Fréttablaðið - 19.10.2008, Blaðsíða 10

10 19. október 2008 SUNNUDAGUR
G
uðrún Eva Mínervudóttir
ætlaði aldrei að verða rithöf-
undur. Kannski sálfræðingur
eða heimspekingur. Hún
útskýrir þetta fyrir mér þar
sem hún stendur við eldavél-
ina heima hjá sér og sýður kaffi. Fíngerð,
dökkhærð, í hámóðins lakkstígvélum með
himinháum hæl og mínipilsi og hellir kaff-
inu í stórar skálar að frönskum sið. Hvort
sem það er sökum suðræns yfirbragðs henn-
ar eða ilmandi kaffisins misminnir mig að
hún hljóti að hafa búið lengi í París. En nei,
það voru vist bara tveir mánuðir. „Ég var
hamingjusamt barn,“ segir hún aðspurð, sest
við borðstofuborðið og kveikir í sígarettu.
„Ég bjó fyrstu árin í Vesturbænum, svo flutt-
um við upp í Mosfellssveit, þaðan til Kirkju-
bæjarklausturs og svo í Garð í Gerðahreppi.
Ég átti hund, lék mér, fór í skóla.“ Móðir
hennar, Mínerva, er nefnd eftir stríðs- og
skáldagyðju Rómverja. Guðrúnu Evu þótti
eðlilegra að kenna sig við hana, „Vegna þess
að ég er alin upp hjá henni. Enda er Mínerva
svo fallegt nafn og mikill kraftur í því. En ég
á samt mjög gott samband við föður minn,“
bætir hún við. Frá Garði flutti Guðrún Eva
aftur til Reykjavíkur. „Mér tókst að fullorðn-
ast í Garði og fluttist sautján ára að heiman.
Fór í MH og settist að í miðbænum. Ég fór að
vinna á bar, á gömlu Kaffi List á Klappar-
stígnum og líf mitt snerist aðallega um vinnu
og um skólann. Ég var ótrúlega dugleg og
svaf lítið á þessum árum. Þá skrifaði ég líka
fyrstu skáldsöguna mína sem ég gaf út sjálf
í tíu eintökum, svona upp á djókið.“
Hugmyndin að fyrsta skáldverkinu réðst á
hana fyrirvaralaust. „Ég var alls ekki ein
þeirra sem skrifuðu ljóð öll námsárin. Ég
hafði lítið sem ekkert skrifað áður. Ég settist
niður með penna og svo tölvuskrifli og byrj-
aði að skrifa, og ári síðar var skáldsagan
Sóley sólufegri tilbúin. En það rann eigin-
lega strax upp fyrir mér að þessi bók, þrátt
fyrir að vera yndisleg, var bara ekki hæf til
útgáfu. Í hana vantaði allan strúktúr.“ Smá-
sagnasafnið Á meðan hann horfir á þig ertu
María mey vakti fyrst athygli almennings
árið 1998 og í kjölfar þess komu út nokkrar
skáldsögur. Það var svo skáldsagan Yosoy:
af líkamslistum og hugarvíli í hryllingsleik-
húsinu við Álafoss sem skipaði Guðrúnu Evu
öruggan sess á stjörnuhimni bókmenntanna
árið 2005. Yosoy fékk menningarverðlaun
DV, var þýdd á ítölsku og fékk glimrandi
dóma þar í landi. „Mér fannst frábært að
koma fyrst út á Ítalíu þar sem ég ber mikla
virðingu fyrir ítölskum bókmenntum.“ Kvik-
myndarétturinn að Yosoy var svo seldur
ekki fyrir alls löngu síðan til Pegasus og ber
vonandi fyrir augu kvikmyndagesta innan
fárra ára. „ Myndin verður allt öðruvísi en
bókin. Ég ætla að fá að vera passívur ráð-
gjafi en ber fullt traust til handritshöfund-
ar.“ Fyrsta smásagnasafn Guðrúnar kom út í
Frakklandi nýlega og bókin er tilnefnd til
þarlendra verðlauna sem kennd eru við Jean
Monnet. „Hann var bjargvættur ýmissa
gjaldmiðla snemma á síðustu öld og hug-
myndasmiður Evrópusambandsins. Um
þessar mundir er mikið rætt um að það vanti
Jean Monnet þessarar aldar. Skemmtileg til-
viljun vegna þessa ástands sem nú ríkir.“
Einmanaleikinn eins og hann gerist verstur
Nýjasta smíð Guðrúnar Evu, Skaparinn,
kemur út innan skamms og hún jánkar því
að hún rói að vissu að leyti á svipuð mið og
Yosoy. „Þessar tvær bækur eru hálfgerðar
systur þrátt fyrir að vera ólíkar, og mér
finnst ég líka vera að snúa aftur til fyrstu
bókarinnar, „Á meðan hann horfir á þig...“.
Allar fjalla þær um hluti sem gætu gerst í
raun og veru en jaðra við að vera absúrd.
Bækurnar eru ekki fantasíubókmenntir en
ég fer út að mörkum þess mögulega. Ég er
með svona fágaðan hrylling mig langar að fá
hárin til að rísa á hnakka lesandans en jafn-
framt að varpa ljósi á fegurðina sem býr í
þessum jaðri.“ Hugmyndin að Skaparanum
kom að hennar sögn úr ótrúlegustu átt. „Ég
var úti í París að fletta glanstímariti og þar
var grein um dúkkur frá fyrirtæki sem kall-
ast „Real Dolls.“ Ég trúði ekki mínum eigin
augum, mér fannst svo magnað að þetta væri
í alvörunni til. Ég ákvað því að geyma blaðið.
Nema hvað að þá hellist úr tebollanum
mínum yfir opnuna og ég neyddist til þess að
rífa blaðsíðurnar úr og þurrka þær á ofnin-
um. Það var því ekki séns að ég myndi
gleyma þessu. Það var eins og ég hefði feng-
ið tákn að ofan um að ég ætti að fjalla um
þetta. Mér fannst líka svo spennandi mögu-
leikinn sem þetta efni bar í sér til þess að
fjalla um samskipti kynjanna.“ Talið er að
Howard Stern hafi fyrst vakið athygli
almennings á þessum dúkkum vestanhafs
þegar hann sagði að kynlíf með dúkku væri
mun betra en með eiginkonunni. „Ég hef
enga trú á því að það sé dæmigert viðhorf,“
segir Guðrún Eva og hlær. „Ég held að flest-
um karlmönnum jafnt sem kvenmönnum
finnist þetta óhugnarlegt.“ Hún kynnti sér
heim dúkknanna ítarlega á netinu og gróf
upp meðal annars heimildarmynd sem fjall-
ar um mennina sem kaupa dúkkurnar sem
og mennina sem skapa þær. Dúkkan er líkn-
eskja af hinni fullkomnu konu. Sköpuð í
mynd „eighties”-klámdrottninga með ítur-
vaxinn líkama. Við blasir að mennirnir sem
kaupa dúkkurnar eru engir venjulegir menn.
„Ég get þó ímyndað mér að dúkkurnar séu
mikill gleðigjafi fyrir þá,“ segir hún hugsi.
Eða kannski ekki? Sökkva þessir einstakl-
ingar ekki enn dýpra í pytt einverunnar ef
þeir fara að búa með dúkku? „Þeir eru komn-
ir ofan í svo mikla holu hvort eð er,“ svarar
hún. Ég spyr hvort þetta sé ekki toppurinn á
efnishyggjunni. Karlmenn þurfa ekki lengur
að kaupa sér vændiskonu, þeir geta keypt
sér dúkku sem er án allra sjúkdóma, getur
ekki orðið ólétt og hefur engar tilfinningar.
Skyndikynlíf undir algerri stjórn. „Þetta er
mannlegur harmleikur,“ útskýrir Guðrún
Eva. „Þess vegna finnst mér ég þurfa að
fjalla um þetta. Þetta snýr að mun meiru en
efnishyggju nútímans og mér finnst það ekki
heyra undir klám eða klámvæðingu þrátt
fyrir aðþað sé ef til vill það fyrsta sem kemur
upp í hugann. Þegar maður skoðar þetta
betur þá er mun meiri hryllingur þarna á
ferðinni. Einmanaleikinn eins og hann gerist
verstur, hræðslan við konur eins og hún ger-
ist verst, hræðslan við lífið eins og hún ger-
ist verst. Það er ekkert sem mun nokkurn
tíma verða eðlilegt við þetta fyrirbæri því
það sem er eiginlegast fyrir manninum er að
eiga samskipti við annað fólk. Það er frum-
þörf hvers barns og frumhvöt hverrar mann-
eskju.“
Það er ekki hægt að vantreysta dúkku
Skaparinn fjallar hins vegar ekki um menn-
ina sem kaupa slíkar dúkkur heldur um
ósköp venjulegan mann sem lendir í því
starfi fyrir hálfgerða tilviljun að smíða þær.
Sagan fjallar svo um samskipti hans við
konu sem kemur óvænt inn í líf hans og
rænir frá honum einni slíkri dúkku. „Ég er
fyrst og fremst að nota söguefnið til að fjalla
um samskipti kynjanna og fólks almennt.
Þetta verður einhvers konar dæmisaga,
nútímamýta um ginnungagapið á milli fólks
sem við erum alltaf að reyna að brúa, og
hvað gerist þegar fólk gefst upp. Það er nátt-
úrulega stórhættulegt. Ég er hvorki að mæla
með né á móti slíkum dúkkum í bókinni,
heldur nota þær sem útgangspunkt að sög-
unni.“ Dúkkurnar verði eins konar spegill á
það sem er að gerast í heiminum í dag. „Þær
eru tákn um einmanaleikann, firringuna.
Þeim fjölgar alltaf sem verða utanveltu úr
samfélaginu. Þegar ég hlustaði á viðtöl við
þá sem kaupa sér svona dúkku sá ég hvað
þetta er mikill jaðarheimur. Þetta gengur
mun lengra heldur en klám nokkurn tímann.
Dúkkurnar eru orðnar að kærustum, þeim
er gerður upp persónuleiki. Eigendurnir
sitja við hliðina á þeim í sófanum og halda í
hönd þeirra fyrir framan sjónvarpið, þeir
taka ljósmyndir af þeim og búa til svona til-
búin fjölskyldualbúm. Undir niðri er sjúk-
legur ótti við höfnun. Eins og segir í bókinni,
„Það er ekki beinlínis hægt að treysta á
dúkku en það er ekki heldur hægt að van-
treysta henni.“
Hrifin af þanþoli raunveruleikans
Þegar Guðrún Eva sökkti sér í dúkkufyrir-
bærið á netinu rakst hún í fyrsta skipti á
hugtakið „Lífræn kona“ eða „organic
woman“. „Það eru konur eins og ég og þú,“
útskýrir Guðrún Eva. „Það er ótrúlegt að
þetta hugtaksskrípi hafi orðið til, það er auð-
vitað ekki til kona sem er ekki lífræn og
þessar dúkkur eru ekki konur. Þær eru þó
nógu likar konum til að dansa á mörkum sem
við viljum ekki að það sé dansað á og þess
vegna hryllir flestum við þeim.“ Hryllingur
frammi fyrir dúkkum er því sannarlega
sammannlegur. „Hryllingur sprettur oft upp
úr einhverju sem er hvorki né. Dúkkur
handa börnum eru til dæmis sjaldnast
nákvæm eftirlíking af litlum börnum og eru
oftast stíliseraðar. Einstaka sinnum hef ég
séð dúkku sem líkist alvöru barni og þær eru
bara eiginlega bara óhugnanlegar. Návist
dúkkunnar í bókinni er nóg til þess að vekja
hrylling lesandans, þrátt fyrir að hún sé í
raun og veru ekki annað en fallegur hlutur. Á
meðan ég skrifaði bókina var ég með gínu
heima hjá mér sem vakti yfir mér öllum
stundum, svona til þess að skapa réttu stemn-
inguna. Ég losaði mig við hana um leið og
skrifunum lauk.“
Ég spyr hvaðan þessi áhugi á „krípí“ hlut-
um spretti? „Ég er hrifin af þessu þanþoli
raunveruleikans. Ég tek mjög eftir því í
fréttum og í kringum mig að hlutir eiga sér
stað næstum á hverjum degi sem erfitt er að
trúa. Mér finnst að það eitt af mikilvægum
hlutum skáldskaparins að kanna þetta svæði.
„Keep it real,“ segir fólk en þá yppi ég
öxlum. Af hverju að eigna veruleikanum ein-
hvern eiginleika sem er grámyglulegur eða
hversdagslegur? “ Skaparinn er sammann-
leg bók og líkleg til vinsælda víða um heim.
„Ítalska forlagið mitt, Scritturapura, ætlar
sér að kaupa þýðingarréttinn á henni og ég
hugsa að hún henti ágætlega til landvinn-
inga. Mig langar að hún fari sem víðast, mér
finnst það spennandi.“ Guðrún Eva situr
síður en svo auðum höndum eftir að skrifum
á Skaparanum lauk.
„Ég er með tvær skáldsögur í undirbún-
ingi og er mjög spennt fyrir þeim báðum.“
En þegar ég spyr hvort að hún haldi að lúx-
uskynlífsdúkkur séu til á Íslandi segir hún
góðar líkur á því. „Þær eru seldar út um
allan heim þannig að það getur meira en vel
verið. Þær kostuðu um milljón króna síðast
þegar ég vissi en kosta þá sennilega tvær
núna miðað við gengisþróunina.“ Hún skelli-
hlær. „Góðir Íslendingar, þetta er víst ekki
góður tími til að kaupa sér dúkku! “
Fágaður hryllingur
Nýjasta bók skáldkonunnar Guðrúnar Evu Mínervudóttur fjallar um skapara kynlífsdúkkna
af dýrustu gerð, fyrirbæra sem til eru í raun og veru. Skáldkonan unga hefur alltaf hrifist af
ótrúlegu hliðum raunveruleikans segir hún Önnu Margréti Björnsson yfir kaffi og sígó.
Fyrirtækið Real Dolls er stað-
sett í Bandaríkjunum en það
sendir dúkkur um heim allan
til viðskiptavina sem geta
valið sér dúkku eftir pöntun á
netinu. Dúkkurnar eru búnar
til úr silikoni og hægt er að
velja um nokkrar líkamsgerð-
ir, háralit og andlitsfall. Einnig
er hægt að kaupa fatnað á
dúkkurnar og varahluti en
þar má nefna augu, tungu,
líkamshár og kynfæri. Lítill
hluti dúkkumarkaðarins eru
svo dúkkur í karlmannslíki
en samkvæmt vefsíðunni
eru þær næstum einungis
keyptar af samkynhneigðum
karlmönnum.
Eftirlíking af konu
MANNLEGUR HARMLEIKUR „Dúkkurnar eru tákn um einmanaleikann eins og hann gerist verstur og hræðsluna við lífið eins og hún gerist verst,“ segir Guðrún Eva
Mínervudóttir um viðfangsefni Skaparans.