Tíminn - 23.12.1983, Qupperneq 18

18
menningarmálj
Allir þeir sem
og þunga eru
erfiða
hlaðnir
8
):
I Heintich
BOL.L
— „Og sagði ekki eitt einasta orð“ eftir Heinrich Böll
Heinrich Böll:
Og sagöi ekki eitt einasta urö
Böðvar Guömundsson þýddi
156 blaðsíður
Mál og menning 1983
Vestur-Þýskaland eftirstríðsáranna
hefur löngum verið nokkuð undarlegt og
þversagnakennt samfélag. Þjóöin hefur
verið í senn sakbitin, niðurlægð og
ákveðin í að gleyma ófagurri fortíð.
Eftir hrunið í lok styrjaldarinnar hefur
verið leitast við að byggja upp í landinu
þýska útgáfu af velferðarsamfélagi, efna-
hagsundrið er ekkert smáræði en engu
að síður viðgengst í Vestur-Þýskalandi
hróplegra óréttlæti gagnvart ýmsum
minnihlutahópum en í flestum löndum
Vestur-Evrópu. Það hefur án efa verið
einn af mestu lukkudráttum vestur-
þýsku þjóðarinnar, ef svo má að orði
komast, að eiga -jafn skarpskyggnan,
ástríðufullan og listrænan gagnrýnanda
sem Heinrich Böll er.
Böll er þjóðfélagslegur rithöfundur í
besta skilningi þess orðs. Flest, ef ekki
öll, frægustu verk hans hafa með einum
eða öðrum hætti snúist um vestur-þýskt
samfélag eftir stríó og þá hvernig þetta
samfélag, meðsínuefnahagsundri, hefur
búið að þegnum sínum. Þeir sem um sárt
eiga að binda, og þeir eru fjölmargir,
eiga vísa samúð Bölls, og hann hefur
reynst fær um að skjóta undir samúð
sína tilfinningalegum og listrænum stoð-
um sem ekki bresta auðveldlega. Því
verða ekki úr bókum hans innantóm eða
Uthlutun
veiðileyfa 1984
Unniö er aö undirbúningi reglna um úthlutun veiöileyfa
til einstakra fiskiskipa á næsta ári með hliðsjón af afla
þeirra og úthaldi á tímabilinu 1. nóvember 1980 til 31.
október 1983. Eigendur þeirra skipa, að undanskildum
opnum bátum, sem hafa á þessu tímabili oröið aö hætta
veiöum í samfellt meira en tvær vikur í hvert skipti vegna
meiri háttar bilana eöa breytinga, og óska eftir því aö
tekið verði tillit til þeirra frátafa viö úthlutun veiöileyfa,
skulu fyrir 10. janúar n.k. senda upplýsngar til ráöuneyt-
isins þar sem fram komi eftirfarandi atriöi:
1. Á hvaöa tímabili var skipið frá veiðum?
2. Frá hvaða veiöum tafðist skipið?
3. Af hvaða orsökum tafðist skipiö frá veiðum?
Ennfremur þurfa aö fylgja sönnunargögn um aö frátafir
hafi oröiö vegna bilana eða breytinga eins og t.d.
upplýsingarfráviögerðarverkstæði eðatryggingarfélagi.
Upplýsingar, sem berast eftir 10. janúar n.k., veröa ekki
teknar til greina, komi til úthlutun veiöileyfa, sem byggja
á áðurgreindum forsendum um skiptingu.
Sjávarútvegsráðuneytið,
21. desember 1983.
þröngsýn ádeiluverk, heldur margþætt
listaverk. Fyrir ritverk sín hefur Böll
þurft að sæta miklum og hörðum árásum
gegnum árin og andstaðan gegn honum
hefur iðulega minnt á galdraofsóknir -
hann hefur verið sakaður um að vera
handbendi kommúnista á Sovétlínu,
stuðningsmaður borgarskæruliða og svo
framvegis. Böll hefur þó alla tíð haldið
sínu striki sem óáreittur væri enda eru
ásakanir andstæðinga hans auðvitað til-
hæfulausar. í verkum hans talar
mannúðin ein, ekki’ ýkja háum en þó
afar sterkum rómi.
Hér segir Heinrich Böll fjarska ein-
falda sögu um hjón sem eiga við nagandi
fátækt að stríða í miðju efnahagsundr-
inu. Bók þessi kom fyrst út árið 1953 og
þá var Vestur-Þýskaland óðum að skríða
saman eftir ógnir stríðsins, en flakandi
sár sátu eftir á þjóðarlíkamanum og hafa
að líkindum fæst gróið fullkomlega fram
á þennan dag.
Ógæfa þeirra Freds og Kötu er í
rauninni aðeins sú að þau eru fátæk.
Meðan haldin er íburðarmikil lyfsalahát-
íð í borginni og biskupar blómstra, þá
birtist réttlætið Kötu aðeins sem mynd á
peningaseðli: „Á miðjum grænum seðl-
unum er þokkasnauð kvensnift með
vogarskálar í hægri hendi sem horfir
fram hjá mér dauðum augum.“ (bls. 17)
Þau elskast heitt, en hafa ratað í of
miklar raunir, eiga of erfitt og hafa of
lítinn tíma fyrir sig sjálf til þess að ástin
ein megni að halda þeim samán - að því
er virðist. Böll lætur hjónin segja söguna
til skiptis og það sýnist með ólíkindum
hversu-.djúpt niður á sálarkirnur þeirra
hann hefur smeygt sér, hennar ekki
síður en hans. Kata stendur við spegil-
%rsagdi
ekki eittv
einastaorð
inn, þrífur agnarsmáa íbúð þeirra og er
farin að óttast friðsemdina í börnunum
sem eftir lifa - Fred ráfar um göturnar,
snapar peninga til þess að geta hitt Kötu
á hótelherbergjum því heim vill- hann
ekki fara af ótta við að berja börnin sín.
Þrátt fyrir Ijótleik umhverfisins, örvænt-
ingu hinna fátæku og siðferðislega
hræsni liinna betur megandi er þetta
víða falleg saga. Hún er dregin einföld-
um dráttum en er firna kröftug, eins og
rétt er að lesendur komist sjálfir að raun
um. Og vitanlega hefur hún miklu víðari
skírskotun en eingöngu til Vestur-Þýska-
lands eftir síðari heimsstyrjöld - hér eru
komnir allir þeir sem erfiða og þunga eru
hlaðnir; andlegum þunga jafnt sem ver-
aldlegum.
Þýðing Böðvars Guðmundssonar er
svo til hnökralaus; og oftast afskaplega
vel gerð.
■ IUugi Jökuls-
son skrifar
bækur
um
RER
RAFMAGNSEFTIRUT RÍKISINS
Skrifstofur og Raffangaprófun Rafmagnseftirlits
ríkisins verða lokaðar vegna orlofs starfsmanna
dagana 23. desember 1983 til 1. janúar 1984 að
báðum dögum meðtöldum.
Tötra í
Glettingi
m Ný bók eftir
Málfríöi
Einarsdóttur
Málfríður Einarsdóttir vann að þessari sögu síöustu ár ævi sinnar og hafði lokið henni nokkru áöur en hún lézt.
í bókinni segir frá stórbrotnum búskap þeirra hjóna, Auöna og Tötru á höfuöbólinu Gleiðru í Glettingi.
Sá búskapur er bæði fornlegur og nýtízkulegur enda starfa að honum fjórar kynslóöir. Tötra gerist hinn mesti
búskörungur en Auðni ætlar að bjarga heiminum, og verður margt furðulegt til tíðinda á höfuöbólinu.
Skáldskapur, raunsæi og ævintýri blandast hér saman og ekkert lát er á ritsnilld höfundarins.
V Ljóðhús,
Laufásvegi 4, sími 17095.
FOSTUDAGUR 23. DESEMBER 1983
Kvikmyndir
Slmi 78900
SALUR 1
Jólamyndin 1983
Nýjasta James Bond
myndin
Segðu aldrei
aftur aldrei
SEAN CONNiRY
JAME5 BOND00?
Hinn raunvenjlegi James Bond
er mættur aftur til leiks i hinni
splunkunýju mynd Never say nev-
er again. Spenna og grin i há-
marki. Spectra með erkióvininn
Blofeld verður að stöðva, og hver
getur það nema James Bond. Eng-
in Bond mynd hefur slegið eins
rækilega í gegn við opnun i Banda-
ríkjunum eins og Never say never
again.
Aðalhlutverk: Sean Connery,
Klaus Maria Brandauer, Barbara
Carrera, Max Von Sydow, Kim
Basinger, Edward Fox sem „M“.
Byggð á sögu: Kevin McClory,
lan Fleming. Framleiðandi: Jack
Schwartzman. Leikstjóri: Irvin
Kershner. Myndin er tekin i
Dolby Sterio.
Sýnd kl. 3,5.30,9
Hækkað verð.
SALUR2
Skógarlíf
og jólasyrpa af
Mikka mús
Einhver sú alfrægasta grinmynd’
sem gerð hefur verið. Jungle Book
hefur allstaðar slegið aðsóknar-
met, enda mynd fyrir alla aldurs-
hópa. Saga eftir Rudyard Kipling
um hið óvenjulega lif Mowglis.
Aðalhlutverk: King Louie,
Mowgli, Baloo, Bagheera,
Shere-Khan, Col-Hathi Kaa.
Sýnd kl. 3,5 og 7.
Sá sigarar sem þorir
(Who dares wins)
Frábær og jafnframt hörkuspenn-
andi stórmynd. Aðalhlutverk:
Lewis Collins og Judy Davis.
Sýnd kl. 9
SALUR3
La Traviata
Í4
á

Sýnd kl. 7
Seven
Sýnd kl. 5,9.05
Dvergarnir
Hin frábæra Walt Disney mynd
Sýnd kl. 3.
SALUR4
Zorroog hýrasverðið
Sýnd kl. 3,5
Herra mamma
Sýnd kl. 7 og 9.