Tíminn - 26.11.1982, Blaðsíða 8

8
FÓSTUDAGUR 26. NÓVEMBER 1982
Útgefandl: Framsóknarflokkurlnn.
Framkvœmdastjórl: Glsli Sigur&sson. Auglýslngastjórl: Steingrlmur Gfslason.
Skrlfstotustjórl: Jóhanna B. Jóhannsdóttlr. Afgrel&slustjórl: Slgur&ur Brynjólfsson
Rltstjórar: Þórarlnn Þórarlnsson, Ellas Snœland Jónsson. Rltstjórnarfulltrúl: Oddur
V. Ólafsson. Fréttastjórl: Krlstlnn Hallgrfmsson. Umsjónarma&ur Helgar-Tlmans: Atll
Magnússon. Bla&amenn: Agnes Bragadóttlr, Bjarghildur Stefánsdóttlr, Eirlkur St.
Elrlksson, Fri&rlk Indrl&ason, Hel&ur Helgadóttlr, Slgur&ur Helgasoajlþróttlr), Jónas
Gu&mundsson, Kristfn Lelfsdóttlr, Skaftl Jónsson. Útlitstelknun: Gunnar Trausti
Gu&bjðrnsson. Ljósmyndlr: Gu&jón Einarsson, Gu&Jón Róbert Ágústsson, Elfn .
Ellertsdóttlr. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttlr. Prófarklr: Rosl Krlstjánsson, Krtstln
Þorbjarnardóttir, Marfa Anna Þorstelnsdóttir. Rltstjórn, skrlfstofur og auglýsingar:
Sf&umúla 15, Reykjavlk. Slml: 86300. Auglýsingaslml: 18300. Kvöldsfmar: 86387 og
86392.
Ver& I lausasðlu 9.00, en 12.00 um helgar. Áskrlft á mánu&l: kr. 130.00.
Setnlng: Tæknldelld Tlmans. Prentun: Blaðaprent hf.
Iðnadarstef na Fram-
sóknarflokksins
■ Átjánda flokksþing Framsóknarflokksins markaði
markvissa stefnu í atvinnumálum. í iðnaðarmálum var
mótuð eftirgreind stefna:
„Frumskilyrði öflugs iðnaðar er, að atvinnulífinu
séu búin hagstæð vaxtarskilyrði og stöðugleiki ríki í
efnahagsmálum þjóðarinnar. Þannig getur atvinnu-
reksturinn bezt virkjað auðlindir og sívaxandi þekk-
ingu þjóðarinnar til aukinnar framleiðslu.
Islenzk iðnþróun verður að eiga upptök sín hjá
fólkinu og fyrirtækjum þess með virkum stuðningi hins
opinbera, þar sem það á við, en varast ber ofstýringu
af hálfu ríkisins.
Flokksþingið fagnar þingsályktun Alþingis um
iðnaðarstefnu, sem samþykkt var sl. vor, en minnir á
ofangreind meginatriði sem forsendur markvissrar
iðnþróunar þjóðarinnar.
í því sambandi vekur flokksþingið sérstaklega
athygli á eftirfarandi:
1. Að starfsskilyrði iðnaðarins verði afdráttarlaust
jöfnuð við aðra höfuðatvinnuvegi í launakjörum og
skattamálum. Iðnaðinum verði ekki búin lakari
starfsskilyrði en gerist í nágrannalöndum okkar.
2. Við gengisskráningu verði tekið meira mið af
samkeppnisstöðu iðnaðarins en verið hefur.
3. Að verðjöfnunarsjóðum í hagkerfinu verði beitt
af meiri ákveðni en verið hefur til að komizt verði hjá
snöggum breytingum í innbyrðis afkomu atvinnu-
greina. Að lánasjóðir iðnaðarins verði efldir.
4. Fjármagn til rannsóknar- og þróunarstarfsemi í
fyrirtækjum verði stóraukið og fundnar verði leiðir til
að örva fyrirtæki til aukinnar starfsemi á því sviði.
Ennfremur verði lögð áherzla á að hvetja fyrirtæki og
einstaklinga til að koma fram nýjungum í iðnaði.
Veittar verði skattaívilnanir vegna tilraunastarfsemi á
þeim vettvangi.
5. Aukin verði hlutdeild atvinnulífsins í stjórn
þjónustustofnana iðnaðarins.
6. Bæta þarf samkeppnisaðstöðu íslenzkrar iðnað-
arframleiðslu og gefin verði frjáls álagning á
íslenzkum iðnaðarvörum í smásölu. Stuðlað verði að
frjálsri verðmyndun í iðnaði og tryggt, að ekki komi
til tvísköttunar.
7. Verk- og tæknimenntun verði stóraukin. Sam-
starf og tengsl skóla- og atvinnulífs verði eflt verulega.
8. Strangar kröfur verði gerðar til iðnreksturs um
starfsumhverfi, umhverfs- og vinuvernd.
9. Fyrirtæki verði hvött til að gæta aukinnar
hagræðingar í rekstri og fundar hvetjandi aðgerðir til
að svo geti orðið.
10. Veitt verði aðstoð til útflutnings og samkeppnis-
lána, sem sé sambærileg við það, sem gerist í
nágrannalöndum okkar.
11. Innfluttar iðnaðarvörur séu háðar gæðamati.
Athuguð verði beiting undirboðstolla í samræmi við
viðskiptaskuldbindingar íslendinga.
12. Rýmka þarf skilgreiningu stjórnvalda á hugtak-
inu samkeppnisiðnaður.
13. Stofnað verði fyrirtæki á vegum ríkisins, er hafi
með höndum stjórn á iðnaðarfyrirtækjum í ríkiseign
og sem geti tekið sjálfstæðar ákvarðanir um uppbygg-
ingu fjármagnsfrekari nýiðnaðar.
14. Gert verði verulegt átak í að efla markaðsleit
og sölu á íslenzkum iðnvarningi erlendis og almenning-
ur hvattur til kaupa á innlendum iðnaðarvörum.
Opinberar stofnanir fylgi íslenzkri innkaupastefnu.“
Þ.Þ.
á vettvangi dagsins
Utanríkisrád-
herra svarar
herstödva-
andstæðingum
■ Frá Samtökum herstöðvaandstæð-
inga hefur mér nýlega borist fyrirspurna-
listi um framkvæmdir á vegum varnar-
liðsins og mál þeim tengd. Þann lista
hafa samtökin látið birta í fjölmiðlum
og er því ástæðulaust að taka hann upp
hér. Jafnframt var sú ósk sett fram að
ég birti svör mín opinberlega.
Þau málefni, sem vikið er að í
spurningalistanum hafa flest verið til
umræðu í fjölmiðlum um lengri eða
skemmri tíma og að mínum dómi
fullnægjandi grein fyrir þeim gerð. En
þótt spurningar þær, sem samtökin bera
upp á lista sínum séu flestar óneitanlega
hvort tveggja í senn villandi og að ýmsu
leyti reistar á röngum forsendum, tel ég
rétt að fara um þær nokkrum orðum.
Endurnýjun og viðhald á sér stað í
flestum greinum án þess að slíkt þyki
verulegum tíðindum sæta. Reyndar hafa
tækniframfarir orðið hvað örastar á sviði
flugmála og er því ekki óeðlilegt að
aðstaða til eftirlits, viðhalds og hagnýt-
ingar tækninýjunga sé bætt á Keflavík-
urflugvelli. Bygging þriggja nýrra flug-
skýla úr hertri steinsteypu er þáttur í
slíkum endurbótum auk þess sem slíkt
tryggir betur öryggi þeirra flugvéla, sem
taka eiga þátt í vörnum landsins.
Hvers konar fjarskipti fara nú meira
og meira um gervihnetti og jarðstöðvar
í stað jarðstrengja og sæstrengja. fslend-
ingar hafa notfært sér þessar tækninýj-
ungar eins og aðrir og nægir að minna
á, að nú fer verulegur hluti símtala og
telexþjónustu til og frá íslandi um
gervihnetti og jarðstöðina Skyggni.
Sama hátt má hafa á um sjónvarpssend-
ingar milli landa og jafnvel er nú
einstaklingum unnt að ná hér sjónvarps-
sendingum frá gervihnöttum. Ég fæ ekki
„Endurnýjun og viðhald á
sér stað í flestum greinum
án þess að slíkt þyki veru-
legum tíðindum sæta.
Reyndar hafa tæknifram-
farir orðið hvað örastar á
sviði flugmála og er því
ekki óeðlilegt að aðstaða
til eftirlits, viðhalds og
hagnýtingar tækninýjunga
sé bætt á Keflavíkurflug-
velli“.
séð nokkra skynsamlega ástæðu til að
koma í veg fýrir að vamarliðið geti
notfæra sér slíkar tækniframfarir, enda
er til þess ætlast að það gegni hlutverki
sínu sem best á hverjum tíma.
Væntanlega er það flestum kunnugt,
að Alþingi ályktaði 21. maí 1981 að fela
utanríkisráðherra að vinna að því að
framkvæmdum til lausnar á vandamál-
um, er skapast hafa fyrir byggðarlögin
Keflavík og Njarðvík vegna eldsneytis-
geyma vamarliðsins, skyldi hraðað svo
sem kostur væri. Það sem síðan hefur
verið unnið er í fullu samræmi við þessa
viljayfirlýsingu Alþingis og á það bæði
við um undirbúning löndunaraðstöðu og
nýrra geyma í stað þeirra, er verða að
hverfa.
Að frumkvæði íslenskra stjórnvalda
var áiið 1974 gert um það samkomulag
milli ríkisstjórna íslands og Bandaríkj-
anna að starfsemi tengd almennu far-
þegaflugi yrði á raunhæfan hátt aðskilin
frá þeirri starfsemi, sem varnarliðið
hefur með höndum á Keflavíkurflugvelli
samkvæmt vamarsamningnum frá 1951.
I samræmi við þetta hafa íslensk og
bandarísk stjórnvöld unnið að flugstöðv-
armálinu svokallaða og er því fjarri lagi
að segja að áhugi á að hrinda í
framkvæmd ákvæðum samkomulagsins
frá 1974 sé eitthvert bandarískt séráhug-
amál.
Hlutverk flugsveitar bandaríska flug-
hersins á Keflavíkurflugvelli er mjög
mikilvæg vömum landsins og í varnar-
samstarfi vestrænna ríkja. Það er því
hagsmunamál okkar sjálfra og banda -
manna okkar að eðlileg endumýjun eigi
sér stað á flugvélakostinum svo að hann
sé ætíð hæfur til að gegna hlutverki sínu.
Það sem nú er á dagskrá eru skipti á
eldri flugvélum fyrir nýrri, sem m.a.
hafa þann kost að vera hljóðlátari f
flugtaki og hafa meira flugþol.
Loks var í fyrirspumalista Samtaka
herstöðvaandstæðinga varpað fram
spurningu um störf nokkurra íslenskra
ríkisstofnana að ýmsum þeirra þátta,
sem hér að framan er vikið að. Henni
skal svarað með því að undirstrika, að
það er í fyllsta samræmi við stefnu
núverandi og fyrrverandi utanríkisráð-
herra allt frá gerð varnarsamningsins að
fela íslenskum aðilum sem mest af þeim
framkvæmdum og annarri starfsemi á
Keflavíkurflugvelli sem þeir geta tekið
að sér og ekki telst hemaðarlegs eðlis.
Ætti ekki að þurfa að rökræða þann þátt
sérstaklega nema einhverjir telji í alvöm
æskilegra að fela þessi störf erlendum
aðilum.
Ólafur Jóhannesson.
Hvad felst í vinnu-
verndarlögunum?
eftir Jóhann Guðbjartsson, iðnverkamann
■ 1 tengslum við kjarasamningana
1977 tókst um það samkomulag milli
aðila vinnumarkaðarins og ríkisins að
samin yrðu ný lög um aðbúnað, öryggi:
og hollustuhætti á vinnustöðum. Þessi
lög tóku gildi um áramótin 1980 og 81.
Lögin byggja á því sem grundvallaratriði
að skapa skilyrði til þess að bæta
aðbúnað, öryggi og heilbrigðismál innan
vinnustaðanna með samstarfi atvinnu -
rekenda og starfsmanna að þessu sameig
inlega hagsmunamáli undir umsjon og
stjórn Vinnueftirlits ríkisins, sem stofn-
að var til að annast framkvæmd laganna,
en með stofnun þess er leitast við að færa
undir eina stofnun allt eftirlit með
öryggis og hollustuháttum á vinnustöð-
um, en áður var slíkt eftirlit í höndum
ýmissa stofnana og ráðuneyta. í lögunum
segir að á smærri vinnustöðum, þar sem
vinna 1-9 starfsmenn, skal atvinnurek-
andi eða verkstjóri hans stuðla að
góðum aðbúnaði, öryggi og hollustuhátt-
um í nánu samstarfi við starfsmenn. Seu
10 eða fleiri á vinnustaðnum tilnefnir
atvinnurekandi öryggisvörð af sinni hálfu
en starfsmenn kjósa úr sínum hópi
öryggistrúnaðarmann. Þessir aðilar eiga
að fylgjast með því að lögin séu haldin.
Þar sem starfsmenn eru 50 eða fleiri skal
stofna öryggisnefnd tveggja fulltrúa
starfsmanna ogtveggjafulltrúa atvinn-
urekenda. Skal nefndin skipuleggja að-
gerðir varðandi aðbúnað, öryggis og
hollustuhætti innan fyrirtækisins og ann-
ast fræðslu starfsmanna um þau efni og sjá
til þess að ráðstafanir varðandi þessi mál
komi að tilætluðum notum. Áríðandi er
að hver og einn starfsmaður sé sífellt á
verði gagnvart öryggis- og aðbúnaðar-
málum innan fyrirtækisins og ræði það sem
ábóta vant er við öryggistrúnaðarmann
eða öryggisvörð. Til þess að öryggisgæslu-
istörf komi að tilætluðum notum þarf
Vinnueftirlitið að vera vel í stakk búið
til að geta veitt þá ráðgjöf og aðra þá
þjónustu sem þörf er á hverju sinni.
Þýðingarmikið er að koma vinnuum-
hverfi starfsfólks í eins gott lag og unnt
er til að draga þarmeð úr líkum á að það
verði fyrir heilsutjóni vegna slysa og
atvinnusjúkdóma, því auk þess að valda
einstaklingum þjáningum og fjárhags-
legu tjóni, valda sjúkdómar og slys
þjóðfélaginu í heild miklum útgjöldum.
Verkalýðssamtökin hafa ákveðið að
helga þetta ár vinnuverndarmálum til
þess að vekja fólk til umhugsunar um
starfsumhverfi sitt og starfsaðstöðu,
með það fyrir augum að bæta aðbúnað,
öryggis og hollustuhætti á vinnustöðum.
Hin mikla tækni ásamt þeim mikla fjölda
efna sem notuð eru á hinum ýmsu
vinnustöðum, hafa haft í för með sér
margvíslega sjúkdóma og slysahættu.
Sú þróun sem átt hefur sér stað á liðnum
árum, hefur verið svo ör að erfitt hefur
verið að fylgjast með og gera sér fulla
grein fyrir þeirri sjúkdóma og slysahættu
sem fylgt hefur í kjölfarið, aukin sérhæfing
og verkaskipting hefur leitt til einhæfari
starfa^sem hefur í för með sér síendur-
tekningu einhæfra hreyfinga, sem geta
valdið óeðlilegu sliti þeirra líkamshluta
sem fyrir álagi verða. Á mörgum
vinnustöðum er veruleg mengun af
völdum hávaða, en hann getur valdið
heyrnartjóni ef hljóðstyrkur fer yfir 85
desibel. En það er ekki einvörðungu að
hávaði geti valdið heyrnarskaða því
hann hefur einnig ahrif á taugakerfið,
hann veldur streitu.svefnleysi og þreytu
og skerðir hæfileika manna til einbeitni
auk þess sem hann skerðir hæfileika
líkamans til þess að verjast áhrifum
hættulegra efna.
í fyrr nefndum kjarasamningum 1977
sem gjarnan hafa verið kenndir við
sólstöður, tókst einnig um það sam-
komulag milli aðila vinnumarkaðarins og
ríkisins að gerð yrði könnun á ástandi
aðbúnaðar, öryggis og hollustumálum
vinnustaða. Þessi könnun sem var sú
fyrsta sinnar tegundar sem framkvæmd
hefur verið hér á landi fór síðan fram á
158 vinnustöðum, víðsvegar um landið.
Leiddu niðurstöður þessarar könnun-
ar í Ijós að í mörgu er ábótavant, svo
ekki séu notuð sterkari orð. Þar ber hæst
hvað þvotta og baðaðstöðu er víða
ábótavant, eða á yfir 75% skoðanastaða.
Einnig kemur þar fram að búnings og
fataherbergjum er ábótavant á um 60%
skoðanastaða. Hávaði og titringur
reyndist vera of mikill á 55% skoðanastaða
svo drepið sé á nokkrar niðurstöður
úr þessari könnun. Alls voru athugaðir
32 aðbúnaðar, öryggis og heilbrigðis-
þættir á þeim stöðum sem skoðaðir
voru. Það hefur verið vanrækt, að stuðla
að vömum gegn slysum og atvinnusjúk-
dómum hér á landi á liðnum árum og því
þarf að gera mikið átak til þess að þoka
þessum málum til betri vegar með það
að leiðarljósi að fækka slysum og
sjúkdómstilfellum sem orsakast af ófull-
nægjandi vinnuaðstöðu. Ef því mark-
miði er náð mun draga úr þörf fyrir
sjúkrahús og hæli.
Jóhann Guðbjartsson iðnverkamaður