Fréttablaðið - 18.04.2008, Blaðsíða 28

28 18. apríl 2008 FÖSTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björgvin Guðmundsson og Björn Ingi Hrafnsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
SPOTTIÐ
Það var sól og sunnanvindur, þegar Gore reið í garð
mánudagskvöldið 7. apríl. Þegar
hann kvaddi sólarhring síðar,
snjóaði í Reykjavík. Gárungarnir
kalla þetta Gore-áhrifin, því að
hvarvetna, þar sem þessi farand-
prédikari hefur komið við á
einkaþotu sinni í því skyni að vara
við hlýnun jarðar, kólnar snögg-
lega. Hvað sem því líður, hefur
Gore fjörugt ímyndunarafl. Hann
fræddi íslenska fréttamenn á því,
að Ólafur Ragnar Grímsson hefði
fundið upp hitaveituna. Sjálfur
kveðst hann hafa fundið upp netið
sem frægt er og telur, að skáldsag-
an Love Story eftir Erich Segal sé
um þau Tipper Gore (en Segal
hefur leiðrétt það). Skoðum þó
málstaðinn fremur en manninn.
Á Íslandi talaði Gore í boði
Háskóla Íslands, enda fjölmenntu
háskólamenn á fyrirlestur hans.
Enginn minntist á það, að í nýlegu
dómsmáli í Bretlandi hafði fjöldi
missagna hans verið leiðréttur, en
hann endurtók þær flestar hér í
fyrirlestrinum. Ein er sú, að
snjóhettan á Kilimanjaro-fjalli í
Blálandi hinu mikla sé að hverfa
vegna hlýnunar jarðar. Það er
rangt. Hún hóf að minnka fyrir
röskri öld af allt öðrum ástæðum.
Önnur missögn er, að Chad-vatn í
sömu álfu sé að hverfa vegna
hlýnunar jarðar. Það er líka rangt.
Vatnið hefur aðallega minnkað
vegna áveituframkvæmda. Raunar
hefur það horfið nokkrum sinnum
áður. Þriðja missögnin er, að
eyjaskeggjar í Kyrrahafi séu að
flytjast á brott vegna sjávarhækk-
unar. Fyrir því er enginn fótur.
Gore sýnir einnig yfirgefna ísbirni
á glærum sínum. En engin gögn
styðja það, að ísbirnir hafi lent í
erfiðleikum vegna hlýnunar
jarðar. Þeim fjölgar fremur en
fækkar um þessar mundir.
Ein mesta missögn Gore er, að
yfirborð sjávar eigi líklega eftir að
hækka um 6 metra sökum
hlýnunar jarðar. Samkvæmt
útreikningum loftslagsnefndar SÞ
gæti hugsanleg bráðnun jökla
hækkað sjávarmál um 6 sm á
næstu áratugum. Breski dómarinn,
sem þurfti að meta gögn Gores,
segir einnig, að honum takist ekki
að sýna fram á, að samband
koltvísýrings í andrúmsloftinu og
hlýnunar jarðar sé á þann veg, sem
hann vill vera láta. Raunar er
athyglisvert, að vart hefur hlýnað
á jörðinni frá 1998, þótt losun
koltvísýrings hafi aukist. Þeir, sem
heittrúaðastir eru á hugsanlegan
heimsendi, svara því til, að horfa
verði á lengra tímabil og segja að
hafstraumar hafi kælt jörðina. Ef
til vill er það rétt hjá þeim. En það
jafngildir viðurkenningu á því, að
miklu breytir, við hvaða tímabil er
miðað, og einnig á hinu, að málið
er miklu flóknara en svo, að einn
áhrifaþáttur ráði úrslitum.
Sjálfur efast ég ekki um þær
niðurstöður vísindaheimsins, að
jörðin hafi hlýnað um tæpt eitt stig
síðustu 100 árin, að koltvísýringur
í andrúmslofti hafi aukist um 30%
á sama tímabili og að eitthvert
samband sé á milli þessa. En
heimsendir er ekki í nánd.
Þegar sannleikurinn missir
stjórn á sér. Á það ekki við um
boðskap Als Gores? Aðalatriðið er,
hvað skynsamlegast er að gera.
Það er háskalegur misskilningur,
að við getum stjórnað veðurfari.
Við mennirnir búum hins vegar
yfir mikilli aðlögunarhæfni. Þess
vegna eigum við að laga okkur að
nýjum aðstæðum, ekki gerbreyta
lífsháttum okkar eða reyna að
endurskapa heiminn. Það má Gore
hins vegar eiga, að hann skilur,
hversu nauðsynlegt okkur
Íslendingum er að virkja hér
vatnsafl og jarðvarma, enda eru
orkugjafar okkar miklu umhverfis-
vænni en annars staðar. Þess
vegna var heimsókn hans ekki til
einskis.
Gore-áhrifin
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON
Í DAG | Loftslagsmál
Engin
sætuefni
25% minni sykur
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
M
S
A
4
12
68

03
.2
0
0
8
Ljót á háum hælum
Á miðvikudaginn héldu Reykjavíkur-
borg og Vegagerðin í samstarfi við
Hverfisráð Hlíða opinn íbúafund
vegna fyrirhugaðra framkvæmda
á gatnamótum Kringlumýrar- og
Miklubrautar. Þar er meðal annars
áætlað að setja Miklubrautina í
niðurgrafinn stokk á stórum
hluta en á fundinum komu
fram athugasemdir um
að op á stokkunum yrðu
herfilega ljót. Var spurt
hvort eitthvað yrði gert til
að flikka upp á þessi „hlið
helvítis“. Gísli Marteinn
Baldursson borgarfulltrúi
svaraði þessu með því að
vitna til ummæla
arkitekts sem
hann þekkir og segja að þótt akfeit
kona væri sett á háa hæla væri hún
samt sem áður ljót.
Orðheppnin
Fleiri stjórnmálamenn hafa áður
reynt að einfalda útskýringar sínar á
tvíræðan hátt. Er skemmst að minn-
ast orða Geirs H. Haarde forsætis-
ráðherra, sem sagði að menn
gætu ekki alltaf farið með
sætustu stelpunni
heim af ballinu en
færu þess í stað
heim með „ein-
hverju“ sem
„gerði sama
gagn“.
Fallegar konur
Konur eru stjórnmálamönnum
greinilega hugleiknar þegar kemur
að líkingamáli en fáir hafa þó talað
jafn hreint út og ítalski auðmaðurinn
Silvio Berlusconi, sem brátt tekur
aftur við stjórnartaumum á Ítalíu.
Hann sagði að konur sem væru
hægra megin í stjórnmálum væru
miklum mun fallegri en þær sem
væru til vinstri. Þeir væru því
góðir á balli þrír saman, Gísli,
Geir og Silvio, þar sem sá
síðastnefndi myndi velja sér
þær hægra megin, Gísli þær
sem ekki væru feitar og Geir
þær sem gerðu sama gagn
og sú sætasta.
olav@frettabladid.isH
ringlandaháttur borgarstjórnarflokks sjálfstæðis-
manna í málefnum REI er illskiljanlegur. Á sama
tíma og sjálfstæðismenn eru ríkismegin á fleygiferð
við stofnun dótturfélaga opinberra orkufyrirtækja
um útrásarverkefni vilja samherjar þeirra í borgar-
stjórn selja REI, útrásarfélag Orkuveitunnar, á þeim forsendum
að ekki megi standa í áhætturekstri með peninga skattgreiðenda
utan landsteinanna.
Hvað er eiginlega í gangi? Getur verið að borgarfulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins séu komnir í allsherjar uppreisn gegn stefnu
flokksins í málefnum útrásar orkufyrirtækjanna?
Aðeins er rétt vika liðin frá því að Rarik stofnaði félagið Rarik
orkuþróun ehf. sem er ætlað að halda utan um útrásarverkefni
félagsins. Landsvirkjun stofnaði í desember félagið Landsvirkjun
Power í sama tilgangi og á að auki í gegnum það félag HydroKraft
Invest, til helminga á móti Landsbankanum vatnsafli. HydroKraft
er fjárfestingarfélag og er yfirlýstur tilgangur þess að leita verk-
efna á orkusviði, einkum í Austur-Evrópu til að byrja með. Leggur
Landsvirkjun þar til fimm milljarða í hlutafé.
Til upprifjunar er rétt að minna á að áhrifamiklir sjálfstæðis-
menn fara með tögl og haldir bæði í Rarik og Landsvirkjun. Ann-
ars vegar fer Árni Mathiesen fjármálaráðherra með hlut ríkisins
í Rarik og hins vegar situr Friðrik Sophusson, fyrrverandi vara-
formaður flokksins og ráðherra, í stól forstjóra Landsvirkjunar.
Líka er rétt að minna á að þessi fyrirtæki framfylgja stefnu sem
fer fyllilega saman við ársgamla landsfundarályktun Sjálfstæðis-
flokksins um útrás orkufyrirtækjanna og mögulega aðkomu einka-
fyrirtækja að henni. Og þá stefnu er orðrétt að finna í stjórnar-
sáttmála ríkisstjórnarinnar. Við skulum ekki heldur gleyma því
að REI er skilgetið afkvæmi Sjálfstæðisflokksins. Guðlaugur Þór
Þórðarson, þáverandi stjórnarformaður Orkuveitunnar, hafði
frumkvæði að stofnun félagsins á sínum tíma og yfirlýst mark-
mið þess var útrás í orkumálum.
Hvað er þá á seyði með REI og sjálfstæðismenn í borgarstjórn?
Af hverju enn og aftur þessi vandræðagangur og óbeit á félaginu?
Nærtækasta skýringin er sú að uppreisn sexmenninganna gegn
Vilhjálmi Þ. Vilhjálmssyni í haust snerist í raun og veru aldrei
um prinsippin á bak við REI; um það hvort opinbert fyrirtæki
ætti að standa í útrás, eitt og sér eða í samfloti við einkaaðila,
nema ef til hvaða aðila þá. Uppreisnin gegn Vilhjálmi var fyrst
og fremst uppreisn gegn foringja sem var búinn að tapa tiltrú
síns liðs vegna fjölmargra axarskafta. Hvernig Vilhjálmur hélt
á málum í aðdraganda sameiningar REI og Geysis Green Energy
var einfaldlega kornið sem fyllti mælinn.
Svo óheppilega vildi hins vegar til að málið sem borgarfulltrú-
arnir völdu sér til að láta brjóta á var í grunninn mikið framfara-
skref fyrir Orkuveituna. Sameining REI og Geysis Green Energy
var góð hugmynd sem var klúðrað út af sjúski við framkvæmdina.
Eftir stendur REI með mikla möguleika, en sexmenningarnir
sitja uppi með að hafa fordæmt grundvallartilgang þess. Þeir
máluðu sig út í horn og vilja því leysa málið með sölu félags-
ins. Það yrði sorglegt ef svo færi. Það má ekki fórna REI vegna
forystukreppu og innanflokksátaka Sjálfstæðisflokksins.
Ekki má fórna REI vegna innanflokksátaka.
Uppreisn á
fölskum forsendum
JÓN KALDAL SKRIFAR