Fréttablaðið - 29.12.2008, Blaðsíða 24

20 29. desember 2008 MÁNUDAGUR
timamot@frettabladid.is
MERKISATBURÐIR
1845 Texas verður 28. ríki
Bandaríkjanna.
1908 Ofsaveður gerir á Suður-
landi. Kirkjur á Stóra-Núpi
og Hrepphólum fjúka og
brotna.
1920 Stjórnvöld í Júgóslavíu
banna Kommúnistaflokk-
inn.
1940 Þjóðverjar hefja sprengju-
árás á Lundúnir í seinni
heimsstyrjöldinni.
1955 Barbra Streisand tekur
upp fyrsta lag sitt, þá 13
ára gömul.
1982 Jamaíka gefur út frímerki
til heiðurs Bob Marley.
1985 Brjóstmynd af Gunnari
Thoroddsen afhjúpuð við
Fríkirkjuveg í Reykjavík,
á 75 ára fæðingarafmæli
hans.
AFMÆLI
EDDA RÓS
KARLSDÓTTIR
hagfræðingur er
43 ára.
HUGINN FREYR
ÞORSTEINSSON
friðarsinni er 30
ára.
Václac Havel var kjörinn
forseti Tékkóslóvakíu
þennan dag fyrir nítján
árum. Havel er tékkneskt
leikritaskáld, rithöfund-
ur og stjórnmálamaður.
Hann var tíundi og síð-
asti forseti Tékkóslóvak-
íu, frá 1989 til 1992, og
fyrsti forseti Tékklands,
frá 1993 til 2003. Havel
hefur skrifað á þriðja tug
leikrita og ótal bækur
sem þýddar hafa verið
yfir á fjölmörg tungumál.
Havel hóf afskipti af stjórnmálum í Tékkóslóv-
akíu snemma á sjöunda áratugnum. Hann var
fangelsaður fyrir þátttöku sína í mannréttinda-
baráttunni Charter 77 árið 1977, en í henni vakti
hann heimsathygli fyrir
forystu sína í stjórn-
arandstöðuflokkn-
um Civic Forum. Það
var svo í Flauelsbylt-
ingunni árið 1989 sem
Havel settist í forseta-
stól, en í því hlutverki
breytti hann Tékkó-
slóvakíu, og síðar Tékk-
land, í fjölflokka lýð-
ræðisríki. Á þeim þrett-
án árum sem Havel
gegndi embætti for-
seta urðu stórstígar framfarir hjá þjóð hans, þar
á meðal aðskilnaður við Slóvakíu, innganga
í NATO og upphaf viðræðna um inngöngu í
Evrópusambandið, sem lauk árið eftir að hann
lét af embætti.
ÞETTA GERÐIST: 29. DESEMBER 1989
Václav Havel forseti Tékkóslóvakíu
TED DANSON LEIKARI ER 61 ÁRS Í DAG.
„Það fer um mig þegar ég leiði
hugann að klónun manna. Hverj-
um datt sú vitleysa í hug? Nú
verður að gjöra svo vel að útbúa
lista yfir fólk sem má og má alls
ekki láta klóna sig.“
Ted Danson er mörgum minnisstæð-
ur í hlutverki Sams Malone í sjón-
varpsþáttunum Staupasteini, sem
sýndur var í tylft ára. Hann er ötull
náttúruverndarsinni og ljær hafinu
mestu krafta sína.
„Það var á kaupfélagsfundi á Völlum í
Svarfaðardal að nokkrir af helstu út-
vegsmönnum við utanverðan Eyja-
fjörð voru staddir til skrafs og ráða-
gerða í mars 1908. Þá ákváðu þeir að
boða til almenns fundar útvegsmanna
í Hrísey síðar í mánuðinum; til að
ráða áhugamálum sínum, en einkum
að stofna útgerðarmannafélag,“ segir
Kristján Vilhelmsson, framkvæmda-
stjóri útgerðarsviðs Samherja. Kristj-
án er núverandi formaður Útvegs-
mannafélags Norðurlands sem varð
aldargamalt á því herrans ári sem nú
er að líða.
Fundurinn í Hrísey var haldinn 16.
mars 1908, þar sem mættu fjörutíu út-
vegsmenn austan og vestan Eyjafjarð-
ar. Umræður voru líflegar og allir sem
tóku til máls voru á þeirri skoðun að
nú væri tímabært að stofna samtök
útvegsmanna.
„Að því loknu sneru fundarmenn
sér að því að ræða hagsmunamál út-
gerðarinnar, sem eru í stórum dráttum
þau sömu nú og fyrir hundrað árum.
Þau lúta að rekstrarkostnaði útgerða,
sem mönnum er ávallt hugleikinn, en
þrír stærstu kostnaðarliðirnir þar eru
olíu-, veiðarfæra- og launakostnaður,
ásamt ytri aðstæðum, aflagengd og
markaðsaðstæðum,“ segir Kristján.
Í auglýsingu sem birtist í Norðra
þann 7. apríl 1908 er boðað til stofnfund-
ar Útvegsmannafélags Norðurlands í
Hrísey 28. apríl sama ár, þar sem álits-
gerð um stöðu sjávarútvegs Norðlend-
inga var lögð fram. Þar kemur fram
að sjávarútvegur við Norðurland var
orðinn þýðingarmikill atvinnuvegur
og stundaður af sérstakri stétt útvegs-
manna, en ekki sem aukavinna bænda,
eins og áður hafði tíðkast.
„Útvegsmannafélag Norðurlands er
enn í dag félagsskapur útvegsmanna
á Norðurlandi sem eru með rekst-
ur á stærri skipum, allt frá Hvamms-
tanga til Þórshafnar á Langanesi.
Stofnfélagar voru upphaflega þrjá-
tíu og fleiri útvegsmannafélög voru
stofnuð á Íslandi um líkt leyti. Í dag
hefur þeim fækkað verulega á Norð-
urlandi, en alls eru nú sautján félög
í Útvegsmannafélagi Norðurlands,
sem starfar undir Landssamtökum
íslenskra útvegsmanna (LÍÚ),“ segir
Kristján. Hann bætir við að nútíma-
maðurinn glími enn við sömu hindran-
ir og fyrirrennarar hans í íslenskum
sjávarútvegi fyrir hundrað árum.
„Spurning morgundagsins er allt-
af gangandi og sú sama: Getum við
selt vörurnar á morgun líka? Miðað
við stöðu dagsins í dag er sú spurning
mjög áleitin, jafnvel þótt vel gangi.
Íslendingar hafa ekki enn áttað sig á
því að fjármálakrísan hrellir flesta
heimsbúa um þessar mundir og það
erum ekki bara við sem skerum dýr-
asta kjötið af matseðli okkar. Út-
lendingar gera það líka, hafa breytt
neyslumynstrinu og sniðganga dýrari
fisktegundir eins og þorsk og humar í
auknum mæli.“
Engin hátíðahöld eru áformuð vegna
tímamótaafmælis Útvegsmannafélags
Norðurlands. „Við erum nú ekkert sér-
staklega veisluglaðir og stendur ekki
til að gera mikið úr afmælinu héðan af,
en minnumst þessara merku tímamóta
vitaskuld með stolti.“ thordis@frettabladid.is
ÚTVEGSMANNAFÉLAG NORÐURLANDS: KVEÐUR 100 ÁRA AFMÆLISÁR SITT
Hagsmunamál útvegsmanna
þau sömu og fyrir öld síðan
ÚTGERÐ STÓRRA SKIPA Í 100 ÁR Kristján Vilhelmsson um borð í nótaskipinu Súlunni. Súlan
hefur ávallt verið aflasæl og fangar afla sinn með hringnót. FRÉTTABLAÐIÐ/ÖRLYGUR HNEFILL
Vökudeild Barnaspítala
Hringsins fékk nýlega höfð-
inglega gjöf frá Gunnari
Helga Stefánssyni og fjöl-
skyldu hans. Um er að ræða
900 þúsund krónur sem
hann vann í Happdrætti Há-
skóla Íslands. Fjölskyld-
an ákvað að láta féð renna
til tækjakaupa fyrir vöku-
deildina. Ætlunin er að gjaf-
aféð verði notað til kaupa á
blóðgasa- og sýrustigsmæli
sem einkum mun nýtast við
sjúkraflutning á nýburum.
Slíkur mælir eykur til muna
öryggi barna við sjúkra-
flutninga.
Gunnar Helgi, sem nú
er tveggja ára, vó aðeins
3 merkur við fæðingu og
dvaldi hann fyrstu fjóra
mánuði ævinnar á vöku-
deildinni. Þrátt fyrir að
hafa verið veikburða við
fæðingu er hann kröftugur
drengur í dag og augasteinn
foreldra sinna.
Tveggja ára
gefur vinning
GÓÐ GJÖF Gunnar Helgi með foreldrum sínum, Friðriku H. Geirsdóttur
og Stefáni H. Hilmarssyni, ásamt nokkrum starfsmönnum vökudeild-
arinnar.
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir,
afi og langafi,
Guðmundur Líndal
Benediktsson
Neðri-Hundadal,
lést laugardaginn 20. desember á Landspítalanum.
Útför fer fram frá Kvennabrekkukirkju, Dalasýslu,
þriðudaginn 30. desember kl. 14.00.
Sérstakar þakkir til starfsfólks á deild 11E fyrir
alúðlega umönnun og hlýju.
María G. Líndal og fjölskylda,
Svana Guðmundsdóttir og fjölskylda.
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
Teitur Magnússon
skipstjóri, Kirkjulundi 8, Garðabæ,
sem lést laugardaginn 20. desember, verður jarðsunginn
frá Garðakirkju þriðjudaginn 30. desember kl. 15.00.
Guðný Sæmundsdóttir
Margrét Teitsdóttir Jón Ásgeir Eyjólfsson
Magnús G. Teitsson Erla S. Ragnarsdóttir
Oddný S. Teitsdóttir Ari F. Steinþórsson
barnabörn og barnabarnabörn.
MARIANNE
FAITHFULL
söngkona er 62
ára í dag.