða fjárhagsmálefni
einstaklinga á síðustu árum. Þá
verður að teljast afar hæpið
umrædd lagagrein standist ákvæði
stjórnarskrár um friðhelgi einka-
lífs.
Ungir sjálfstæðismenn munu
næstu tvær vikur láta gestabækur
liggja frammi á skattstofum. Þeir
sem fletta upp í álagningarskrám
eru beðnir um að skrá nafn sitt og
nöfn þeirra sem þeir eru að grennsl-
ast fyrir um í þessa gestabók. Þetta
ætti að vera auðsótt, enda er fólk að
sinna heiðvirðu skattaeftirliti – eða
hvað? Við skulum sjá hversu marg-
ir gefa sig fram.
Höfundur er formaður SUS.
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki
Fyrir 10 árum trúði því enginn að hægt væri að sitja úti og sötra
kaffi á Íslandi. Mestu hörkutólin
létu sig hafa það umvafðir
lopapeysu og lyngi til fjalla.
Undanfarnar vikur hafa verið
þannig að jafnvel sólríkustu
bernskuminningar blikna. Miðjarð-
arhafsloftslagið í görðum höfuð-
borgarsvæðisins má þó líklega ekki
síður þakka trjám og gróðri sem
gjörbreytt hafa veðráttunni í
grónum hverfum. Austurvöllur er
svo líklega besta dæmið um skjól af
manna völdum. Þessi óviðjafnan-
legi mannlífspottur sem kraumað
hefur í allt sumar ætti jafnframt að
vera okkur fyrirmynd í því hvernig
við skipuleggjum og búum okkur
skjól í borginni.
Það er hins vegar lyginni líkast
að ekki eru nema fáein ár síðan
Austurvöllur var eins og illa nýtt
húsasund þar sem helst mátti sjá
alþingismenn skáskjóta augunum
til Jóns forseta á einmana
hlaupum í þinghúsið. Eina lífið að
öðru leyti voru stöku mótmæli,
fjallkonan á 17. júní eða frostbitin
móttaka á hinu ágæta jólatré sem
Oslóar-borg sendir okkur af rausn
á aðventunni. Hvað breyttist?
Áhersla var lögð á að efla
miðborgina, breikka gangstéttar,
kaupa laglega ljósastaura, hengja
upp blómaker og laga beð. Síðast
en ekki síst var slakað á reglu-
gerðarklónni og veitingamönnum
gert kleift að afgreiða viðskipta-
vini sína á torgum úti. Bingó!
Lækjartorg hefur tekið ögn við
sér með tilkomu útiveitinga og
kaffisölu Segafredo en er þó jafnan
autt og frekar dautt. Héraðsdómur
Reykjavíkur er sérlega líflaus
starfsemi í gamla Útvegsbankahús-
inu og Hafnarstræti 20 sem
sjálfsagt var ætlað að skerma
torgið af fyrir norðanáttinni hefur
aldrei tekist það og hefur raunar
uppskorið hið vafasama heiti „ljóta
húsið við Lækjartorg“, hvort sem
það getur talist sanngjarnt eða
ekki. Andlitslyfting Lækjartorgs er
því tvímælalaust eitt mikilvægasta
miðborgarverkefnið sem borgaryf-
irvöld standa frammi fyrir.
Undirbúningur að byggingu
Tónlistar- og ráðstefnuhússins í
austurhöfninni varð til þess að
hugmyndir að endurnýjun
Lækjartorgs fengu vængi. Milli
tónlistarhússins og Lækjartorgs er
gert ráð fyrir að nýjar höfuðstöðv-
ar Landsbankans rísi. Fyrir ári
síðan minnti tækifærið til að láta
hendur standa fram úr ermum enn
á sig. Þá festi Landsbankinn kaup á
„ljóta húsinu“ til niðurrifs.
Samfylkingin í Reykjavík lagði
þegar til að teknar yrðu upp
viðræður við bankann um að
endurskapa skjólgott Lækjartorg
með heildarskipulagi sem tæki mið
af uppbyggingu Tónlistarhússins,
niðurrifi Hafnarstrætishússins og
uppbyggingar höfuðstöðva
bankans.
Tillaga Samfylkingarinnar um
endurnýjun Lækjartorgs hafði
legið óhreyfð í skipulagsráði
borgarinnar í nærri heilt ár þegar
eldur varð laus í húsunum við
Lækjargötu 2 og Austurstræti 22.
Bruninn skilur eftir sig vandfyllt
skarð. Borgarstjóri hafði upp stór
orð um umfangsmikil uppkaup
borgarinnar á brunnum eignum.
Ekkert hefur spurst til þessara
yfirlýsinga síðan. Hinn hörmulegi
bruni varð þó til þess að skriður
komst loks á vinnu að heildarskipu-
lagi svæðisins. Til að leggja grunn
að endurbyggingu beggja vegna
Lækjartorgs hafa nú verið valdir
sex hópar innlendra og erlendra
arkitekta. Þeir verða kostaðir til að
skila inn hugmyndum að skipulagi
svæðisins. Þær hugmyndir munu
keppa, nafnlaust, við tillögur sem
öllum er frjálst að senda inn í leit
borgarinnar að hugmyndum fyrir
uppbyggingu svæðisins. Frestur til
að skila inn rennur út 9. ágúst nk.
Góð samstaða hefur náðst um það
markmið að horn Austurstrætis og
Lækjargötu kallist áfram á við
söguna og hið gamla andlit
Reykjavíkur. Við uppbygginguna er
ekki síður mikilvægt að borgaryfir-
völd og samstarfsaðilar á svæðinu
taki höndum saman um að útlit,
skipulag og byggingarlist á þessum
lykilstað verði meðal þess besta
sem reist hefur verið í Reykjavík.
Líklega skiptir þó ekki minnstu að
götur, sund og torg verði þaulhugs-
uð þannig að mannlíf, sól og skjól
njóti sín til fulls.
Samfylkingin mun beita sér fyrir
þessari framtíðarsýn og opnum
faglegum vinnubrögðum í þeirri
mikilvægu og vandasömu vinnu
sem framundan er. Undir engum
kringumstæðum má heldur gerast
að annar vetur líði, án ákvarðana.
Innan við þrjú ár eru þar til vígja á
tónlistarhúsið. Á svæðinu þar í
kring á jafnframt að rísa nær
tvöfalt byggingarmagn þess í formi
hágæðahótels, verslana, íbúða og
áðurnefndra höfuðstöðva Lands-
bankans. Þessi uppbygging þarf að
komast á hönnunarstig eigi hún að
haldast í hendur við byggingu
tónlistarhússins. Það hlýtur að vera
öllum kappsmál. Opnir grunnar og
hálfköruð torg sæma ekki svo
glæsilegri og mikilvægri fram-
kvæmd.
Höfundur er oddviti
Samfylkingarinnar í borgarstjórn.
Sól og skjól á nýju Lækjartorgi
Launin þín eru nú til sýnis
Í
slenskir bændur eiga skilið meira traust en ráðamenn þessa
lands sýna þeim. Sú verndarstefna, sem hefur verið rekin
hér af hverri ríkisstjórn á fætur annarri, ber vott um ákveð-
inn skort á sjálfstrausti fyrir hönd íslensks landbúnaðar.
Ef raunin er sú að ráðamenn hafa ekki meiri trú en svo á
gæðum innlendra búvara að þeir telji nauðsynlegt að hlífa þeim
við samanburðinum við erlendar vörur, þá er það óþarfa minni-
máttarkennd.
Í því samhengi er hægðarleikur að rifja upp hvað gerðist þegar
tollar voru felldir niður af gróðurhúsaafurðum árið 2002. Verð á
tómötum, agúrkum og öðrum gróðurhúsavörum lækkaði mikið
og hafði jafnframt þau áhrif að verð á öðru grænmeti lækkaði.
Hver skyldi hafa orðið afleiðingin af þeim verðlækkunum? Hrun
í íslenskri gróðurhúsaframleiðslu? Dauði og djöfull? Nei, stór-
aukin neysla á gróðurhúsaafurðum og jafnvel lækkun á ávöxtum
vegna samkeppnisáhrifa.
Um þetta og margt annað má lesa í tímamótaskýrslu Hallgríms
Snorrasonar hagstofustjóra þar sem er farið ofan í saumana á
helstu orsakaþáttum hás matvælaverðs á Íslandi.
Skýrsla Hallgríms kom út í júlí í fyrra en full ástæða er til að
minna reglulega á niðurstöður hennar þar til stjórnvöld grípa til
raunverulegra aðgerða til að lækka matvælaverð hér á landi.
Rétt er að ítreka, og um það þarf ekki að velkjast í neinum vafa,
að það er fullkomlega borin von að matvöruverð á Íslandi komist
nálægt því að vera á pari við matvælaverð í þeim löndum sem við
viljum bera okkur saman við, fyrr en stjórnvöld ráðast í allsherj-
ar uppstokkun á núverandi landbúnaðarkerfi.
Í raun má furðu sæta að við sitjum uppi með landbúnaðarstefnu
sem allir virðast tapa á. Neytendur sitja uppi með dýrar búvör-
ur og bændur virðast almennt ekki vera ofhaldnir þrátt fyrir að
milljarðar renni til þeirra árlega af skattfé landsmanna.
Gild rök má færa fyrir því að núgildandi einangrunarstefna
hafi hægt á eðlilegri aðlögun landbúnaðarins að breyttri heims-
mynd. Fyrir liggur að innan fárra ára mun nýr viðskiptasamning-
ur Alþjóðaviðskiptastofnunar, sem Ísland er aðili að, leiða til auk-
innar samkeppni við innlendan landbúnað. Engin ástæða er til að
bíða eftir þeirri niðurstöðu. Eigið frumkvæði að breyttu skipulagi
er mun líklegra að leiða til sáttar um breytta stefnu en tilskipun
að utan. Auk þess eiga heimili og bændur landsins betra skilið en
óbreytt ástand.
Þingmenn Samfylkingarinnar fögnuðu ákaft skýrslu Hall-
gríms í fyrra, „enda hefur enginn stjórnmálaflokkur barist eins
fyrir breytingum á skatta- og tollaumhverfi í matvælageiranum
og Samfylkingin,“ svo vitnað sé í orð Össur Skarphéðinssonar,
þáverandi þingflokksformanns og núverandi iðnaðarráðherra.
Össur og flokkssystkini hans eru nú komin í þá aðstöðu að ekki
dugar að sitja við orðin tóm. Ríkisstjórnarinnar bíður það löngu
tímabæra verkefni að móta nýja landbúnaðarstefnu.
Lækkun og á endanum afnám á innflutningsvernd búvara kall-
ar á aukinn beinan stuðning við bændur á meðan breytingarnar
ganga yfir. En ef vel tekst til mun þó eftir standa sterkari og hag-
kvæmari íslenskur landbúnaður og mun lægra matvöruverð.
Óþarfa skortur á
sjálfstrausti