Tíminn - 07.01.1982, Blaðsíða 8

8.
Fimmtudagur 7. janúar 1982
iíiitlfl®
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreióslustjori: Sig-
uröur Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson,Elias Snæland Jóns-
son. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon.
Umsjónarmaður Helgar-Timans: lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes
Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriðason,
Heiður Helgadóttir, Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin
Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson (iþróttir), Skafti Jónsson. Útlitsteiknun:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón
Róbert Agústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Próf-
arkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteins-
dóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siöumúla 15, Reykjavik. Simi:
8Ó300. Auqlýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 36387, 86392. — Verð i lausasölu
6.00. Askriftargjald á mánuði: kr. 100.00— Prentun: Blaðaprent hf. i
Búsæla og
búdrýgindi
■ Forseti íslands, frú Vigdis Finnbogadóttir,
minnti þjóðina i nýársræðu sinni á nauðsyn þess
að vernda vel landið og náttúru þess. Það þykir
hlýða að árétta þessi orð forsetans með þvi að
endurprenta þau hér:
,,Ein skemmtilegust þjóðsagna er sagan um
búrdrifuna, en svo hét hrim það er forðum féll á
nýársnótt á búrgólfið hjá húsfreyjum; þvi þær
létuþá standa opna búrgluggana. Hrim þetta var
likast lausamjöll, hvitt á lit, smágert og bragð-
sætt, en sást hvorki né náðist nema i myrkri og
var allt horfið þegar dagur rann á nýársmorgun.
Næðu húsfreyjur búrdrifunni átti að fylgja ein-
stök búsæla og búdrýgindi.
Búsæla og búdrýgindi eru töfraorð og hugsjón
sem hefur fylgt þessari þjóð frá landnámstið að
hún tók að bjóða náttúruöflunum birginn. Þessi
náttúruöfl hefur henni nú að nokkru tekist að kné-
setja, en eldgos, veður og vatnsflaumur hafa svo
lengi gengið að landinu, að það hefur viða látið á
sjá. Það þarfnast nú mikillar umhyggju þegn-
anna og átaka til þess að ná aftur meiru af æsku-
svip sinum. Sérfræðingar okkar telja að þegar
landnámsmenn komu hér að ósnortnu landi hafi
blómlegur gróður þakið rúman helming þess. Sá
gróður hefur nú látið undan siga og nær nú aðeins
yfireinnfjórðung. Á1100 árum byggðar hefur þvi
tapast a.m.k. helmingur af gróðri landsins þ.e.
af svæði sem er nálægt 1/3 af öllu landinu að und-
anskildum jöklum. Það er ógnvekjandi til þessa
aðhugsa. Skóglendi þakti áður fjórðung landsins,
en nú aðeins 1/100 hluta þess.
íslendingar sem eru kunnir fyrir þolgæði og
nokkra þrjósku þegar að þeim er gengið ættu að
leggjast á plóginn, allir sem einn, og beina einurð
sinni að þvi að græða hvern blett sem græddur
verður. Það hefur lengi verið landlæg trú, að ekk-
ert geti vaxið á ýmsum stöðum. En margur hefur
með natni sannað með blómstrandi gróðurreitum
um allt land að slikt er vantrú á gjafmildi gróð-
urmoldar. En þolgæði þarf til og ekki má láta
deigan siga þótt nokkurn tima taki að ná árangri.
Þá er ekki minna um vert að varðveita og hlúa
að þeim gróðri sem fyrir er, — kunna þar bæði
okkar eigin fótum og blessaðrar sauðkindarinnar
forráð. Á liðnu sumri kom hér þekktur erlendur
sérfræðingur um náttúruvernd, sem um árabil
hefur unnið að skipulagningu á varðveislu við-
kvæmra og fjölsóttra staða. Hann benti okkur á
þann sorglega sannleika að örtröð fólks er að
eyðileggja nokkra fegurstu staði landsins, svo
sem Mývatnssvæðið, með þvi að virða ekki af-
markaðar gönguleiðir. íslenskur gróður er svo
viðkvæmur að við getum ekki látið slikt liðast.
Stefna okkar verður að vera sú að virða og varð-
veita náttúruna til að njóta hennar i öllum sinum
skrúða. Það sem troðið er niður i náttúrunni tek-
ur áratugi ef ekki aldir að græða á ný. Og aldrei
getum við óskað þess að afkomendur okkar erfi
landið verr útleikið en við tókum við þvi.”
Undir þessi orð forseta íslands ber sannarlega
að taka.
Þ.Þ.
Eftir
Kastljós
eftir Torfa Jónsson á Torfalæk
■ Mikið hefur verið skrifað og
talað um virkjun Blöndu, margt
af þvi viturlegt en annað ekki.
Fjölmiðlar hafa mikið gert að þvi
að fá fram skoðun manna á þvi
máli. Föstudagskvöldið 17. des.
s.l. komu fram i Kastljósi tölur
hjá Páli Péturssyni alþingis-
manni eftir mér hafðar.sem hann
fór ekki rétt með. Sagði hann að
ég hefði sagt aö stærðarmunur á
landi þvi, sem færi undir vatn,
milli tilhögunar I og II væri 12%
og tvitók þaö. Ég sagöi að þessi
munur væri 12 ferkm. Nákvæm-
lega er það 12.3 ferkm.
í samtali við útvarp fyrir
nokkru sagði ég að þessi munur
væri 21% af lónstærðinni. Ná-
kvæm tala er 21.73%. Þessu til
sönnunar læt ég fylgja hér með
töflu frá 23/2 1981. Þessi tafla er
frá verkfræðistofu Sigurðar Thor-
oddsen, unnin af Lofti Þorsteins-
syni og litur svona út:
Skýrslur
Við fulltrúar I samninganefnd
fáum mikið af skýrslum til upp-
lýsingar, vitanlega unnar af sér-
fræðingum. Flestar þessar
skýrslur eru algerlega hlutlausar
og ekki lagður dómur á verkefnið
en undantekning frá þessu er þó
sú skýrsla dagsett 20/3 1981 sem
kom frá Búnaðarfélagi tslands
undirrituð af Ólafi Dýrmundssyni
oe Óttari Geirssyni.
Þessi skýrsla er að mörgu leyti
athyglisverð og ferill hennar. A
sameiginlegum fundi hrepps-
nefndarmanna Svinavatns- og
Torfalækjarhreppa og fulltrúa frá
Blönduóshreppi þann 29/3 kom
einn hreppsnefndarmaður með
þessa skýrslu á fundinn, sagðist
hann hafa fengið hana daginn áð-
ur og óskaði eftir leyfi að lesa
hana upp. Taldi þessi upplesari
að skýrslan sýndi það ótvirætt að
munurinn á tilhögun I og II væri
það mikill að þar þyrfti ekki fleira
til að koma.
Þessa skýrslu fengum við full-
trúar i samninganefnd ekki fyrr
en á næsta fundi sem samninga-
nefndin hélt með okkur. Athyglis-
vert er að skýrslan fer i hendur
einstaklings áður en hún er afhent
þeim, sem eru i samninganefnd-
inni og eiga um hana að fjalla.
Uppistaðan i þessari skýrslu er
að auka þurfi uppgræðslu á heið-
unum úr 2.600 ha. upp I 3.000 ha.
Er sú tala þegar komin inn i
samningsdrögin. Þessi skýrsla er
eingöngu unnin eftir gögnum,
sem fyrir liggja um þessi mál, en
ekki nýjar rannsóknir þessara
manna. Gæti þvi nær hver, sem
nennti aö lesa sér til um þessi
mál, skrifað svona skýrslu.
Á bls. 3 er rætt um beitarþol á
heiðum og þar megi reikna með
skekkjufráviki plús eða minus um
20% miðað við meðalárferði. A
bls. 5segir: ,,er mismunurá milli
tillagna I og II i beitartapi 782 ær-
gildi eða 30%.” Ennfremur segir:
„Sé reiknaað með 20% skekkju-
fráviki á þessum útreikningum
yrði munurinn farinn að nálgast
1000 ærgildi, miðað við efri mörk
fráviksins”. Hlutlaus umsagnar-
aðili myndi ekki leyfa sér annað
en sýna lika -f útreikning en þá
yrði tapið um 600 ærgildi.
Blönduvirkjun - samanburður
Tilhögun nr. Miðlunarlón Glatað beit- arþol ærgildi Stofn kostn. ... XX) Mkr. Stofnk. á orkuein. kr/ kWh/a Kostn. hlut- fall Umf ramkostn. sem munar miðað við tilhögun 1
m y.s. ferkm. Gl x)
kkr/ærg kkr/ha
i 478,0 n 56,6 420 2595 739 0,94 í _
IA 478,5 55,0 440 6) 2465 780 0,99 1,06 315 256
II 486,9 2' 44,3 5) 420 1820 809 1,03 1,09 90 57
IIA 489,3 2 40,3 5) 440 b) (1480) 989 1,25 1,34 (224) 153
III 473,7 3) 61,6 420 (2355) 877 1,11 1,19 (575) xxx)
IV 480,4 4) 55,2 5) 420 (1970) 880 1,12 1,19 (226) 1007
I: Miðlunarstifla við Reftjarnarbungu
IA: Miðlunarstifla við Reftjarnarbungu með að-
gerðum til að Galtarárflói fari ekki undir vatn.
II: Miðlunarstifla við Sandárhöfða
IIA: Miðlunarstifla við Sandárhöföa með aðgerð-
um til að Galtarárflói fari ekki undir vatn.
III: Miðlunarstiflur við Reftjarnarbungu (200 Gl)
og Draugháls (200 Gl)
IV: Miðlunarstiflur við Sandárhöfða (200 Gl) og
Draugháls (200 Gl)
x) Heildarmiðlun aö meðtalinni 20 G1 miðlun i
inntakslóni
xx) Kostnaður er tilgreindur i nýkrónum miðað
við verölag I desember 1980.
xxx) ótilgreint
1) Vatnsborð við Reftjarnarbungu
2) Vatnsborð við Sandárhöfða
3) Vatnsborð við Reftjarnarbungu (200 Gl), 552,2
m. y.s. við Draugháls (200 Gl).
4) Vatnsborð við Sandárhöfða (200 Gl), 552,2 m
y.s. við Draugháls (200 Gl). v
5) Meðtaldir eru 7 ferkm. á veituleið um Kolku-
flóa.
6) Miölun aukin til að vega upp á móti minnkun á
rennsli, til virkjunar (Galtará). Orkuvinnslu-
geta áætlast þá eins i öllum tilvikum.
menningarmál
Ljód eftir Þor-
stein Stefánsson
Dusom kom
■ Hér er á ferð þriðja bindiö af
ljóðum Þorsteins Stefánssonar
um konu hans, sem lést löngu
fyrir aldur fram úr krabbameini,
i 17 köflum. Otgáfa slikrar bókar
er einkamál, en komist hefði
skáldiö af með ofurlitið styttri
bók og þo sýnt sinni yndislegu
konu fulla virðingu og ást. 1 4.
kaflanum eru þessar fallegu vis-
ur:
Drömmelandet.
Dag sig nærmer.
Blid opvágnen.
Toner lider.
Först den ene,
sá en anden;
bitte klöer
nylon rörer...
Det er som
brystet
ved at briste
af bare
skönhed;
i den dybe
dybe
stilhed.
Hér er að visu eitthvað ósagt
látiö, sem þó leynir á sér, dult,
geymtog gliti bundið. Það er eitt-
hvað óskilgreinanlegt, en þó fag-
urt og friði þrungið. Hver hending
ber einkenni fagurs skáldskapar.
Inæstuköflum (5. og6.) veitég
ekki almennilega, hvert skáldið
stefnir, ekki heldur i þeim næstu:
Sá stráler alt og Gyldne fugle.
Þeir eru aö visu dálitið á huldu.
Mér skilst ekki, hvað fyrir skáld-
inu vakir. Svo frystir og syrtir að.
I löngum (9) kafla skil ég bókstaf-
lega ekkert, si'stfyrirsögninni: La
robe fashionable, hef heldur
aldrei lært orð i frönsku, (með
fullri virðingu fyrir þeirri tungu).
En biðum við. Feröinni er næst
heitið beint til Islands: Bog du
fylte:
■ Þorsteinn Stefánsson
Hele livet
venten, venten,
alting kommer
dog til sist.
Nár jeg engang
færdig bliver.
Julegaven, drömmefjorden
höjt mod nord.