Tíminn - 04.07.1982, Qupperneq 31

SUNNUDAGUR 4. JÚLÍ 1982
31
upplýsist og meira en 30 manns verði
dæmdir samsekir um morð. Með
hverjum mánuðinum eykst óttinn við að
einhver brotni undan álaginu og játi. Þó
éru ýmsir sem eru ekkert hræddir við að
lýsa þeirri skoðun sinni að McElroy hafi
ekki átt skilið og deyja með þessum
hætti. Þar á meðal er Ronnie Charles,
19 ára landgönguliði, sem bar vitni á
móti McElroy í Bowenkamp-réttarhöld-
unum. Charles segir raunar að þrátt
fyrir það hafi hann haldið áfram að líta
á McElroy sem vin sinn og að McElroy
hafi aldrei reynt að fá hann til að breyta
framburði sínum. Stingur það í stúf við
fullyrðingar flestra ibúa Skidmore um
að McElroy hafi komist hjá refsingum
fyrir sina ógurlegu glæpi með því að
ógna vitnum.
„Ég hef aldrei heyrt um að Ken hafi
meitt nokkum sem ekki var að atast í
honum,“ segir Charles.„Fólk sem aldrei
hafði hitt hann var alltaf að tala um hann
en flest af því átti skilið að fá spark i
rassgatið. Ef fólkið hefði ekki talað
svona mikið um hann og espað sig upp
hefði það aldrei þurft að drepa hann.“
Inez Boyer er sama sinms en hun á
kaffihúsið sem er aðalsamkomustaður-
inn í Skidmore. Ég hafði verið fastur
gestur á kaffihúsi hennar i heilan mánuð
áður en hún minntist á McElroy-málið
og þá eins og fyrir tilviljun. Hún sagði:
„Mér hefur aldrei liðið jafn illa og þegar
þeir skutu McElroy. Ég var héma i
kaffihúsinu þegar þetta gerðist og ég
vissi að þeir voru að halda fund um
hann, en ég vissi ekki að þeir ætluðu að
drepa hann fýrr en ég heyrði skotin. Ég
skildi strax hvað hafði gerst. Þá fannst
mér að þaðan í frá yrði ekkert eins og
áður.“
Hryllingssögurnar um
McElroy flestar ósannar
Um sama leyti vom athuganir mínar
á fortið McElroys farnar að skila
árangri. Það kom í ljós að sögusagnir
íbúanna í Skidmore um að hann hefði
verið viðriðinn Mafíuna og önnur
skipulögð glæpasamtök áttu ekki við
nein rök að styðjast. Orðrómur um
eiturlyfjasölu hans ekki heldur. James
Rhoades, lögreglumaður í St. Joe
síðastliðin 25 ár, sagði mér að McElroy
hefði i mesta lagi verið smáþjófur, hann
hefði stolið því sem fólk var svo
kærulaust að skilja eftir á viðavangi en
hann hefði alls ekki átt neinn þátt í
nautgripaþjófnuðum í héraðinu þó hann
hafi kannski nappað einu og einu svini
endmm og eins. Rhodes sagði mér
einnig að það væri ekki rétt að í bíl
McElroys hefðu fundist 40 þúsund
dollarar og poki með eiturlyfjum. Sagan
um að traktor hafi ekið yfir hann í
barnæsku og hann hafi síðan verið
hálfbrjálaður er röng. Eiginkona hans
númer eitt, Sharon Mae, sem mér var
oft sagt að hann hefði drekkt, er enn á
lífi og við hestaheilsu, býr í borginni
Helena. Hún sagði mér að hún hefði
elskað McElroy mjög heitt. Og grimmd-
arlegasta sagan sem ég heyrði um
McElroy - að hann hefði skorið annað
brjóstið af Trenu - er þvættingur. Allt
þetta hef ég fengið staðfest svo að
óyggjandi er.
En ef McElroy var ekki þvílikur
stórglæpamðaur sem íbúar Skidmore
segja hverjum sem heyra vill, hvers
vegna lögðu þá 60 bændur niður vinnu
einn góðan veðurdag til að ræða hvemig
ætti að losna við hann? Og hvers vegna
hættu a.m.k. tveir menn á margra ára
fangelsi með þvi að skjóta hann?
Sveitahémðin þama í Missouri em
erfitt land viðureignar. Landið hefur
ekki gefið af sér meira en svo að
bændumir geta lifað en varla meira
nema einstaka maður, þetta svæði er i
þjóðbraut svo þar hefur alltaf verið
mikið um alls konar landshomaflakkara
og auðvitað misjafn sauður i þvi fénu.
Þjófnaðir hafa alltaf verið tíðir en
bændumir ekki mátt við miklu. Lög-
gæsla hefur frá upphafi verið lítils
megnug, þama er fremur strjálbyggt og
lögreglan hefur sjaldnast komið á
staðinn fyrr en löngu eftir að þjófamir
em horfnir á braut. Og hvemig ver
maður sig þá fyrir þjófum? „Það er
aðeins ein leið til þess,“ sagði bóndi
nokkur sem ég ræddi við. „Þú verður að
vera þekktur fyrir það að ef þér er gert
eitthvað, þá verður þú ekki reiður,
heldur heftiirðu þín. Og þú verður að
vera maður til að standa við þitt.“
Morð án dóms og laga er
aðvörun tíl þjófa
Hvemig bændumir fara að þessu er
mismunandi. Sumir skilja haglabyssuna
aldrei við sig, aðrir hafa hátt um það á
samkomustöðum að þeir skjóti hvem
þann sem er að sniglast á jörðinni þeirra,
en svo er til ein leið enn: að slást i hóp
með öðrom bændum og drepa án dóms
og laga mann sem gmnaður er um
þjófnað. í þessu tilfelli hafa yfirvöldin
óbeint lagt blessun sína yfir verknaðinn
með því að rannsaka málið aðeins með
hangandi hendi, þá er ekki skrýtið að
bændunum þyki þeir aðeins hafa verið
að framfylgja réttlætinu.
Var McElroy valinn sektarlamb,
öðmm til viðvömnar? bændur tveir sem
ég hitti i Maryvill á bar sem kallaður var
Shady Lady sannfærðu mig um að sú
væri einmitt raunin. Annar þeirra hafði
ég séð í Skidmore nokkmm dögum fyrr
og ákvað því að spyrja þá um
McElroy-málið. Þó þeir væm karlmann-
legir með afbrigðum og sýnilega kaldir
karlar urðu þeir all taugaóstyrkir og litu
flóttalegir i kringum sig. Allir íbúar á
svæðinu búast við að sérhver ókunnugur
sé annaðhvort á snæmm FBI eða
lögfræðinga Trenu McElroy. Þeir
félagar, Pete og Kriss, báðu um að fá að
sjá skilriki og er ég sýndi þeim
blaðamannapassa minn sagði Pete að
hann gæti auðveldlega verið falsaður og
við skyldum koma á skrifstofu hans. Ég
átti raunar ekki um neitt að velja því
þeir gripu um handleggina á mér og
nánast bám mig út. Síðan settu þeir mig
inn i stóran sendiferðabíl og fóm að
spyrja mig út úr fyrir hvem ég ynni. Ég
sagði þeim sem var, að ég ynni fyrir
Playboy.
„Þeir skömmuðust sín
fyrir að óttast hann - svo
þeir drápu hann“
„Þú heldur við séum einhverjir
asnar," sagði Kriss, maður með fram-
handleggi sem Stjáni blái hefði verið
stoltur af, „en ef þú ert að ljúga að okkur
þá máttu vara þig. Hér um slóðir
gjöldum við ekki aðeins liku likt, heldur
borgum við tvöfalt fyrir okkur - og vel
það.
Ég var farinn að óska þess að ég væri
einhvers staðar annars staðar. Ég var
greinilega kominn á stað þar sem menn
voro reiðubúnir að myrða til að hefna
fyrir raunvemlega eða imyndaða móðg-
un. Siðmenningin var ekki sérlega sterk
við þær aðstæður. Svo ég reyndi með
öllum ráðum að fullvissa þá um að ég
væri ekki að ljúga að þeim og að lokum
tóku þeir mig trúanlegan - en með
semingi þó.
„Þú vilt vita um McElroy," sagði Kriss
skyndilega. „Ég skal segja þer allt um
hann. Hann var harður tappi og það
voru allir hræddir við hann. Ég veit ekki
hvort þú hefur tekið eftir þvi en fjöldi
manns hér um slóðir þykist vera mjög
töff og viðurkennir ekki að vera hræddur
við neitt. Ég hélt líka að ég væri
sæmilega töff. En svo eitt kvöldið þá var
ég að drekka með Ken McElroy á
bamum í Skidmore og við vomm báðir
farnir að kippa. Þá segi ég við hann:
„Ken, hvemig stendur á þvi að þú hittir
ekki Bowenkamp gamla þó hann stæði
beint á móti þér, þú sem þykist vera svo
góð skytta?" Ken hló bara og sagðist
ætla að sýna mér dálítið fyrirutan. Þegar
við komum gengum við að tmkknum
hans og hann teygði sig inn í hann eftir
rifflinum sínum. Svo miðaði hann á mig,
ósköp rólegur. Og ég bakkaði! - ég var
nú ekki meiri kall en það. Ég er kannski
góður með hnefunum en þegar byssu er
miðað á mig, þá bakka ég. Veistu hvað
það er erfitt fyrir mig að segja þetta?
Hér er ekki til meira hrós um nokkurn
mann en: „Hann bakkaði aldrei“. En
þetta er lýgi. Það bökkuðu allir fyrir
Ken McElroy. Og að lokum vom allir
famir að skammast sín svo mikið fyrir
það að þeir urðu að drepa hann.“
„Atta aðrir hafa verið
dæmdir til dauða“
Síðla í júli, um það bil tveimur vikum
eftir að McElroy var myrtur, birtist
heilsíðu auglýsing í blaði í Maryville.
Þar stóð: „Fólkið i Skidmore er meðal
hins besta, vingjamlegasta og gestrisn-
asta í þessu landi. Dómstólunum er
ætlað að vemda hina saklausu, ekki láta
hina seku lausa svo þeir geti fengið útrás
fyrir reiði sína. Við skulum heiðra fólkið
i Skidmore. Við skulum líka minnast
þess hverjir eiga sökina: dómstólarnir og
hin frjálslynda afstaða þeirra.“ Undir
þessari auglýsingu stóð „Norman Robb-
ins og félagar". Norman Robbins er af
flestum talinn auðugasti og valdamesti
stjórnmálamaðurinn á þessu svæði svo
ég fór á fund hans á skrifstofuna í
Maryville.
Hann er um sextugt og allmikill fyrir
mann að sjá. Á veggnum bak við
skrifborð hans hanga áritaðar myndir
frá vinum hans sem sumir hverjir eru
ekki beinlinis vel liðnir: Richard Nixon,
George Wallace, Ronald Reagan og
Barry Goldwater. Á sama vegg hangir
plakat þar sem stendur stórum stöfum:
„You loot, wee shoot!" eða „Þú stelur,
við skjótum". Og á borði úti i horni
stendur fullkomin lögreglutalstöð.
„Langar þig að sjá það sem ég kalla
réttlæti?,, spyr Robbins. Hann réttir mér
hlaðna skammbyssu. „Þetta er það sem
ég kalla réttlæti. Þetta er dómari og
kviðdómur i sameiningu.
„Sjáðu til,“ segir hann svo. „McElroy
var skíthæll. Það þurfti að drepa hann.
{ mörg ár hafði hann stolið frá öllum á
svæðinu og hann var snjall þjófur. Það
var engin leið fyrir yfirvöldin að ná í
skottið á honum. Bændumir misstusvín
og verkfæri og nautgripi og traktora og
þeir voru orðnir leiðir á þessu. Þeir vom
líka hræddir við hann. Svo þeir héldu
þennan fund. í rauninni stendur þessi
fundur fyrir réttarhöld. Það vom allir
mættir þarna sem hugsanlega myndu
andmæla dómnum en enginn gerði það.
Dómurinn var samþykktur. Svo borg-
uðu menn ýmist 50 eða 100 dollara og -
bang! - stundu síðar var hann dauður.
Og þetta mál er ekki búið enn. Það hafa
átta gæjar á borð við McElroy verið
dæmdir til dauða. Veistu að sumir dóm
arar láta glæpamenn lausa af þvi þeir
segja að fangelsin séu full? Ég sé
auðvelda lausn á þvi. Ef maður tekur
10% af öllum glæpamönnum í hverju
fylki og útrýmir þeim - drepur þá, á ég
við - þá verða fangelsin ekki lengur
full. Svo hefndaraðgerðum hér er alls
ekki lokið. Drápin munu halda áfram
þar til dómstólarnir fara að vemda
okkur fyrir glæpamönnum eins og
McElroy."
„Engar hetjur í þessu
máli“
Ég gekk út úr skrifstofu Robbins og
gekk niður á Shady Lady að fá mér bjór.
Ég fékk mér sæti við hliðina á bónda
sem ég hafði hitt í Skidmore og hann
sagði mér að konan hefði farið frá
honum fyrir tveimur dögum og hann
væri búinn að drekka siðan. Hann virtist
vera um það bil jafn fullur og nokkur
maður getur verið án þess að hníga út
af. Allt í einu spurði hann mig hvort ég
hefði fundið út eitthvað um McElroy og
hvemig hann dó. Ég sagðist hafa fundið
út heil ósköp en ekkert sérlega
huggunarrikt. Hann kinkaði kolli fullur
samúðar.
„Ken var ágætur,“ drafaði í honum,
„en hann átti ekki að vera að abbast út
í fólk. En auðvitað hafði pakkið í
Skidmore heldur engan rétt til að skjóta
hann svona niður. Að reyna að skilja
þetta mál er eins og þegar köttur reynir
að krækja i stálbolta. Þvi meira sem
kötturinn klórar í boltann, þvi hraðar
skríður hann undan. Ég sé ekki að það
séu neinar hetjur i þessu máli. f þessu
hafa allir rangt fyrir sér...“
-ij sneri.