Tíminn - 03.10.1982, Qupperneq 23

SUNNUDAGUR 3. OKTÓBER 1982
lÍiiIMli
23
Ný skáldsaga eftir
Graham Greene:
Ævintýrl
Monsignor
Quixote
■ Graham Greene hefur sent frá sér
nýja skálsögu, Monsignor Quixote sem
þegar mun vera komin í einhverjar
bókaverslanir í Reykjavík.
Sagan gerist á Spáni á seinni hluta
sjöunda áratugarins og rekur ævintýri
litilláts prests - eins hinna heilögu
einfeldninga Drottins - sem slær svolítið
saman veruleika og ímyndun og telur sig
vera afkomanda riddarans sjónum-
hrygga, Don Quixote.
Óvænt og skyndilega hlýtur prestur
þessi upphefð, titilinn Monsignor. Því
réði velvilji valdamikils ítalsks biskups í
hans garð, en sá hafði eitt sinn orðið
strandaglópur í heimabæ prestsins, EI
Toboso, og þótti mikið til aðskiljanlegra
hæfileika hans koma. Presturinn hafð
ekki aðeins boðið honum upp á
frábæran hádegisverð og gott vín,
heldur einnig gert við bílinn hans (sem
raunar var aðeins bensínlaus).
Þegar tilkynningin um upphefðina
berst héraðsbiskupi frá Vatíkaninu
verður hann bæði forviða og reiður.
Hann hafði löngum talið séra Quixote
gamlan erkikjána. Nú veitir hann
honum leyfi frá störfum (og ætlar þannig
að reyna að losna vð hann fyrir fullt og
allt), og lætur ungum nútímapresti, séra
Herrera, eftir sóknina
Séra Quixote ákveður að fara til
Madrid og verða sér þar út um
purpurasokka og vínföng sem sæma
Monsignor. I för með honum slæðist
fyrrverandi bæjarstjóri í E1 Toboso,
kommúnistaforingi, sem Quixote kallar
Sancho Panza í samræmi við sögu
Cervantes.
Tilvísanir til bókar Cervantes eru
fleiri; á einum stað er spænsku
ríkislögreglunni, Guardia Civil, t.d. líkt
við vindmyllumar sem riddarinn
sjónumhryggi barðist við á sinni tíð:
lögreglan hegðar sér jú eftir því sem
vindurinn blæs og starfar fyrir hvern
þann sem til forystu hefur valist, hvort
sem það er Generalissimo Franco,
núverandi stjórn eða kommúnistar,
kæmust þeir til valda.
Eins eru tilvísanir í bókinni til annarra
sögulegra atriða úr lífi Spánverja, sem
og reynslu Greenes. Sem oftar er
kaþólsk trú og kommúnismi honum
hugleikið yrkisefni, og kannski má segja
að stefið í þessari nýju bók sé afneitun
hvers kyns máftarvalds, hvort sem það
er vald kirkjunnar, flokksins eða
ríkisins. - Bókin hefur hlotið lofsamleg
ummæli gagnrýnenda.
-GM.
■ Monsignor Quixote og Sancho Panza, fyrrverandi bxjarstjóri kommúnista á leið
til Madrid að kaupa purpurasokka og vinföng.
Ráðgátan um
tígrisdýrið sem
kom á óvart
■ Meðfylgjandi teiknisaga er tekin úr
bók Martins Gardners Aha! Gotcha sem
greint var frá í síðasta Helgar-Tíma.
Skyldu lesendur geta hjálpað okkur að
leysa ráðgátuna sem sagan fjallar um?
1. Prinsessan: Pú ert kóngurinn í ríkinu
pabbi. Viltu leyfa mér að giftast honum
Kalla?
Kóngurinn: Elsku vina mín, ég skal leyfa
þér það ef hann Kalli getur drepið
tígrisdýrið sem er bak við eina af þessum
fimm dyrum. Hann verður að opna
dyrnar í röð og byrja á þeirri fyrstu.
Hann mun ekki vita á bak við hvaða dyr
tígrisdýrið er þar til hann opnar þá réttu.
Tígrisdýrið kemur honum á óvart.
2. Þegar Kalli leit á dyrnar fimm sagði hann
við sjálfan sig:
Kalli: Ef ég opna fjórar dyr að auðum
herbergjum þá veit ég að tígrisdýrið er í
því fimmta. En kóngurinn sagði að ég
mundi ekki vita af tígrisdýrinu fyrir fram.
Svo ekki getur það verið í fimmta
herberginu.
3. Kalli: Fimmta herbergið kemur ekki til
greina, tígrisdýrið hlýtur á að vera í
einhverju hinna fjögurra. Hvað ef ég
opna dyr að þremur auðum herbergjum?
Þá hlýtur tígrisdýrið að vera í fjórða
herberginu. En þá kæmi það mér ekki á
óvart. Fjórða herbergið kemur því ekki
til greina.
4. Með sömu rökleiðslu sannaði Kalli að
tígrisdýrið gæti heldur ekki verið í þriðja
herberginu, öðru eða því fyrsta.
Kalli: Það er ekki um neitt tígrisdýr að
ræða. Því ef það væri bak við einhverjar
dyrnar kæmi það ekki á óvart, eins og
kóngurinn lofaði að það mundi gera. Og
kóngurinn stendur alltaf við sín orð.
5. Eftir að hafa sannað að ekki var neins
tígrisdýrs að vænta opnaði Kalli dyrnar í
réttri röð. Honum til mikillar undrunar
stökk tígrisdýr út úr öðru herberginu
þegar hann lauk þeim dyrum upp. Þetta
kom honum mjög á óvart. Kóngurinn
hafði haldið orð sín. Rökfræðingar hafa
ekki getað orðið ásáttir um hvað rangt sé
við rökleiðslu Kalla.
Ékjtrieouioorof
ONE HUMDRED VEARS OF SOUTOC®
Loíin Americds most powerfu! writer'
—SStHIWTWK—
m ONE WRITES TO
THE COLONEL
GABRIEL GARCÍA
MARQUEZ
BEAff
JACK HENRYABBOTT
'Hvíl ís naw clvat io behoíá'
'Awesofne, hriUiant, perverscly Ííigeiufous'
Wrt 10M Irtrtl ðJMrrtrtTrt
'Asromshimj... o saga, an herotr: stotV
MSrtW.llMrtCir
Gabriel Garria Márquez:
No One Writes to thc Colonel
Picador 1982
Jack Henry Abbott:
In the Belly of the Beast
Arrow Books 1982
■ Vitanlega hefur „Liðsforingjanum
berst aldrei bréf" þegar verið þýdd á
íslensku (og þýðing Guðbergs afbragðs
góð), en það er samt eftir nokkru að
slægjast í þessari bók. Hér er nefnilega
smásagnarsafnið „Útför Stóru Mömmu",
ómissandi fyrir unnendur „Hundrað ára
einsemdar", enda gerast sögurnar á sömu
slóðum og sú mikla bók og flestar vísa,
leynt eða ljóst, til Macondo og Búendía-
fjölskyldunnar. Á útför Stóru Mömmu er
minnst t „Hundrað ára einsemd", hér er í
einni sögu fjallað nánar um „gyðinginn
gangandi" og margar persónur sem lítillega
er minnst á í „Einsemdinni" skjóta hér upp
kollinum. Þar á meðal Rebekka. Heimur
sá, sem Márquez skapaði með þrotlausum
skriftum hátt á annan áratug, er bæði
stórfurðulegur og ýkjukenndur, en þó
samkvæmur sjálfum sér, og slík er
frásagnarlist höfundarins að engin leið er
að standast törfra hans. Jafnvel þó svo
sögumar njóti sín varla sérstaklega vel á
enskri tungu.
■ Töluvert hefur verið sagt frá merkileg-
um ferli Jack Henry Abbotts hér í blaðinu
síðastliðið ár eða svo. Hann er hálfur íri,
hálfur Kínverji, en bandarískur ríkisborg-
ari og hafði setið svo áratugum skipti í
fangelsum þar vestra, er athygli rithöfund-
arins Norman Mailers var vakin á honum.
Mailer var þá að skrifa bók sína um Gary
Gilmore og Abbott skrifaði honum og
bauðst til að gefa honum lýsingar á hvernig
það væri. í raun og veru að sitja í fangeli
langan tíma. Mailer þótti bréf Abbotts gefa
til kynna að þar færi stórgáfaður maður,
og um það er ekki hægt að efast eftir lestur
bréfanna. Stíll hans er ólgandi, lýsingar
skarplegar og kraftmiklar, ritaðar af mikilli
þekkingu. Mailer, og fleiri, gengust fyrir
því að Abbott var látinn laus úr fangelsi,
og i nokkrar vikur baðaði hann sig upp úr
frægðinni. Hann reyndist vera alvarlega
þenkjandi maður og var spáð frama á
ritvellinum. Nýr Jean Genet? En allt fór
út um þúfur. Algerlega upp úr þurru
stofnaði Abbott til rifrildis við þjón á
veitingahúsi, myrti hann og lagði á flótta.
Hann hefur nú verið handtekinn að nýju
og mun vart um frjálst höfuð strjúka úr
þessu. Eftir er bókin, á sinn hátt
stórmerkileg.
Jerry Hopkins & Danny Sugerman:
No One Here Gets Out Alive
Warner Books 1981
■ „Mikki Mús De Sade“? „Popphljóm-
sveitin T.S.EIiot"? Mikið djöfuls rugl getur
amerísk poppblaðamennska verið! Þessi
bók, ævisaga Jim Morrison söngvara í
Doors, er skilgetið afkvæmi þessarar
tegundar blaðamennsku og svolítið þreyt-
andi. Aftur á móti er ómetanlegt að fá
tækifæri til að kynnast Jim Morrison og því
hljóta menn að fagna bókinni, meðan ekki
er völ á annarri betri. Höfundamir hafa
líka unni verk sitt samviskulega og safnað
töluverðum fróðleik um Morrison, þennan
mótsagnakennda mann sem annars vegar
var töffari, kyntákn og kaldur kall - hins
vegar nokkuð viðkvæmur og heimspeki-
lega sinnað skáld. Ævi hans helguð
sjálfseyðingu, enda dó hann aðeins 27 ára
gamall árið 1971. Doors höfðu þá skipað
sér í hóp bestu rokkhljómsveita allra tíma,
og bestu textar Morrisons verða seint
slegnir út. Áhugamenn: kynnið ykkur
Morrison! Og unglingar: hlustið á Doors!
Því miður verður einnig að geta þess að
frágangur bókarinnar er slæmur, pappírinn
vondur og myndir prentast illa. Sem er
mikill galli því fáir voru meira fótógen en
Jim Morrison.
GBeaíÁx t/i :97,eir &/uratiot>
8
PHIUPNÖRMAN
Philip Norman:
SHOUT!- The Beatles in Their Gcncrtaion
Wamer Books 1982
■ Er ekki nóg komið um Bítlana?
Áreiðanlegá era þeir fáir, ef nokkrir, sem
■jafn mikið hefur verið ritað um, en engu
að síður þótti Philip Norman ekki nóg
skrifað. Hann safnaði efni í bók sína í mörg
ár - las blöð og bækur, tók viðtöl við
óteljandi aðila og kafaði oní lítt kunna
þætti í sögu Bítlanna og samstarfsmanna
þeirra. Einu mennirnir sem hann talaði
ekki við vora Bítlamir sjálfir! Þess má geta
að Philip Norman var kominn vel á veg
með bók sína er John Lennon var myrtur
en hans er síðan minnst í eftirmála. Bókin
vakti mikla athygli er hún kom út og var
lofuð í hástert, enda var hún svosem bæði
,vel og nákvæmlega skrifuð. Fátt kemur
þeim sem vel þekkja til verulega á óvart,
en þó er greining Normans á Bítlaæðinu
(og einkum upphafi þess) á ýmsan hátt
óvenjuleg. Bókin er líka skrifuð svo langt
er um liðið frá bestu dögum Bítlanna að
Ijómi þeirra er ekki til trafala, Norman -
vel þekktur poppblaðamaður á Bretlandi -
ritar bæði yfirvegað og rólega um þessa
frægustu tónlistarmenn aldarinnar; fullur
aðdáunar, náttúralega, en lætur hana ekki
villa sér sýn.
■ Ofannefndar bækur fást í Bókaverslun Sigfúsar Eymundssonar. Tekið
skal fram að hér er aðeins um kynningu að ræða, enga ritdóma.