Tíminn - 25.10.1981, Blaðsíða 15

r » ..'<!* ? v* • I V , | M t V1
Sunnudagur 25. október 1981
lk
unglingasfdan
örn og örlyg og var unglinga-
slöunni tjáö aö þar kæmu engar
sérstakar unglingabækur Ut, enda
erfitt aö henda reiöur á, hvaö
væri unglingabók og hvaö diki.
Þó mætti nefna bók sem kemur I
framhaldi af annarri, sem kom Ut
i fyrra og ber bókaflokkurinn
yfirskriftina Heimurinn minn.
Mun þessi bók hafa notiö tölu-
veröra vinsælda hjá unglingum,
þótt hún heföi ekki veriö gef in Ut i
þvi augnamiöi aö höföa sérstak-
lega til þeirra. Hins vegar kom
fram aö litiö framboð virtist á is-
ienskum unglingabókum, á hinn
bóginn væri þvl alls ekkert til
fyrirstööu aö gefa slikar bækur
út, ef góð handrit bærust.
Skortir viljann?
Þá munu væntanlega upptaldar
helstu unglingabækurnar sem
koma út nUna fyrir jólin. Miðaö
við þann aragrúa af bókum sem
út kemur hlýtur þetta teljast
fremur lágt hlutfall.
í framhaldi af þvi vaknar sú
spurning af hverju þetta stafi. Er
þaö vegna þess aö bókaforlögin
vilja ekki taka þá fjárhagslegu
áhættu sem fylgir, ellegar vegna
litils framboös? Getur lika veriö
að unglingar hafi engan áhuga á
bókum sem sérstaklega eru
ætlaöar þeim? Lesa unglingar þá
svona litiö? Varla... Stafar þaö
kannski af þvi aö bókaforlögin
hafa ekki vandað nógsamlega til
unglingabóka, einungis gefiö Ut
allrahanda hasarbækur — sem
vissulega sumir lesa — en litið
bitastætt annaö fyrir unglinga.
Það er litill vafi á þvi aö ungling-
ar læsu unglingabækur, ef til
þeirra væri vandað,ef þær væru
ekki margar hverjar eins og
skrifaöar fyrir litt þroskaöa les-
endur. Unglingar eru nefnilega
gagnrýnir,ekki siður en aðrir, og
ekki tilbúnir aö gleypa viö hvaöa
rusli sem er.
—hj
Hrafn
Jökulsson
skrifar
um bók-
menntir
Gróa á Leiti
— á gamalsaldri
— en í fullu fjöri
Kannski er engin ástæöa til aö
vera að fjalla um þetta. Kannski
er barasta ágætt aö þetta sé
svona. Eöa hvað? Um hvað ég sé
að tala? Mig langaði aöeins til að
reifa þann rig sem viðgengst i
millum nemenda framhaldsskól-
anna, þ.e. máliö snýst um hvaöa
skóli sé bestur, i hvaða skóla
nemendurnir séu skemmtileg-
astir og gáfaðastir. Spuröu til aö
mynda MR-ing, nemanda i
Verzló, MH eða úr hvaöa skóla
sem er. Vertu viss: i niu af
hverjum tiu tilféllum mun sá hinn
sami frussa sé minnst á aðra
skóla en hans. Hann mun aö
sönnu hefja sinn skóla upp i
skýjahæðir, „Það sé nefnilega
alvöruskóli”. Ekki veit ég
ástæðuna fyrir þessari barna-
legu togstreitu, býður i grun að
hún eigi rætur sinar að rekja til
öfundar fremur en hitt. Ef til vill
á þetta sér lika sálfræðilegar or-
sakir, verðugt viðfangsefni fyrir
allrahanda skólasálfræðinga.
A hinn bóginn er þetta leiði-
gjarnt til lengdar, eins og allir
taugaveiklunarsjúkdómar.
Kunningi minn einn er til aö
mynda nýbyrjaður i þeirri göfugu
menntastofnun sem lærði skólinn
(MR) er. Aður en hann hóf skóla-
göngu þar gaf út frómar yfirlýs-
ingarum að honum dytti öldungis
ekki sú fásinna i hug að taka þátt i
þessum „Barnalegu og fánýta
bardaga”. En viti menn, ekki
haföi frómur skólapiltur verið
lengi viö nám að hann byrjaði aö
uppnefna og spotta aðra skóla,
einkum og sér i lagi Verzlunar-
skólann, (vesalingaskólann, eins
og hann kallar hann nú...) Er
hann var inntur eftir þessari
hugarfarsbreytingu sinni, sagði
hann, aö hann ætti ekki annarra
kosta völ, aukinheldur sem aörir
skólar væru einungis fyrir andleg
þrotabú og vesalinga. Hvað
geröist? (Sjálfur hefur hann trú-
að mér fyrir þvi, drukkinn að
visu, að sér drepleiddist i skól-
anum og kallaði hann hinum
ýmsustu nöfnum, sýnu verri en
þau sem hann velur hinum skól-
unum, edrú.)
Kannski leiðist öllum svo i skól-
anum sinum, aö þeir verða aö fá
útrás einhvernveginn, e.t.v. með
þvi að sannfæra sjálfa sig um aö
hinir skólarnir séu ennþá verri.
En það er of seint að gráta eftir á,
eins og kerlingin mælti svo vitur-
lega, og hló. Hvers vegna ekki að
reyna aö sjá jákvæðu hliðarnar,
bæði á sinum skóla og annarra?
Ætli það sé svo erfitt, þegar að er
gáð?
En, eins og ská’ldið sagði:
„Geisast fordómar fram,
gegn langsæjum viðhorfum.”
—Boris Ilijitchij
okkar er orðið meira en litið
bjagað. Það er eins og þaö gangi
yfir faraldur. Hvaö veldur þessu
eiginlega? Getið þið sagt mér
það? Ég held þvi ákveöið fram aö
unglingana vanti eitthvað að
gera”. ...,,En finnst ykkur nokk-
urt uppeldi á bömum nú á dög-
um? Ég hef þá skoðun aö stefnu-
laust uppeldi sé ekkert uppeldi.
Og algjört frjálsræði i uppeldi
veldur glundroöa sem enginn
ræður viö. Þaö verður að skapa
börnunum einhvern traustan
grundvöll til að standa á”. Þetta
eru hin spökustu orö en ekki m jög
sennileg i umræðum I millum
sjoppueiganda og lögreglu. (An
þess aö ég sé nokkuö aö halla á
þær ágætu stéttir.)
Það er eitthvað sem vantar,
það er ekki nóg aö hella slatta af
félagsfræði, slurki af uppeldis-
fræði, vænum skammti af þjóö-
félagsádrepu, mergjuðum töffur-
um, misheppnuöum ippalendum
og slæmum löggumi einn pott, til
aö Ur veröi æt súpa ellegar trU-
verðug skáldsaga. Það er eitt-
hvaö sem vantar.
En þrátt fyrir allt þetta, þá
hefur bókin sinar ljósu hliðar.
Fyrst og fremst þá aö i henni er
drepið á mörg veigamikil mál og
það er gert af bæði þekkingu og
viti. Aukinheldur er bókin likleg
til að vekja einhverja til um-
hugsunar um þaö ófremdar-
ástand er rikir aö mörgu leyti i
þjóðfélaginu, — og ekki bara i
unglingamálum.
Rúna Gisladóttir myndskreytir
bókina, teikningarnar eru ekkert
mjög slæmar útaf- fyrir sig, en
mér finnst þær litið erindi eiga L
bókina, hygg aö mun betur hefði
veriö hægt aö standa aö þeim
málum.
Allt um þaö, ég get vel mælt
meö bókinni, svo fremi menn lesi
hana gaumgæfilega og af gagn-
rýni. Hún er ekkert snilldarverk,
en skárri en margar bækur sem
Ut koma. „...sagði sálfræðingur-
inn og beindi orðum sinum aftur
að félagsráögjafanum”. (bls.
126).
Reglugerð-
arraus
• ••
■ Mikill hiti hefur veriö I
mönnum undanfariö i
Menntaskólanum viö Hamra-
hlið og Fjölbrautarskólanum i
Breiöholti vegna nýtilkom-
innar reglugeröar. Sumir
kynnu aö spyrja, hvers vegna
allt þetta vesen Ut af einni
reglugerð? Menn eru aö tala
um verkfall og kröfugöngur og
aðrar aögerðir. Þaö er ljóst aö
þetta er alvarlegt mál fyrir
nemendur þessara skóla.
Einnig hafa kennarar mót-
mælt þessari reglugerö.
I þessari reglugerö lætur
ráöuneytiö sér ekki nægja aö
setja almennar starfsreglur,
heldur erfariö aö hnýsast ofan
i minnstu hluti, s.s. hvenær á-
kveönir nemendur eigi aö tala
viö sina kennara og skila sin-
um verkefnum. Af öörum at-
riðum má nefna, aö nú er
mætingaskylda sett fyrir
hvern áfanga um sig, i stað
heildareinkunnar áöur. Þetta
þýðir í reynd allt aö helmingi
auknar mætingakröfur.
Einnig er þvi fólki, sem vill
hraða námi sinu, settar
auknar skoröur. Margt er i
þessari reglugerö, sem er ekki
hægt að útskýra nema
lesendur þekki áfangakerfiö
til hlitar, og verður þaö þvi
ekki tekiöfram hér. Enþað er
mergurinn málsins, aö þeir
sem komu þessari reglugerð
á, virðast alls enga þekkingu
hafa á starfsemi áfangakerf-
isins.
Góð reynsla af
áfangakerfi
Afangakerfið hefur nú verið
notaö f Menntaskólanum við
Hamrahlið og hefur reynslan
af þvi veriö nógu góö til þess
að flestallir framhaldsskólar,
sem hafa verið stofnaöir siöan
á landinu eru reknir með á-
fangakerfi.
Meðalnámstimi i HM er
samkvæmt bestu upplýsing-
um 3,7 ár á móti 4 árum I
bekkjakerfinu. Þessi reglu-
gerö er iheild afturförfrá þvi
sem áfangakerfið er núna.
Bæöi er nemendum sem flýta
vilja námi sinu gert erfiöara
um vik, og einnig er lagöur
steinn i götu þeirra nemenda
sem eiga við timabundna
erfiöleika i námi. Af mörgum
atriöum sjáum viö, aö þessi
reglugerð er aöeins fyrsta
skrefið i þá átt. Ýmsir
breiðrassar sem ólust upp viö
gamla kerfiö vilja hamla á
móti nýjungum. Þaö sem við
spyrjum aö er þetta:
Hvaöa gróöa hefur þjóð-
félagið af þviaö námstimi 3000
manna (og á næstunni mikiö
fleiri) sélengdur aöóþörfuum
10%? Þetta þýöir 4 ára náms-
tima fyrir 3000 mann$.
Hvaöa rétt hefur rá6uneytiö
aö hnýsast ofan i mál, sem
þeir augsýpilega hafa ekkert
vit á? Aö visu er hér mjög
sterkt til orða tekiö, en þaö er
meirihlutinn af þeim ungling-
um sem leggja i framhalds-
nám, sem taka skellinn.
Byrjað á vitlausum
enda
Rökinsem viöhöfum fengiö
frá ráðuneytinu eru þau, aö
þetta sé allt gert vegna sam-
ræmingar, svo aö nemendur
eigi auöveldara meö aö
flytjast miili skóla. Aö starfs-
mönnum ráöuneytis detti i hug
að láta slikt út úr sér! Þaö
gerir nemenda engu auöveld-
ara aö flytja sig milli skóla,
þóttsömu mætingarreglur, P-
námsreglur, U-námsreglur
o.s.frv. séu þær sömu i öllum
skólum. Þaö er aöeins einn
liöur reglugeröarinnar sem
tekur til beinnar samræm-
ingar, og þaö eru reglur um
einkunnagjöf I tölustöfum.
Aö visu skal þaö játaö, aö
hér er samræming á ferö, og
sennilega góöur vilji bak viö.
En hér er verið að byr ja á vit-
lausum enda. Samræming .
námsmats er ómöguleg milli
skóla, meöan sama námsmat
er ekki innan skóla, ekki einu
sinni samræmt innan hvers á-
fanga. Þab er þvi út i hött aö
byrja á þessari samræmingu
með samræmdum einkunn-
um.
En viö vitum vel hvaö liggur
bak við þetta eins og annaö.
Þvi breiðrassar voru aldir
upp viö einkunnir i tölustöfum
þá 'verðum viö vesskú aö fá
þær lika i tölum. Viö vitum
einnig öll hvaö einkunnir i
tölustöfum leiöa til. Þær leiða
til metnaöar og keppni, óheil-
brigðs m etings m illi nem eida.
Þó þú fáir einkunnir i'bókstöf-
um, geturöu einnig fengiö aö
vita fyrir einan tölugildiö i
prósentum á bak viö bókstaf-
inn. Þaö er eins með þetta og
annaö i reglugeröinni, þeir
sem settu hana á virðast ekki
neitt vit hafa á þvi kerfi sem
þeireru að sniöa reglur, enda
verður þröngt sniöinn stakk-
urinn fyrir okkur eftir þetta.
—hj.