Tíminn - 19.03.1982, Blaðsíða 7

Föstudagur 19. mars 1982
7
■ EF stjórnarfulltrúi frá Norö-
ur-Kóreu er inntur eftir þvi,
hversu fjölmennur kommúnista-
flokkurinn sé i landi hans, mun
hann svara þeirri spurningu taf-
arlaust á þann veg, aö enginn
kommúnistaflokkur sé til i Norö-
ur-Kóreu. Hann mun heldur ekki
kannast viö, aö kommúnistisk
stjórn sé i landi hans.
t Noröur-Kóreu sé stjórnaö
samkvæmt kenningum Kim II
Sung, sem séu aö miklu leyti
sjálfstæö sósialisk hugmynda-
fræöi og reki ekki rætur til Marx,
Lenins og Maos, nema aö þvi
leyti, sem hliösjón sé höfö af hug-
myndum þeirra. I Noröur-Kóreu
sé veriö aö framkvæma sjálf-
stæöa tegund af sósialisma.
Þaö er i samræmi viö þetta,
aö eini stjórnmálaflokkurinn,
sem starfar i Noröur-Kóreu kenn-
ir sig ekki viö kommúnisma þótt
hann telji sig geta átt samleiö
meö kommúnistaflokkum i öör-
um löndum. Flokkurinn kallar sig
Verkamannaflokk.
Kim II Sung hefur verið stjórn-
arleiötogi i Noröur-Kóreu óslitiö
siöan 1948, þegar landiö var lýst
sjálfstætt eftir aö Kóreu haföi
verið skipt af risaveldunum.
Hann hefur allan þennan tima
stjórnaö sem einvaldur. Þótt
Kim II
Sung
meðal verkamanna.
Mikil hátídahöld
verða í Kóreu
Kim II Sung að verða sjötugur
komiöhafi veriö á fót stjórnmála-
flokki, þingi og rikisstjórn, hafa
völdin veriö i höndum hans. Jafn-
framt aö vera stjórnarleiötogi
hefur hann gerzt eins konar and-
legur leiötogi og hugmyndafræöi
hans nánast kennd sem trúar-
brögö i Norður-Kóreu.
1 sambandi viö þetta hefur
skapazt mikil persónudýrkun, svo
aö hún mun nú óviöa eöa hvergi
meiri. Þaö mun þvi veröa mikiö
um dýröir i Norður-Kóreu um
miöjan næsta mánuö, þegar Kim
II Sung verður sjötugur.
Þaö hefur þegar verið ákveöiö
aö sonur hans muni taka viö
stjórnarforustunni, þegar Kim
lætur af henni. Þvi er mótmælt,
að meö þessu sé veriö aö koma á
fót riki, þar sem völdin gangi i
erföir. Sonurinn hafi veriö valinn
eftirmaöur fööur sins sökum
þess, aö hann hafi sýnt i verki, aö
hann væri hinn rétti arftaki.
ÞAÐ hefur lengi veriö eitt
helzta áhugamál og áróöursmál
Kims II Sung aö sameina Kóreu-
rikin aö nýju. Stundum hafa kom-
izt á viöræöur milli rikjanna um
þetta, en þær fariö fljótlega út um
þúfur. Verulegrar tregöu hefur
gætt af hálfu valdhafa i Suður--
Kóreu varðandi sameininguna.
Nú er þetta breytt. Hinn nýi
einvaldur i Suöur-Kóreu, Chun
Doo Hwan, reynir nú aö taka for-
ustuna af Kim 11 Sung i þessum
efnum. Hann hefur hvaö eftir
annaö lagt til, að hafnar yröu viö-
ræöur milli rikjanna um samein-
ingarmáliö. Kim II Sung hefur
tekiö þessu illa. Hann segir, aö
Chun Doo Hwan sé fasisti sem
hafi brotizt til valda meö blóðug-
ar hendur, og þvi sé ekki hægt aö
tala viö hann.
Kim II Sung heldur þó áfram aö
reifa hugmyndir sinar um þaö
hvernig sameiningunni eigi aö
hátta. Samkvæmt þeim á að
koma á laggirnar sameiginlegri
rikisstjórn, sem fari m.a. meö ut-
anrikismál, en fylgt veröi hlut-
leysisstefnu. Fleiri mál verði
sameiginleg, en hver rikishluti
búi hins vegar viö þaö þjóðfélags-
kerfi sem nú er, þ.e. aö i Noröur--
Kóreu riki sósialiskt efnahágs-
kerfi áfram, en kapitaliskt i Suö-
ur-Kóreu.
A.m.k. veröi þessi háttur hafö-
ur á til aö byrja meö. Með þessum
hætti geti m.a. opnast leið til aö
sameina fjölskyldur, en þaö er
útilokaö meöan núverandi skipan
helzt. Svo litil eru samskipti rikj-
anna.
MIKLAR framfarir hafa orðiö I
Noröur-Kóreu i valdatiö Kims II
■ Kim II Sung
Sung, eins og lika hefur gerzt
annars staðar i heiminum. Þó
munu þær hafa oröiö öllu meiri en
viöast annars staöar i þriöja
heiminum. Þær hafa þó oröiö
mun meiri i Suöur-Kóreu,en þess
ber aö gæta aö þangað hefur leit-
að mikiö erlent fjármagn auk
stórfelldra efnahagslegra og
hernaðarlegra framlaga Banda-
rikjanna. Noröur-Kórea hefur
enga erlenda aöstoð þegið eöa
tekið erlend lán. Kim II Sung hef-
ur taliö þaö hættulegt sjálfstæöi
landsins. Landsmenn hafa byggt
allt upp af eigin rammleik, auk
þess að kosta fjölmennan her. Allt
kapp hefur veriö lagt á, aö Norö-
ur-Kórea yröi sjálfri sér nóg i sem
flestum greinum.
Þegar á þetta er litiö, veröur
þvi ekki neitaö aö Kim II Sung
hefur náð miklum árangri. Þetta
hefur, ásamt öflugri áróöursvél
gert hann vinsælan hjá þjóðinni.
Tölur, sem hafa veriö birtar um
afkomu og efnahag Norður-Kóreu
á siöasta ári, virðast benda til að
þar hafi hagvöxtur haldiö áfram
aö vaxa verulega og fjárfesting
verið mikil. Efnahagsleg ein-
angrun landsins stuölar aö þvi, að
heimskreppunnar hefur gætt þar
minna en viðast annars staöar.
Siöan deilur hófust meðal
Sovétrikjanna og Kina, hefur Kim
II Sung orðið að þræöa vandfarinn
meöalveg i skiptum viö þessa
voldugu nágranna. Þaö voru
Rússar sem upphaflega studdu
hann til valda og hann á þeim þvi
skuld aö gjalda. Kinverjar veittu
Kim II Sung hins vegar ómetan-
lega hjálp i Kóreustrlöinu. Þeir
eru llka enn meiri nágrannar. Af-
stöðu Kim II Sung má ef til vill
ráöa af þvi, aö hann hefur ekki
viöurkenntstjórnina I Kamputseu
og fylgt þar fordæmi Kinverja.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
þingfréttir
Höfn við
Dyrhólaey
■ Hafnargerö viö Dyrhólaey
hefur lengi veriö Sunnlending-
um hugleikin og nú hafa
nokkrir þingmenn Suöurlands
lagt fram þingsályktunartil-
lögu um aö hafinn veröi undir-
búningur hafnargeröar. Þeir
eru Siggeir Björnsson, Jón
Helgason, Steinþór Gestsson,
Böövar Bragason og Guö-
mundur Karlsson. Tillagan er
þannig:
Alþingi ályktar aö fela rikis-
stjórninni aö láta fara fram
fullnaöarrannsókn á hafnar-
gerö viö Dyrhólaey.
Þær áætlanir, sem fyrir
liggja, veröi endurskoöaöar og
notagildi hafnarinnar endur-
metiö, m.a. meö tilliti til út-
flutnings á Kötluvikri i mikl-
um mæli.
Skal verki þessu hraðað svo
sem veröa má og lokið ekki
siðar en fyrir árslok 1983.
Rökstuöningur meö tillög-
unni er i greinargeröinni:
Jarðefnaiönaöur h/f hefur
aö undanförnu látiö rannsaka
gæöi Kötluvikurs I rannsókn-
arstofnun hér heima og i
Þýskalandi. 1 fréttatilkynn-
ingu frá stjórn Jarðefnaiðnað-
arh/f segir m.a.: „Efniseigin-
leikar og gæöi vikursins upp-
fylla kröfur þýskra staöla um
léttsteypu. 1 heild eru efnis-
eiginleikar og gæöi Kötluvik-
ursins góö og verulega betri en
fyrir fram var búist viö.”
Einnigsegir, aö nýtilegur vik-
ur sé aö minnsta kosti
300.000.000rúmmetrar á Mýr-
dalssandi vestan og noröan
Hjörleifshöfða. Má sennilega
reikna með aö á öllum sandin-
um sé nýtilegur vikur þrisvar
til fjórum sinnum meiri en
þaö.
Jarðefnaiönaður h/f hefur
látið gera umfangsmiklar
rannsóknir á þvi, hvernig
heppilegast væri að koma
vikrinum i skip er lægi úti fyr-
irsandinum. Vegna hafnleysis
var gert ráö fyrir færibandi
eöa dælingu. Aö áliti færustu
manna er flutningur á vikrin-
um tæknilega mögulegur meö
þeim hætti, en mjög dýr vegna
mannvirkja er gera yröi og
koma væntanlega ekki til ann-
arra nota.
Viöa um Vestur-Evrópu er
vaxandi eftirspurn eftir vikri,
Hekluvikri og væntanlega
Kötluvikri, eftir aö hann hefur
fengiö gæöastimpil, eins og
áöur er getiö. Telja má öruggt
aö á næstu árum veröi mark-
aöur fyrir hundruö þúsunda
eöa jafnvel milljónir tonna af
islenskum vikri árlega i ná-
lægum löndum, þar sem jarö-
efni til bygginga eru aö ganga
til þurröar.
Höfn viö Dyrhólaey gæti
leyst fyrrnefnda öröugleika á
flutningi vikurs um borö i
skip. Þar er þvi komin ný for-
senda fyrir hafnargerö viö
Dyrhólaey I viöbót viö eldri
rác fyrir þvi máli.
Útflutningur vikurs i stórum
stil um höfnina gæfi tekjur til
hafnarinnar sjálfrar,, auk
þess sem Kötluvikurinn yröi
markaösvara erlendis og
færöi þjóöinni erlendan gjald-
eyri. Auk þess skapar þetta
atvinnu viö flutning vikursins
og jafnvel vinnslu úr honum,
auk annarra möguleika sem
höfn gefur. Full þörf er a auk-
inni atvinnu og fjölbreyttari á
þessu svæöi.
Tillaga svipuö þessari var
flutt á 102. löggjafarþingi, en
hlaut þá ekki afgreiöslu mál
þetta er nú flutt á nýjan leik i
trausti þess, aö þaö nái nú
fram að ganga.
Erlendar lántökur
á fyrra ári
■ Ragnal- Arnalds fjármála-
ráöherra svaraöi fyrirspurn
frá Matthiasi A. Mathiesen
um lántökur rlkissjóös og rik-
isstofnana á timabilinu 1. jan.
1981 til 30. nóv. sama ár. A
tlmabilinu tók rikissjoöur tvö
erlend lán, 15 millj. sterlings-
pund og 30 millj. dollara og
var siöara lániö til skamms
tima.
1981 tók Framkvæmdasjóö-
ur lán að upphæö 212,5 millj.
kr. er sú upphæð reiknuö á
gengi lántökudags.
Aburðarverksmiöjan tók á
timabilinu lán vegna bygging-
ar saltpéturssýruverksmiöju.
30. nóv. haföi verksmiöjan
tekiö 550 þús. dollara af 2.2
millj. dollara lánsloforöi og
rúmlega 3 millj. franskra
franka af ööru lánsloforði,
sem var upp á rúml. 17 millj.
franka.
A timabilinu tók Sements-
verksmiðjan lán aö upphæö
tæplega 1.3 millj. dollara og
er það til sjö ára.
Aörar erlendar lantökur
meö rikisábyrgö voru, aö Út-
geröarfélag Noröur-Þingey-
inga tók sem svaraöi 27.2
millj. kr. og Búlandstindur hf.
lán sem jafngilti 23 millj. kr.
Þá rakti ráöherra þau lán
sem tekin eru erlendis án rik-
isábyrgðar og studdist þar viö
upplýsingar gjaldeyrisbank-
anna.
Innlendar lántökur á tima-
bilinu voru þannig:
a. Seld hafa veriö spariskirt-
eini aö andviröi 37,7 m.kr.
b. Seld hafa veriö happdrætt-
isbréf að fjárhæö 5,0 m.kr.
c. Bankar og sparisjóöir höföu
30. nóvember keypt skulda-
bréf af rikissjóði fyrir 53,9
m.kr.
d. Lifeyrissjóöir höföu 30. nóv-
ember keypt skuldabréf af
rikissjóöi fyrir 52.2 m.kr.
Innlendar lántökur rikis-
stofnana og fjárfestingalána-
sjóöa rikisins:
Veröbréf keypt af bönkum
og sparisjóðum:
Húsnæöismálastofnun fékk
lánsheimild hjá Seölabanka
Islands fyrir 40,0m.kr. Um s.l.
áramót haföi stofnunin notaö
20.0 m.kr. af þessari lántöku-
heimild.
Veröbréf keypt af lifeyrissjóö-
um:
Hinn 30. nóvember höföu lif-
eyrissjóöirnir keypt skulda-
bréf af fjárfestingarlánasjóö-
um rikisins fyrir 323 m.kr.
Annaö:
Ahaldahús Vegageröarinn-
ar tók lán hjá Framkvæmda-
sjóöi aö fjárhæö 5,7 m.kr. og er
þaö lán gengistryggt. Oó