Tíminn - 23.10.1983, Blaðsíða 27

SUNNUDAGUR 23. OKTÓBER 1983
27
fara að láta til sín taka innan hinnar
viðurkenndu „Þjóðlegu hreyfingar til
frelsunar fólksins,“ eða opinberu verka-
lýðsfélaganna, sem komið var á í snatri,
eftir að „Samstaða" hafði verið bönnuð.
Walesa hefur ekki útilokað þennan
möguleika, en hann hefur ekki sýnt
honum mikinn áhuga, þar sem slíkt gæti
grafið alvarlega undan trúnni á hann
meðal stuðningsmanna hans.
■ Skopmyndateiknarar hafa gert sér mat úr áhrifum verðlaunanna á
yfirvöld i Pollandi. Þulurinn segir: „Nú höfum við ohrekjandi sönnun þess
að útlendingar ætla að veita stórri peningaf járhæð til Lech Walesa."
Morguninn eftir að hann hlaut verðlaun-
in fór hann enn í læknisskoðun í von um
að fá fjarvistaleyfið framlengt. Þannig
fær hann tækifæri til þess að sleppa við
vinnukvaðir sem takmarka athafnir.
hans. Læknir hans sagði að ástand hans
væri alvarlegt og að hann skyldi taka það
rólega ogforðast allt uppnám og spennu.
■ Walesa á fiskveiðum, daginn eftir að hann hreppti verðlaunin.
Ýmsir hafa getið sér þess til að
Nóbelsverðlaunin muni gera Walesa
kleift að þagga niður gagnrýni frá
róttækustu hópum „Samstöðu“ - þeim
sém vinna neðanjarðar og að staða hans
til baráttu gegn kerfinu batni. En slíkar
hugmyndir eru vart raunhæfar, þótt ekki
væri nema vegna þess að Walesa hefur
þegar brennt sig illilega á því að ætla að
bæta vígstöðu sína. f viðtali sem nýlega
birtist við hann í blaði „Samstöðu," sem
gefið er út neðanjarðar, mun hann hafa
lagt til að nafnið „Samstaða“ yrði lagt
niður og þótti hann hafa sett mjög ofan
við þau ummæli. Ummælin vöktu líka
svo hastarleg viðbrögð meðal stuðn-
ingsmanna „Samstöðu" að Walesa varð
opinberlega að draga þau til baka.
Ekki hefur Walesa verið iðjulaus síð-
ustu mánuðina. Hann hefur ritara í
Gdansk og á stundum fundi með litlum
hópi stuðningsmanna. Nýlega tókst hon-
um að sleppa úr augsýn lögreglunnar og
ná að hitta að máli þá-félaga sína sem
eru í felum. Eftir að hann fékk hin frægu
verðlaun voru verðir þeir sem auga hafa
með heimili hans sendir laumulega í
brott. í nokkra mánuði hefur Walesa
verið í leyfi frá önnum sínum í Lenín-
skipasmíðastöðinni vegna magasárs.
Nýjar áætlanir
Walesa var varkár í orðum á dögu-
num, þegar hann talaði á fundi með
blaðamönnum í kirkju einni í grennd við
Lenín-skipasmíðastöðina. Hann stóð
fyrir framan skilti sem á var letrað
„Nobel“ með þeirri stafagerð sem „Soli-
darnosc" er jafnan skrifað. Hann ræddi
aðeins um áætlanir sem mundu miða að
því að ná skjótum lausnum með frið-
samri baráttu. Hann sagði að hann
mundi kynna þessar nýju aðferðir fyrir
16. desember nk. sem er þriggja ára
afmæli minnismerkis þess sem reist var
vegna verkamannanna er féllu í Gdansk
1970. Það er vel ráðið af honum að fara
gætilega: Meira að segja með Nóbels-
verðlaun að bakhjarli tæki hann mikla
áhættu ef hann brýndi raustina að marki.
„Við viljum ná til sem flestra,“ sagði
hann. „Ef til vill munu boðin frá mér
berast út á milli fangelsisrimla, en ef til
vill á sjónvarpsskjá ríkisins."
Hvar sem Walesa verður niðurkominn
munu menn bíða eftir boðskap hans.
Allt frá því er hann fyrir þremur árum
klifraði yfír girðingarnar í skipasmíða-
stöðinni til þess að taka forystu fyrir
verkfallsaðgerðum, sem þá breiddust
óðfluga út, hefur hann orðið leiðarljós
milljóna Pólverja sem hungrar eftir
meira frelsi og fleiri tækifærum. „Eitt er
víst“, sagði hann nýlega. „Ég mun aldrei
slíðra sverðið vegna hugleysis. Ég mun
halda út svo lengi sem ástandið er
óbærilegt og meðan þörf er fyrir mig.“
Það virðist ætla að verða um sinn.
(Þýtt - AM)
með að ná eyrum vestrænna þingmanna
en fyrr og að skriður komi á söfnun nýrra
stuðningsmanna og viðgangur í styrktar-
sjóði. „Verðlaunin veita okkur nýjan
þrótt,“ sagði Seweryn Blumsztajn, tals-
maður „Samstöðu“ í París.
Ringulreið
Val Nobels-nefndarinnar á Walesa nú
kann að hafa verið andsvar við þeirri
öldu mótmæla sem reis á Vesturlöndum,
þegar hann fékk þau ekki árið 1982.
„Þetta er fremur andlitslyfting á nefnd-
inni en verðlaun til Walesa,“ sagði
sænskur diplómat í Stokkhólmi við
blaðamann. Þeir sem gjörst til þekkja
segja að búið hafi verið að ákveða að
Walesa fengi verðiaunin nú snemma á
þessu ári. Óopinberlega hafa nefndar-
menn réttlætt aðferð sína með því að
segja að ef Walesa hefði fengið verðlaun-
in í fyrra, þegar ringulreiðin var mest í
Póllandi hefði það getað leitt til víðtækra
uppþota og dauða einhverra manna. Þar
sem ástandið er tiltölulega rólegt í
landinu nú ætti ekki til slíks að koma.
Eins og sakir standa eru ekki miklar
líkur á óróa í Póllandi. Hins vegar má
andstaðan eiga von á að stjornvöld láti
harkalegar að sér kveða en ella. Verð-
launin fara talsvert í taugarnar á stjórn-
málaforingjum Pólverja, sem hefðu vilj-
að sjá Walesa falla í gleymsk t. Verð-
launin koma þegar verið er að undirbúa
flokksþing pólska kommúnistaflokksins
og þau gætu haft áhrif í þá átt að styrkja
harðlínumenn gegn hinum tiltölulega
hægfara hershöfðingja Jaruzelski.
Segjum sem fæst
Ýmsir leiðtogar kaþólsku kirkjunnar
í Póllandi hafa fagnað útnefningu Wa-
lesa, en þó með mestu hógværð. „Þetta
eru góðar fréttir, en ég segi sem fæst,“
sagði pólski kardinálinn Josef Glemp,
sem var staddur í Róm á synódusi
biskupa. Þetta varkára svar er ólíkt þeim
eindregna stuðningi sem pólska kirkjan
og Glemp sérstaklega hefur veitt hug-
sjónum „Samstöðu,, síðustu mánuðina.
Innan Vatikansins bentu menn á að Páll
páfi hefði samið umsögn sína mjög
vandlega, til þess að enginn vafi léki á
því að hann styddi fullkomlega hófsama
stefnu Walesa: „Þetta er mikill sigur,“
sagði pólskur starfsmaður Vatikansins.
„Allir fagna, nema þeir í Moskvu, -
þetta hljóta að vera voðalegar fréttir
fyrir þá.“
Ákvörðun Kremlarmanna um að
nefna verðlaunin ekki einu orði er
þegjandi staðfesting þess að þeir telja
pólsk stjórnvöld sjálf fær um að ráða við
ástandið. Jaruselski ávann sér visst traust
þegar engar óspektir fylgdu í kjölfarið á
heimsókn páfans, þrátt fyrir að hann
væri opinskár í ýmsum ummælum. Sýnd-
ist það réttlæta þá ákvörðun hershöfð-
ingjans að láta kirkjuhöfðingjann koma
til landsins.
Vissulega hefur verðlaunaveitingin
farið í taugarnar á þeim í Moskvu, en
þeir munu láta sér nægja að fylgjast
vandlega með ástandinu og láta þeim
pólsku eftir að berja á Walesa.
í Varsjá hafa yfirvöldin afskrifað Wa-
lesa og þau munu ekki ræða við hann um
eitt eða neitt. Því fá Nóbelsverðlaunin
ekki breytt. Ef hann á að fá einhverja
pólitíska þýðingu aftur verður hann að
Námskeið í
ræðumennsku
fundarsköpum og fundarstjórn fyrir byrjendur
verður haldið að Hallveigarstöðum kl. 20,15
dagana 27. og 31. október og 3. 8. og 10.
nóvember n.k. Leiðbeinandi verður Valgerður
Sigurðardóttir. Nánari upplýsingar og skráning í
símum 18156, 14406 og 51413
Kvenréttindafélag íslands
Snjöruðningstæki:
Framleiðum snjóruðnings-
tennur fyrir vörubíla og
dráttarvélar. Pantanir þurfa að
berast sem fyrst svo hægt
verði að afgreiða
þær fyrri part vetrar.
ItálIækni sf.
Síðumúla 27, sfmi 30662