Fréttablaðið - 23.06.2008, Síða 28

23. JÚNÍ 2008 MÁNUDAGUR8 ● fréttablaðið ● híbýli eldhús
Matarmenning Íslendinga í
kaupstað er í sjóndepli á sum-
arsýningu Minjasafns Akureyr-
ar sem ber yfirskriftina Hvað er
í matinn.
„Þetta er sýning þar sem við fjöll-
um um hvað er í matinn og reyn-
um að segja hvað fólk var að elda
í eldhúsunum sínum á ýmsum
tímabilum með því að sýna gest-
um inn í eldhús,“ segir Haraldur
Þór Egilsson, safnvörður Minja-
safns Akureyrar, um sýninguna
Hvað er í matinn. Á sýningunni fá
gestir sögulega sýn á þróun eld-
hússins í gegnum þrjú eldhús, en
einnig er hægt að sjá myndir og
muni úr gömlu hlóðareldhúsi.
Elsta sýnilega eldhúsið á sýn-
ingunni er frá árinu 1900. Í því
eldhúsi er kolaeldavél, diskar og
hnífapör í stað asksins sem áður
var. Næsta eldhús er frá því um
1950 þar sem rafmagnstæki eru
komin til sögunnar sem létta fólki
lífið. Þá er sýnt inn í eldhús frá
því um 1970 þar sem vottar fyrir
hinni alþjóðlegu matarmenningu
sem menn eiga nú að venjast.
Gestir sýningarinnar fá að ganga
á timburgólfi, skoða gamla kola-
eldavél og heimatilbúna eldhús-
innréttingu og kíkja inn í skáp-
ana. Með því fá þeir tilfinninguna
fyrir því hvernig ástandið var hjá
fólki sem var að byrja að flytjast
á mölina.
„Við segjum líka sögu eldhúss-
ins með því að sýna matinn sem
fólk var að borða,“ segir Harald-
ur og bætir við að sýndar séu um-
búðir til að lýsa matarmenningu
fyrri tíma. „Svo erum við með
hangandi hangikjöt og harðfisk-
ur er hérna á borðum. Við nálg-
uðumst það sem er í matinn hjá
okkur í dag, einfaldlega með því
að fara í búð. Ég fór bara og versl-
aði á föstudegi eins og ég geri
fyrir mig sjálfan,“ upplýsir Har-
aldur og segist hafa tekið mið af
neyslukönnunum sem Hagstofan
gerir. „Ég setti bara í poka, sem
eru hérna á gólfinu. Ég tók nátt-
úrlega í burtu mat sem skemmist
svo hér er góð matarlykt.“ - mmf
Eldhús frá ýmsum tíma
Elsta sýnilega eldhúsið á sýningunni er frá árinu 1900. Í því er kolaeldavél, diskar og
hnífapör í stað asksins sem áður var. MYND/HÖRÐUR GEIRSSON
Gamall tími og nýr. Þrjár kynslóðir af
eldavélum. MYND/GÍSLI ÓLAFSSON
Eldhús frá því um 1950 þar sem komin eru til sögunnar rafmagnstæki sem létta fólki lífið. MYND/HÖRÐUR GEIRSSON
Sýningargestir fá að skoða sig um í eldhúsunum. FRÉTTABLAÐIÐ/HEIDA.IS
Muurikka-pönnurnar eru tiltölu-
lega nýjar hérlendis og hafa notið
vaxandi vinsælda síðan byrjað var
að flytja þær inn. Þær hafa verið
framleiddar í Finnlandi frá árinu
1970 og verið eftirsóttar í norðan-
verðri Skandinavíu síðustu þrjá-
tíu árin. Þorsteinn Fjalar Þráins-
son er umboðsmaður Muurikka á
Íslandi.
„Ég sá Muurikka-pönnurnar
úti í Finnlandi þegar ég var þar í
heimsókn hjá systur minni. Finn-
ar voru úti í garði að elda, ekki að
grilla. Þeir voru bara með þessar
pönnur að elda á þeim,“ segir hann
og bætir við að þetta sé nokk-
urs konar finnsk hefð. „Að elda
á Muurikka-pönnu er í Finnlandi
tækifæri til þess að kalla fólk
saman og njóta matar og hitans
frá eldinum í góðum félagsskap.
Í Finnlandi eru pönnurnar notað-
ar yfir gasi, kolum og opnum eldi
og steikt eða bakað á þeim. Finnar
nota meira eldivið en gas, því þeir
hafa nægan eldivið.“
Þegar Þorsteinn er inntur eftir
því hvaða kosti Muurikka-pönn-
urnar hafi segir hann að þær séu
annar möguleiki við útieldun.
„Þegar Íslendingar fara út að elda
grilla þeir. Pönnurnar auka fjöl-
breytni í matargerðinni. Á þeim er
til dæmis hægt að steikja kjöt og
grænmeti og baka brauð og pitsur.
Nánast allt sem þér dettur í hug að
elda. Möguleikarnir eru eins marg-
ir og hugmyndaflugið leyfir.“
Að sögn Þorsteins búa pönnurn-
ar yfir miklum gæðum. „Pönnurn-
ar verða bara betri og betri því
oftar sem þær eru notaðar, öfugt
við gasgrillin sem brenna upp,“
segir Þorsteinn og bætir við að
hann ætli þó ekki að hallmæla gas-
grillum þótt hann bjóði nýja mögu-
leika við útieldun.
Nánari upplýsingar um
Muurikka-pönnurnar er að finna
á heimasíðu Muurikka á Íslandi,
www.muurikka.is. - mmf
Auka fjölbreytni í
íslenskri matargerð
Þessi töffaralegi og frakki hnífastandur gerir
öll eldhúsverk svo miklu skemmtilegri. Hug-
myndin er vúdúdúkka sem eigandi hníf-
anna getur fengið útrás á fyrir bældar og
niðurgrafnar tilfinningar, en heiti hans
er reyndar The Ex, sem útleggst
á íslensku sem sá eða sú fyrrver-
andi. Vúdústandurinn er hannað-
ur af Ítalanum Raffaele Iannello fyrir
Viceversa og eru hnífarnir allir úr
18/10 ryðfríu stáli og meira en vel
dugandi til alls sem skera þarf í mat-
seldinni. Í standinum sjálfum eru seglar
sem halda hnífunum kirfilega föst-
um í öruggum slíðrum sínum.
Fæst á www.viceversa.com. - þlg
● STUNGIÐ Í SINN FYRRVERANDI
Eiltíð hryllilegur en samt
eitursvalur hnífastandur
í eldhúsið.
Þorsteinn Fjalar Þráinsson segist bjóða nýja möguleika við útieldun með Muurikka-
pönnunum. FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
2