Fréttablaðið - 10.11.2008, Blaðsíða 28

16 10. nóvember 2008 MÁNUDAGUR
timamot@frettabladid.is
Snemma árs 1848 fór byltingaralda um alla Evr-
ópu. Friðrik VII, konungur Danmerkur, ákvað að
afnema einveldi þar. Hann hóf undirbúning nýs
stjórnarfyrirkomulags, þingbundinnar konungs-
stjórnar. Hinni nýju stjórnskipan var meðal ann-
ars ætlað að vernda sérstök réttindi í hverjum
landshluta.
Stuttu eftir að ný ríkisstjórn tók við störfum var
ákveðið að steypa öllum þáttum sem vörðuðu
stjórn Íslands saman í eina heild. Íslensk stjórn-
ardeild var svo stofnuð með aðsetur í Kaup-
mannahöfn 10. nóvember 1848. Undir hana
heyrðu einnig öll mál er tilheyrðu Grænlandi og
Færeyjum.
Forstöðumaður stjórnardeildarinnar var skip-
aður Brynjólfur Pétursson, lögfræðingur og full-
trúi í danska fjármálaráðuneytinu. Brynjólfur var
einn af Fjölnismönnum. Hann lést 1851 og var
forstöðumaður deildarinnar til dánardags.
Stofnun íslensku stjórnardeildarinnar markaði
á vissan hátt tímamót í íslenskri frelsisbaráttu.
Með stofnun hennar var málum Íslands og Dan-
merkur að miklu leyti stíað í sundur.
ÞETTA GERÐIST: 10. NÓVEMBER 1848
Deild um málefni Íslands stofnuðFRIEDRICH SCHILLER FÆDDIST ÞENNAN DAG ÁRIÐ 1759
„Að fyrirgefa − það er
að finna aftur það sem
maður hefur misst.“
Schiller var heimspeking-
ur, ljóðskáld og leikritaskáld.
Kvæði hans, Óðurinn til gleð-
innar, var notað í 9. sinfóníu
Beethovens. Það er lofsöng-
ur til bræðralags og frelsis.
Hjartkær móðir okkar, dóttir,
systir og mágkona,
Ragnheiður Hildur
Skarphéðinsdóttir (Rúrý)
Njörvasundi 33,
lést á Landspítalanum við Hringbraut laugardaginn
1. nóvember. Útförin fer fram frá Dómkirkjunni
þriðjudaginn 11. nóvember kl. 15.00.
Hildur Imma Gunnarsdóttir
Anna María Ingadóttir
Hildur Ágústsdóttir Skarphéðinn Valdimarsson
Ragna Dúfa Skarphéðinsdóttir Guðmundur Kjalar Jónsson
Ágúst Skarphéðinsson
Jóhann Þröstur Skarðhéðinsson
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
Margrét Karlsdóttir
Kjarrmóa 18, Reykjanesbæ,
andaðist mánudaginn 3. nóv. Útförin fer fram frá
Keflavíkurkirkju þriðjudaginn 11. nóvember, kl. 14.00
Ágústa Þorleifsdóttir Kristófer Þorgrímsson
Júlíana Pietruszewski Paul Pietruszewski
Guðmundur K. Þorleifsson Sigurlaug Björnsdóttir
Karólína M. Þorleifsdóttir
barnabörn og barnabarnabörn.
„Nú er mikið talað um hvernig Íslend-
ingar standi sig á erlendum vettvangi
og óhætt er að fullyrða að þeir standi
framarlega í ýmsum þáttum land-
búnaðarvísinda, einkum sauðfjár-
rækt. Það koma hópar fólks víða að úr
heiminum hingað til að skoða íslenska
fjárrækt því aðferðir okkar byggj-
ast á rannsóknum og mikilli reynslu.“
Þetta segir dr. Ólafur Dýrmunds-
son, ráðunautur hjá Bændasamtök-
um Íslands, sem nýlega var heiðrað-
ur á 800 manna ársfundi Búfjárrækt-
arsambands Evrópu í Litháen. „Þessi
viðurkenning er silfurmed alía ágraf-
in. Hún kom mér algerlega á óvart
en var veitt fyrir dygga þjónustu og
fræðilegt framlag,“ útskýrir hann.
Hann kveðst hafa farið nokkuð reglu-
lega á ársfundi sambandsins frá 1976,
upphaflega að frumkvæði dr. Hall-
dórs Pálssonar búnaðarmálastjóra
sem kom Íslandi inn í Búfjárræktar-
sambandið skömmu eftir að það var
stofnað 1949. „Á tímabili var ég rit-
ari í sauðfjár- og geitadeildinni og er
að ljúka sex ára tímabili sem varafor-
seti,“ útskýrir Ólafur.
Ólafur er Reykvíkingur en ættaður
úr Húnavatnssýslum og kveðst hafa
dvalið mikið sem barn og unglingur
hjá móðurfólki sínu í Hnausum í
Þingi. „Þaðan kom áhuginn á land-
búnaðinum,“ segir hann. „Ég byrjaði
með kindur hér í Reykjavík þegar ég
var um fermingaraldur og hafði þær
meðal annars í gömlu Fjárborg við
Blesugróf þar sem Tengi er núna. Á
gagnfræða- og menntaskólaárum var
ég þegar orðinnn fjárbóndi,“ lýsir
hann og í ljós kemur að hann er það
enn. „Það er tómstundaiðja hjá mér
að eiga nokkrar kindur,“ segir hann
hógvær og kveðst líka fást við lífræna
ræktun grænmetis í smáum stíl.
Ólafur tók doktorspróf í æxlunar-
líffræði sauðfjár 1972 við háskóla
í Wales og réði sig að því loknu sem
kennari framhaldsdeildar Bænda-
skólans á Hvanneyri sem síðar varð
búvísindadeild og enn síðar Landbún-
aðarháskólinn. „Ég var um tíma yfir-
kennari á Hvanneyri og vann þar að
rannsóknum á fengitíma, kynþroska
og fleiru í sambandi við sauðféð. Inn-
leiddi meðal annars aðferðir til að
samstilla gangmál hjá ám í tengslum
við sæðingar. Þá ganga ærnar allar
á svipuðum tíma og bera á svipuð-
um tíma. Þetta var tækninýjung. Ég
hef starfað sem landsráðunautur hjá
Bændasamtökunum frá 1977, einkum
við lífrænan búskap og landnýtingu.“
Ísland er meðal þekktari sauðfjár-
ræktarþjóða í Evrópu að sögn Ólafs.
„Það vekur athygli erlendis hvað Ís-
lendingar nýta vel gömlu búfjárkyn-
in, framrækta þau og ná góðum ár-
angri,“ segir hann. „Við erum hér
með búfjárkyn framtíðarinnar sem
nýta vel gras og eru heppileg fyrir
okkar skilyrði ef þess er gætt að of-
beita ekki landið.“ Hann bendir á að
orkan sé orðin dýr og kornverð hátt á
alþjóðamarkaði. „Það er komin upp sú
staða að ýmis lönd sem voru aflögu-
fær eru það ekki lengur og sá ódýri
matur sem talað hefur verið um er í
raun ekki til lengur.“
Hagsmunir íslenskra bænda og
neytenda fara vel saman um þessar
mundir að áliti Ólafs. Hann gagnrýn-
ir ríkisstjórnina fyrir að halda land-
búnaðarfrumvarpinu til streitu við
þær aðstæður sem nú eru uppi. „Það
má ekkert gera sem veikir landbún-
aðinn núna,“ segir hann með áherslu.
„Því á ráðherra að leggja frumvarpið
til hliðar að sinni því það getur stofn-
að heilum búgreinum í hættu. Númer
eitt er að treysta fæðuöryggi þjóðar-
innar.“
gun@frettabladid.is
ÓLAFUR R. DÝRMUNDSSON: HEIÐRAÐUR AF BÚFJÁRRÆKTARSAMBANDI EVRÓPU
Númer eitt er að treysta gott
fæðuöryggi þjóðarinnar
RÁÐUNAUTURINN Ólafur hefur verið fjárbóndi í Reykjavík í rúmlega fimmtíu ár. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
MERKISATBURÐIR
1871 Henry Morton Stanley
finnur David Livingstone á
bökkum Tanganjikavatns
og varð Stanley að orði:
„Dr. Livingstone, vænti
ég?“
1913 Járnbrautarlest er notuð
til fólksflutninga á Íslandi
í fyrsta og eina skipt-
ið þegar flutningalest er
breytt og farþegar flutt-
ir frá Reykjavíkurhöfn að
Öskjuhlíð.
1928 Brú er vígð yfir Hvítá í
Borgarfirði hjá Ferjukoti.
1967 Siglufjörður kemst í vega-
samband allt árið við
opnun Strákaganga.
1984 Raforkukerfi Íslands er
hringtengt þegar Suður-
lína er tekin í notkun.
Ástin til Norðurlandanna
er aðalþema norrænu bóka-
safnsvikunnar sem hefst í
dag og stendur til 16. nóvem-
ber. Stærsti viðburður vik-
unnar er upplestur úr völd-
um verkum í öllum löndun-
um á sama tíma. Hann hefst
klukkan níu í dag fyrir börn
og klukkan sjö í kvöld fyrir
fullorðna.
Guðrún Helgadóttir er að-
alhöfundur texta fyrir börn-
in með söguna Ástarsaga
úr fjöllunum en Eeva Kilpi
frá Finnlandi sér um text-
ann fyrir fullorðna og hefur
skrifað hann sérstaklega
fyrir þessa viku. Markmið-
ið er að lýsa í bókmenntum
tengslum Norðurlandabúa
til síns heimalands og ná-
grannalandanna.
Bókasafnsvikan er ein af
stærstu upplestrarviðburð-
um Norðurlanda og jafnvel í
heiminum öllum. Hún verð-
ur haldin í rúmlega 2.600
bókasöfnum, skólum og fé-
lögum á Norðurlöndum og í
Eystrasaltsríkjum.
Ástin í öndvegi
Guðrún Helgadóttir er aðalrithöf-
undur texta fyrir börn á norrænu
bókasafnsvikunni.
AFMÆLI
NEIL GAIMAN
rithöfundur er
48 ára.
ENNIO
MORRICONE
tónskáld er
áttræður.