Fréttablaðið - 14.09.2008, Qupperneq 8

8 14. september 2008 SUNNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson bih@markadurinn.is og Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is
ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
Eftir Höllu Tómasdóttur
Umræða um Evrópusam-bandsaðild, kosti hennar og
galla fer hátt þessi misserin.
Nokkuð breið samstaða virðist
vera á meðal aðila atvinnulífsins
um nauðsyn aðildarumræðna.
Þessi samstaða byggist fyrst og
fremst á þeirri staðreynd að
atvinnurekendur og launþegar
standa ráðþrota gagnvart sínum
rekstri með óstöðuga og veika
mynt og vaxtakjör sem enginn
löglegur rekstur þolir til
lengdar. Fyrirtæki og einstakl-
ingar vilja sjá framtíðarlausn í
efnahagsmálum og horfa með
hýru auga til upptöku evru. Ekki
eru allir sammála um hvort
aðild að ESB sé nauðsynleg
ef taka á upp evru á
Íslandi, en telja má líklegt
að svo sé. Andstæðingar
Evrópusambandsaðildar
benda evrusinnum á
fjölda ókosta sem fylgja
aðild s.s. lítilmegni
smárrar þjóðar,
skrifræðið og hversu
mikið við gætum þurft
að gefa frá okkur, svo
sem yfirráðum yfir
fiskimiðum og peninga-
málastjórn.
Ég fagna umræðu um
kosti og galla aðildar, en
furða mig á stundum á því
hversu sjálfhverf og
neikvæð umræðan hefur
tilhneigingu til að vera.
Víðara sjónarhorn
Aðildarumræðan sýnist mér
snúast annars vegar um hvað
Ísland gæti þurft að gefa frá
sér (eða leggja fram) vegna
aðildar og hins vegar um hvað
Ísland gæti fengið (eða grætt)
með aðild. Þetta er í sjálfu sér
fullkomlega eðlileg nálgun en
óneitanlega nokkuð sjálfhverf. Á
meðan við státum okkur á
tyllidögum af því að vera ein
ríkasta og framsæknasta þjóð í
heimi þá virðumst við hvunn-
dags telja að ábyrgðir okkar og
skyldur takmarkist við að skapa
okkur sjálfum gott lífsviður-
væri. Spyrja má hvort ekki sé
kominn tími til þess að við
nálgumst Evrópuumræðuna frá
víðara sjónarhorni og veltum því
fyrir okkur hvaða stöðu við
viljum taka í alþjóðlegu sam-
hengi og framvindu heimsins.
Færa má fyrir því sannfærandi
rök að sterk Evrópa sé forsenda
þess að friður og jafnvægi verði
ofaná í breyttri heimsmynd þar
sem vægi Ameríku fer minnk-
andi og vægi Asíu
vaxandi.
Að kasta inn
handklæðinu
Ég get ekki
annað en lýst
undrun minni
á því að margir
virðast
einfald-
lega
gefa sér að aðildarumræður
muni leiða til þess að við
þurfum að gefa frá okkur allt
sem máli skiptir, svo sem
fiskimiðin og aðra þjóðarhags-
muni. Þetta finnst mér líkast því
að leggja af stað inn á völlinn
vitandi það að leikurinn sé
tapaður. Slíkt viðhorf skilar
líklega samsvarandi árangri
eins og fyrirliði handboltalands-
liðsins reyndi að útskýra fyrir
þjóðinni nýlega. Mér er ómögu-
legt að skilja hvers vegna við
látum ekki reyna á aðildarum-
ræður með það að markmiði að
ná því fram sem skiptir okkur
sköpum. Í mínum huga er ljóst
að samningsstaðan okkar fer
ekki batnandi þegar fram líða
stundir og því til nokkurs að
vinna að ganga til viðræðna á
meðan enn er „eftirspurn“ eftir
okkur sem aðila að sambandinu.
Agi og ábyrgð
Vissulega myndi aðild að
sambandinu og upptaka evru
krefjast mikils aga af okkur. Það
er agi sem við þurfum greini-
lega á að halda, því annars
virðumst við ætla að haga okkur
líkt og alkinn og fá okkur hvern
„afréttarann“ á fætur öðrum
frekar en að takast á við
undirliggjandi vandamál. Aðild
að ESB myndi líka krefjast þess
að við öxlum ábyrgð í alþjóðlegu
samhengi og deilum af auð
okkar, mannlegum sem verald-
legum. En hver verður auður
okkar ef við höldum áfram að
upplifa hér efnahagssveiflur og
óstöðugt gengi? Munu fyrirtæk-
in halda starfsemi sinni hér?
Munu erlend fyrirtæki og
fjárfestar horfa í okkar átt?
Munu ferðamenn kjósa að koma
hingað í auknum mæli? Munu
einstaklingar kjósa að búa hér,
snúa aftur hingað að loknu námi,
starfa hér?
Ég veit ekki svörin við
þessum spurningum, en ég tel
tímabært og nauðsynlegt að
stíga upp úr skotgröfunum,
spyrja spurninga og leita lausna.
Höfundur er starfandi stjórnarfor-
maður Auðar Capital og situr í
framkvæmdastjórn Viðskiptaráðs
Íslands.
Getur lítil þjóð velt þungu hlassi?
– með þér alla leið
VIÐ TÖKUM VEL
Á MÓTI ÞÉR
V
ö
ru
m
er
ki
S
h
el
l e
ru
n
o
tu
ð
m
eð
le
yf
i S
h
el
l B
ra
n
d
s
In
te
rn
at
io
n
al
A
G
V
ogun vinnur, vogun tapar. Hið óvænta val Johns
McCain, forsetaframbjóðanda repúblikana, á Söruh
Palin sem varaforsetaefni virðist af gengi þeirra í
skoðanakönnunum vestra undanfarna viku að dæma
vera vogun sem borgaði sig. En það eru enn sjö vikur
til kjördags og margt getur gerzt á minni tíma í stjórnmálum.
Vegna hinnar takmörkuðu stjórnmálareynslu Palin – hún hefur
verið ríkisstjóri Alaska í tvö ár og fékk fyrst vegabréf í fyrra –
hafa stjórnendur kosningabaráttu repúblikana slegið skjaldborg
um hana gagnvart fjölmiðlum. Í fyrsta viðtalinu frá því hún hlaut
útnefningu, sem birt var á ABC-sjónvarpsstöðinni á fimmtudags-
kvöld, kom berlega í ljós að þessi tregða til að hleypa fjölmiðlum
að varaforsetaefninu er ekki ástæðulaus. Þótt hún hafi vafalaust
fengið eins góða skyndiskólun í utanríkis- og öryggismálum
og hægt var dagana fyrir viðtalið reyndist hún ekki skilja eina
spurninguna. Sú snerist um „Bush-kenninguna“, en með henni er
átt við að Bandaríkin áskilji sér rétt til að beita valdi sínu til að
„útbreiða lýðræði“ og til að gera „fyrirbyggjandi árás“ á lönd
sem Bandaríkin telja sér eða heimsbyggðinni standa ógn af.
Í viðtalinu var hún reyndar líka spurð hvort hún hefði hitt
erlendan þjóðhöfðingja. Kvaðst hún engan hafa hitt. Hið rétta er
þó að hún hitti Ólaf Ragnar Grímsson, forseta Íslands, á ráðstefnu
í Alaska síðastliðið haust. Ætli hún hafi hugsað með sér að það
myndi aðeins veita illkvittnum brandarakörlum færi á ódýru gríni
á sinn kostnað ef hún hefði nefnt að eini erlendi tignarmaðurinn
sem hún hefði gerzt svo fræg að hitta væri frá litla Íslandi?
Palin getur þó ekki kvartað yfir þeirri fjölmiðlaathygli sem hún
hefur notið síðustu daga, svo sem þegar sýnt var frá því þar sem
hún kvaddi son sinn er herdeild hans hélt af stað til Íraks. Hin 44
ára Palin hefur tvímælalaust hleypt nýjum krafti í kosningabar-
áttu hins 72 ára McCains, og demókratar hafa reynzt eiga erfitt
með að bregðast við „Palin-áhrifunum“ með skilvirkum hætti.
Barack Obama hafði ekki alveg heppnina með sér þegar hann
reyndi enn á ný að tengja mótframbjóðanda sinn við hinn óvin-
sæla fráfarandi forseta með því að segja að McCain „segi að hann
vilji innleiða breytingar í Washington, en hann er í raun alveg eins
og George W. Bush. Þú getur sett varalit á grís, en hann verður
samt áfram grís“. Sérstaklega fjölmiðlar hliðhollir repúblikön-
um gerðu sér mat úr því að Obama skyldi grípa til þessarar lík-
ingar (sem reyndar er algengt að stjórnmálamenn vestra geri,
John McCain þar með talinn) og sögðu Obama hafa með þessum
varalits-ummælum reynt að gera lítið úr Söruh Palin. Orð henn-
ar í flokksþingsræðu sinni um að munurinn á „hokkí-mömmu“
og pitbull-hundi væri varalitur urðu fleyg. Varalitur varð þannig
aðalumræðuefni liðinnar viku í kosningabaráttunni.
Ráðgjafar Obamas þurfa hins vegar varla að hafa miklar
áhyggjur af langtímaáhrifum svona málefnasnauðrar umræðu.
Miklar líkur eru á því að ljóminn sem fylgt hefur Palin frá því
henni skaut svo óvænt upp á stjörnuhimin stjórnmálanna vestra
muni fljótt dvína þegar líður á kosningabaráttuna og hún þarf
að sanna sig í þeim harða slag. Í síðasta lagi þegar Palin mætir
reynslujaxlinum Joe Biden, varaforsetaefni demókrata, í sjón-
varpskappræðum 2. október næstkomandi mun reyna fyrir alvöru
á hve mikla áhættu McCain tók með varaforsetaefnisvali sínu.
Kosningabaráttan vestra:
Vogun McCains
AUÐUNN ARNÓRSSON SKRIFAR
„...fyrst á visir.is“
...ég sá það á visir.is
Holl er hugarró
Það er gaman að heyra af stjórn-
málamönnum segja frá áhugamál-
um sínum, sérstaklega ef þau eru
heilsusamleg, framandi
og áhugaverð. Björn
Bjarnason segir frá qi
gong-ástundun sinni á
vefsíðu sinni. Qi gong
byggist á ævaforn-
um kínverskum
lífsorkuæfingum
sem efla hugarafl,
hjálpa mönnum
við einbeitingu
og auka
andlegt
úthald.
Þar
segir
hann
frá manni sem hefur endurheimt
heilsu sína með ástundun qi gong og
getur sá að sögn Björns verið klukku-
stund í svokallaðri trjástöðu sem er
grunnstaða qi gong. Það er meira en
Björn segist hafa gert en þó segist
hann þess viss „að kyrrstaða
með agaðri, djúpri öndun getur
haft ótrúleg áhrif“.
Var ekki Geir
Vegna gagnrýni sem forsætis-
ráðherra hefur þurft að þola
vegna aðgerðaleysis
í efnahagsmálum
er rétt að taka
það fram að
sá er Björn
segir frá er
ekki Geir H.
Haarde.
Teknókrati, ekki leiðtogi
Geir talaði þó um efnahagsástandið
í gær á opnum fundi í Valhöll. Af
þeim fregnum sem heyrst hafa af
þeim fundi virðist ekkert
bóla á leiðtoga sem herðir
upp huga fólks og fær
það til að fyllast trú og
vilja á það geti staðist þá
áskorun sem staðið er
frammi fyrir. Í stað leið-
toga fengu fundarmenn
framan í sig teknókrata
og bollaleggingar
hans um hvort
hægt væri
að skilgreina
verkefnið sem
kreppu eður ei.
jse@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili
á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871