Tíminn - 02.12.1981, Blaðsíða 7

IMAMÍAÍÍ
Miövikudagur 2. desember 1981.
erlent yfirlit
Who’s
spending...
Distribution of world military
expenditures
197t
United States 32%
Other NATO menribers 17%
Other industrialized countries 5%
Third World 9%
China 10%
Other Warsaw Pact members 2%
Soviet Union 25%
United States 24%
Other NATO members 19%
Other industriaiized countries 6% ,
Third World 16%
China 9%
Other Warsaw Pact members 2%
Soviet Union 24%
■ Mynd úr New York Times
Hvemig skiptist
herkostnaðurinn?
Mest aukning í þriðja heiminum
■ HINN 15. nóvember stðastl.
birtist athyglisverð mynd i New
York Times um skiptingu
hernaðariítgjalda i heiminum
milli hinna ymsu heimshluta.
Myndin, sem birtist hér að ofan
sýnir skiptinguna árið 1971 og
árið 1980.
Þessi mynd leiöir það glöggt i
ljós, að hlutur hernaöarútgjalda
hefur stóraukizt á þessum tima i
þriöja heiminum eða úr9% i 16%.
Aöalaukningin er i löndunum við
botn Miðjarðarhafs og við Persa-
flóa. Arabarikin og Israel hafa
stóraukið vigbúnað sinn á þessum
áratug.
Það er ekki siöur alvarlegt, að
vigbúnaðurinn i þessum löndum
eykst enn hröðum skrefum. Um
það vitnar m.a. hinn mikli vopna-
kaupasamningur, sem Saudi-
Arabia hefur nýlega gert við
Bandarikin. Smáriki eins og
Jórdania er að semja bæði við
Rússa og Bandarikjamenn um
vopnakaup.
Þótt flestum þyki vigbúnaðar-
kapphlaupið milli risaveldanna
óhugnanlegt og óttast megi vax-
andi árekstra af völdum þess,
stafar mesta striðshættan nú af
vopnakapphlaupinu milli Israels-
manna og Araba. Þar þarf ekki
mikið út af að bera til þess að
setja allt i bál og brand.
ÞAÐ kemur i ljós á myndinni,
að hlutur Bandarikjanna i
hernaðarútgjöldum hefur
minnkað verulega á þessum tima
eða úr 32% i 24%. Aö nokkru leyti
stafar þetta af þvi að friður var
saminn i Vietnam en hernaðarút-
gjöld Bandarikjanna jukust m ikið
vegna Vietnamstyrjaldarinnar.
Samanlögð hernaðarútgjöld
Bandarikjanna og annarra Nató-
rikja námu 49% af öllum
hernaðarútgjöldum i heiminum
árið 1971, en 1980 námu þau ekki
nema 43%. Hér hefur þvi orðið
verulegur samdráttur, þegar
miðað er við heildarkostnaöinn.
Hjá Sovétrikjunum og öðrum
Varsjárbandalagsrikjum hefur
orðið örlitillsamdráttur á þessum
tima eða úr 27% i 26%.
Samkvæmt þessu virðast
hernaðarútgjöld Natörikjanna
vera talsvert meiri en Varsjár-
rikjanna eða 43% i fyrra á móti
26%. Þessu getur m.a. valdiö
mári launakostnaður og dýrari
framleiðsla.
Kina hefur tæplega haldið hlut
sinum eða 9% áriö 1980istað 10%
árið 1971. 1 sambandi við her-
búnað Sovétrikjanna er þess að
gæta,að þau telja sér nauðsynlegt
að hafa mflúnn viðbúnað i Asiu
vegna vigbúnaðar Kinverja.
Þótt herkostnaður Varsjárrikj-
anna sé mun minni en Natórikj-
anna, hvilir hann mun þyngra á
ibúunum, þar sem þjóðartekjur
þar eru stórum minni. Her-
kostnaður Bandarikjanna og
Sovétrikjanna virðist svipaður
árið 1980 en þjóðartekjur eru
mðriu minni i Sovétrikjunum og
herkostnaðurinn þvi þungbærari
RUssum en Bandarikjamönnum.
I SAMA blaði New York Times
birtist samanburður um vopna-
söu eða vopnaútflutning fráýms-
um rikjum. Þar voru Bandarikin
efst á blaði með 43.3%. Sovétrikin
komu næst með 27.4%. Næst
komu Frakkland með 10.8% þá
Italia með 4%, Bretland með 3,8%
og Vestur-Þýzkaland með 3%.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
7
erlendar fréttirí
178 Júgóslavar
fórust
í f lugslysi
■ Júgóslavnesk flugvél, með
178 manns um borð fórst i gær
á Korsiku. Enginn komst lifs
af. t flugvélinni var fólk sem
ætlaöi sér að fara i dagsskoð-
unarferð frá Júgóslaviu til
Kœ-siku.
Rétt áður en vélin átti að
lenda á Korsiku, missti flug-
turninn þar allt fjarskipta-
samband við vélina og hana út
af ratsjá sinni um leið. Flug-
vélin var á flugi yfir fjalllendi,
i slæmu veðri þegar slysið
varð, en hið slæma veður batt
mjög hendur björgunarmanna
sem leituðu slysstaðarins i
þyrlum og fótgangandi.
Flugvélarflakið fannst að
lokum i um 4 þúsund feta hæð,
utan i fjallshlfð, og var stað-
setningin slik að einungis
þyrlurkomust á slysstaðinn. 1
gær hermdu fregnir frá Júgó-
slaviu, að allir þeir sem um
borð voru heföu verið Júgó-
slavar.
Fundinum í Genf
f restað f 2 daga
■ I gær var fyrsti formlegi
fundur viðræðunefnda Sovét-
rikjanna og Bandarikjanna i
Genf um takmörkun kjarn-
orkuvopna i Evrópu. Stóð
fundurinn i rúmlega tvær og
hálfa klukkustund og var við-
ræðunum siðan frestað til n.k.
föstudags.
Eins og skýrt var frá i blað-
inu i gær, eru viöræðunefnd-
irnar sammála um að halda
efni viðræðnanna og gangi al-
gjörlega leyndum, og þvi vakti
það nokkra kátinu i eftirmið-
daginn igær, aðeina opinbera
yfirlýsingin sem gefin var eft-
ir fundinn kom frá einum sov-
ésku fulltrúanna og hljóðaði
svo: ,,Everything is O.K!”.
Haldi svo fram sem horfir,
þá segja heimildir iGenf, að ef
viðræðunefndirnar halda á-
fram að hittast aðeins tvisvar
i viku, og þá aðeins tvo til þrjá
tima i senn, geti svo farið að
þær standi mánuðum saman
og þeir svartsýnustu hafa
jafnvel gengið svo langtað spá
þviað þær ættu eftir að standa
árum saman.
Enn fjölda-
aftökur í íran
■ Fregnir frá Teheran, höf-
uðborg Iran, hermdu i gær að
enn færu þar fram fjöldaaf-
tökur. 1 gær var sagt að
stjórnvöld hefðu látið lifláta 36
manns fyrirað vera i andstöðu
við ri'kisstjórnina.
Fregnir hermdu að 30
manns hefðu verið skotnir i
fangelsum í Teheran, og var
þeim gefiö að sök að hafa átt
þátt í vopnaðri uppreisn og
hinir 6 voru tekniraf lifi í ýms-
um borgum i Iran.
KtNA: Stjórnvöld i Kina sögðu i gær að stjórnvöld i Moskvu og
Washington væru að bera út óhróður um sig með þvi að halda þvi
fram að Kinverjar heföu selt úranium til Suður-Afriku, fyrir nýtt
kjarnorkuver þar. Stjórnvöld i Kina höfðu þegar i siöustu viku
þrætt fyrir söluna.
INDLAND: Varnarmálaráðherra Indlands sagði á þjóðþinginu i
Dehli i gær að bandarisk vopnasala til Pakistan myndi hafa það i
för með sér að vopnajafnvægi á milli Pakistan og Indlands
myndi raskast verulega, þannig að Pakistan yrði nú sterkari aö-
ilinn.
FRAKKLAND:Mitterrand, Frakklandsforseti, sem nú er i opin-
berriheimsókn i Alsir, sagði i gær að stórveldin gætu átt eftir að
veröa aðilar að deilum þeim sem rikja i Vestur-Sahara. Mitter-
rand sagði þetta i ræðu sem hann flutti á þjóðþingi Alsir, og bætti
þvi við að sú hætta gæti verið fyrir hendi að Vestur-Sahara yrði
miðja stærri deilumála og átaka en þeirra sem nú blasa við.
CHAD: Hershöfðinginn frá Nigeriu, sem veita á stjórn friðar-
gæslusveitunum i Chad, er væntanlegur til höfuðborgar landsins
i dag. Hann verður yfirmaður 5 til 6 þúsund hersveita, sem eru
frá sex Afrikulöndum, sem koma nú i stað friðargæslusveita
þeirra sem verið hafa i Chad að undanförnu, en þær voru frá
Libýu.