Fréttablaðið - 18.08.2007, Blaðsíða 18

greinar@frettabladid.is
Ég sit á veröndinni og horfi á öldurnar gjálfra í fjörunni.
Ein af annarri velta þær upp í
sandinn og svo fjara þær út.
Eins og lífið. Eins og við
manneskjurnar.
Eftir því sem ég eldist, met ég
það meir að vera til. Og verð
þakklátari fyrir ævina og hvern
einasta dag. Kannski af því að
ég er sá lukkunnar pamfíll að
hafa góða heilsu og vera lánsam-
ur í lífinu. Lánsamur fyrir að
eiga góða að og rambað þá leið,
þar sem mér hefur liðið vel. Það
hlotnast því miður ekki öllum.
Og svo held ég því fram að það
hafi verið mikil gæfa að vera af
þeirri kynslóðinni, sem kynntist
gamla tímanum, eins og hann
hafði verið um aldir og lifað af
að sjá allar breytingarnar og
tækniframfarirnar. Ég kynntist
heyskapnum í sveitinni, þar sem
ekkert var annað notað en hrífur
og orf og bundið upp á hesta. Ég
var í skóla áður en rafmagnsrit-
vélin var fundin upp og bíró-
pennarnir voru nýjasta uppfinn-
ingin. Ég man eftir
verkamannavinnunni, þegar
gúmmískórnir þóttu mesta
framfarasporið. Já, ég man
tímana tvenna.
Og svo auðvitað þekkið þið
framhaldið og framfarirnar og
alla þá auðlegð, sem vitsmunir
mannskepnunnar hafa framleitt
í þægindum og þekkingu. Það
hafa verið mikil forréttindi að
upplifa og njóta þessara
lífskjara og breytinga.
En einmitt af því að ég man
hvernig lífið var ekki alltaf dans
á rósum, þá þykist ég líka vita
og meta allt það sem mér
áskotnast. Ekki endilega í
peningum heldur í lífsgæðum,
meira úrvali, fleiri tækifærum,
meiri tíma. Já, ég er mjög
upptekinn af tímanum til að
leika mér og brosa og fanga
augnablikið. Hann er það
dýrmætasta sem ég á. Ég fagna
hverjum morgni og þakka fyrir
að vera ennþá á lífi og sjá sólina
koma upp á morgnana og götuna
vakna og sjá krakkana stækka
og þroskast og eiga það allt í
vændum sem framundan er. Það
er þeirra ríkidæmi. Lífið.
Einn góðan veðurdag er þetta
allt saman búið og kemur aldrei
aftur. Sumir verða ríkir og aðrir
voldugir og frægir og komast í
blöðin og hégóminn er á
stundum í bílstjórasætinu og
„tekur í höndina á mér“. En
hvers virði er allur sá veraldlegi
auður ef maður kann ekki að
meta þá auðlegð sem felst í
barnalegri gleði yfir þeirri guðs-
gjöf, sem felst í því einu að vera
til? Vera manneskja innan um
allar hinar manneskjurnar, í
súru og sætu, í meðbyr og
mótlæti, í hverdagsleikanum
eins og hann birtist okkur á
hverjum morgni, í hverjum
nýjum degi. Það er stóra
ævintýrið. Að vera til.
Af hverju er ég að tala um
þetta? Eins og ég hafi eitthvert
vit á heimspeki og geti sagt
öðrum til í þessum efnum? Ég er
ekki að predika og ég er ekki að
leggja öðrum lífsreglurnar. Ég
er einfaldlega að minna sjálfan
mig á að það er ekkert sjálfgefið
að vera til og líða vel. Við
horfum á gamla ættingja og vini
hverfa og við heyrum af ungu
fólki sem tekur líf sitt og við
finnum það betur eftir því sem
við eldumst, að lífið á jörðinni
er alltof stutt og brothætt, til að
umgangast það af kæruleysi.
Okkur hafa verið gefnir
vitsmunir til að bæta umhverfið
og aðstæður með lífsþægindum
og tækniframförum, en þegar
allt kemur til alls, þá erum það
við sjálf, hvert og eitt, sem
erum okkar eigin gæfusmiðir.
Öldurnar klifra upp í fjöruna,
bæði smáar og stórar, rísa og
falla, í eilífðar hringrás þessar-
ar merkilegu sköpunar sem
heimurinn er. Svona erum við
líka, mannskepnurnar, rísum og
föllum og hverfum svo í tómið,
ein af annarri, í samfelldu
ölduróti flóðs og fjöru, dags og
nætur, lífs og dauða.
Öldurót lífs og dauða
En hvers virði er allur sá
veraldlegi auður ef maður
kann ekki að meta þá auðlegð
sem felst í barnalegri gleði yfir
þeirri guðsgjöf, sem felst í því
einu að vera til?
H
ugmyndin um menningarnótt var innflutt eins og
margt annað, reyndar dönsk. Hugmyndin var góð
og hún hefur á liðnum árum veitt Reykvíkingum og
nærsveitamönnum gleymda vissu sem var þarna
undir að þeir búi í borgarsamfélagi, eigi miðbæ,
eitthvert hjarta í byggðinni milli holta, mela og hálsa. Við vilj-
um svo oft gleyma því hvernig landið var sem undir borgina
fór. Er raunar hollt að rifja það upp – hvernig var þetta land þar
sem við reistum okkur borg.
Því menningarnótt hefur umfram allt skapað samkennd,
fært okkur nær hvert öðru, hún er einn þessara fáu hátíðis-
daga sem megna það: Þorláksmessan, gamlárskvöld, fyrsti
maí, sautjándinn. Okkur veitir ekki af að eiga daga sem þessa
þar sem þúsundir hópast á fáar slóðir í borgarlandinu og við
gerum raunar ekkert annað en lalla um og hitta fólk.
Því það er að mestu leyti liðin tíð. Bærinn var svo smár
að hér hittust allir á daglegri göngu til og frá vinnu. Aldurs-
samsetning hverfa í nýbyggingu sá til þess að á upphafsárum
þeirra voru börnin mörg, gatan og skólinn sá til þess að allir
þekktu sína heimamenn. Það var gengið til búða og öll þjón-
usta var hverfislæg.
Það var á þeim árum sem Reykjavík var að breytast í úthverfa-
borg og um leið að tapa þeirri nálægð sem hafði verið sterkasta
einkenni smábæjarins. Farartækjunum fjölgaði, strætisvagn-
inn tapaði fyrir einkabílnum og á endanum sátum við uppi með
ameríska úthverfaborg sem heimtar bíla og er fíkill á bensín og
viðhald á umferðaræðum. Þetta bara gerðist – ekki vegna þess
að við vildum það, ekki vegna þess að við vorum spurð.
Nú búum við í borg sem er þannig að við keyrum til að fara
í göngutúr, keyrum til að versla í nokkrum búðum sem liggja
hver í sínu hverfinu, keyrum í skóla, keyrum til kirkju, keyr-
um og keyrum. Verst að það er bæði óhollt og dýrt. Og þrátt
fyrir fornan lofsöng um bílismann sem frelsistæki þá er ekki
til frekara ok á háttu manna. Við verðum að keyra, en þurfum
þess í raun ekki.
Í dag keyrum við og finnum stæði sem næst miðjunni gömlu.
Skipuleggjendur menningarhátíðarinnar hafa góðu heilli
stækkað athafnasvæði hátíðahaldanna, út á Granda, suður í
Vatnsmýri, alla leið upp á Klambra og út í Laugarnes. Við göng-
umst undir próf í dag, kvöld og nótt um það að við kunnum
að halda fagnað án láta, getum ölvast smánarlaust, mæst með
opnu geði og björtum svip.
Gerum daginn góðan.
Góðan dag
Reykvíkingar
Skipuleggjendur menningarhátíðarinnar hafa góðu
heilli stækkað athafnasvæði hátíðahaldanna, út á
Granda, suður í Vatnsmýri, alla leið upp á Klambra
og út í Laugarnes.
Menningarnótt í miðborginni er nokkurs konar uppskeru-
hátíð eftir gott og veðursælt
sumar. Hún er orðin sá viðburður
sem fáir vilja missa af því hún er
aldrei eins; alltaf ný og óvænt.
Menningarnótt í miðborginni
er orðin langstærsti viðburður
landsins og er farin að hafa
aðdráttarafl langt út fyrir
landssteinana.
Reykjavíkurborg hefur átt afar
gott samstarf við Lögregluna á
höfuðborgarsvæðinu, Slökkvilið
höfuðborgarsvæðisins, bráðamót-
töku LHS og björgunarsveitir um
að hafa allan viðbúnað og þjónustu við gesti
menningarnætur sem besta. Enn og aftur hefur
verið lögð sérstök áhersla á að huga að forvörn-
um og hafa menningarnótt, ÍTR og Saman
hópurinn lagst á eitt við að minna okkur
foreldra á að sýna ábyrgð gagnvart börnunum
og borginni okkar. Það er gott að minnast þess
að foreldrar eru besta fyrirmyndin. En þrátt
fyrir allan viðbúnað borgarinnar og öryggisað-
ila þá eru það við, þátttakendur hátíðarinnar,
sem berum, þegar upp er staðið, ábyrgð á því
að minningin okkar frá þessari menningarnótt
verði gleðileg.
Galdurinn við menningarnótt er
að hún er sjálfsprottin. Hún hefur
þróast frá því að vera tiltölulega
hógvær miðborgargleði yfir í að
verða stærsta og vinsælasta hátíð
ársins.
Þrátt fyrir stærðina og fjölda
þátttakanda er ennþá bæði rými og
áhugi fyrir hinu notalega og ljúfa.
Þessi stemning er sérstaklega
áberandi í dagskrá menningarnæt-
ur í ár, vöfflukaffi, kósíhorn og
hvíslileikur eru einmitt dæmi um
slík atriði. Til að skapa þetta rými
fyrir alla, jafnt stóra sem smáa,
hefur dagskrársvæði hátíðarinnar
stækkað – í allar áttir. Setningin er
í Norræna húsinu, stórtónleikar
menningarnætur, Landsbankans og
Rásar 2 á Miklatúni og flugeldasýn-
ing Orkuveitunnar úti á sundunum, en hjartað
slær ennþá í miðborginni þar sem gestgjafar
menningarnætur bjóða okkur velkomin í tólfta
sinn.
Verkefnisstjórn menningarnætur óskar
borgarbúum til hamingju með daginn og vonar
að gestir hátíðarinnar njóti viðburðanna og
samvistanna.
Sameinumst um að skapa góðar minningar á
menningarnótt.
Höfundur er í verkefnisstjórn menningarnætur.
Söfnum góðum minningum
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
Nánari upplýsingar
á marathon.is.
REYKJAVÍKURMARAÞON
GLITNIS ER Í DAG.
GÓÐA SKEMMTUN
OG GANGI YKKUR VEL.