Tíminn - 14.01.1986, Blaðsíða 15

Þriðjudagur 14. janúar 1986
Tíminn 15
ITÆKNI OG FRAMFARIR
Grandalaus fluga hefur álpast innan seilingarfjarlægðar frá mantis og hlýtur þau örlög að verða næsti málsverðurinn.
Innri óvinur
Fyrir þær skordýrategundir sem
lifa á rótum jarðarberja hafa illar
fréttir borist. Hingað til hefur verið
erfitt að eiga við skordýrin þar sem
að öll eitrun bitnar á uppskerunni.
En ný ormauppskera hjá Simon
Frase University í Bresku Colombiu
stefnir nú þessum átvöglum í hættu.
Þar er unnið að lausn þess vandamáls
sem skordýr eru, varðandi jarðrækt
og annan gróður. Tilgangurinn er sá
að finna einhver náttúrleg efni eða
dýr sem verði skaðvöldunum að
aldurtila. Ein af þeim lciðum sem
fundin hefur verið er notkun ornta..
nemotodes, en það eru örsmáir ornt-
ar sem ekki sjást nema í smásjá.
Komist þessir ormar inn í blóðrás
skordýranna verða þau þeim að
aldurtila vegna þess að þeir gefa frá
sér bakteríu sem veldur blóðeitrun.
Tólf til 36 klukkutímum seinna er
skordýrið dautt.
Ncmatodes geta einnig laumað sér
inn gegnunt húð skordýrsins eða op
þess. Ormarnir eru hættulausir
ntönnum og finnast af eðlilegum
ástæðum í jörðinni. Þeir gæða sér á
bakteríunum og blóðkornum skor-
dýrsins, fjölga sér og finna sér svo
nýja förunauta.. með afdrifaríkum
afleiðingum fyrir förunautana.
Hugmyndin er sú að rækta ormana
í miklu magni og úða þeim yfir
gróðurinn á þeim tíma sem skordýr-
in eru veikust fyrir, nývöknuð til lífs-
ins og ekki farin að fjölga sér af
krafti. Rannsóknir hafa leitt í Ijós að
ormategundin HETEROHABDIT-
1S HELIOTHIDIS er hentug vörn
gegn skordýrategund sem kölluð er
black vine weevil og gæðir sér aðal-
lega á rótum berjajurta og nokkurra
trjátegunda. Þar sem að ormarnir
eru nokkuð sértækir á skordýr hefur
lausnin verið sú að nota litningar-
greiningu á nematodes til að finna
þær tegundir sem við eiga hverju
sinni.
Vísindamenn einangra hreint
DNA frá nematodes og skera það
niður I ákveðnum ferlum rrieð hvöt-
um sem eru sértækir gagnvart röðun
kjarnasýra I litningnum. Brotin eru
síðan sett á agarhlaup og rafgreind,
en við það færast bútarnir til eftir
stærð og hleðslu. Sýnin eru síðan
ljósmynduð við útfjólublátt ljós og
kemur þá í Ijós ferili sem er einkenn-
andi fyrir hverja ormategund fyrir
sig. Orminum sem fyrir valinu er er
síðan komið fyrir í rækt og þegar að
réttum tíma kemur þá eru örlög
skordýranna ráðin en ormunum er
dreift yfir gróðurinn.
Gárungar við háskólann hafa ák-
veðið að stofna skordýravinafélag til
verndar skordýrategundum „í út-
rýmingarhættu" og hafa lagt fram
mótmæli gegn hinum undirförulu og
siðlausu aðferðum sem þeir segja
saklaus skordýrin verða fyrir.
Óneitanlega eru blómin falleg, en
saklaus eru þau ekki því ef vel er að
gáð þá má sjá mantis af tegundinni
Hymenopus Coronatus í felubúningi
sínum.
Kannski er þetta verðugt verkefni
fyrir... Greenpeace???
En taki einhver slíkan kæring al-
varlega þá skal hinum sama bent á
nokkrar skordýrategundir og það
sem kallast eðlilegar aðfarir I ríki
náttúrunnar. MANTIS RELIGOSA
skordýr sem virðist vera I stöðugri
bæn en þegar litið er á að felugerfi
skordýrsins er að líkjast trjágrein og
hinar geysilöngu lappir sem enda I
smelliklemmur með göddum þá fer
mesti dýrlingssvipurinn af. Mantiser
ránskordýr og liggur í felum þar til
að eitthvert saklaust dýrið á leið
framhjá og með þolinmæði sem flest
rándýr geta sýnt, þá bíður mantis þar
til að skordýrið er komið innan scil-
ingarfæris. Á 1/10 úr sekúndu sveifl-
ast framlappirnar fram og yfir
skordýrið og gaddklærnar læsast um
dýrið. Neðsti gaddurinn á framlöpp-
unum er lengri en hinir og ef heppnin
er með gengur hann á hol skordýr-
inu. Ef ekki þá skiptir það mantis
engu máli en það er víst lítið spenn-
andi að vera étinn lifandi. Flestar
tegundir af mantis finnast í suður-
höfum og I hitabeltinu og sumar
þeirra nógu stórar til þess að geta
gætt sér á smáum ferfætlingum og
fuglum.
Útboð
Innkaupastofnun Reykjavíkurborgaróskareftirtilboðum
í smíði og uppsetningu innréttinga og smíði innihurða í
þjónustukjarna fyrir aldraða félagsmenn VR að Hvassa-
leiti 56 og 58 fyrir byggingadeild.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu vorri, Fríkirkjuvegi
3, Reykjavík gegn kr. 15.000.- skilatryggingu. Tilboðin
verða opnuð á sama stað þriðjudaginn 28. janúar nk. kl.
14.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKIAVÍKURBORGAR
Frlkirkjuv«gi 3 — Sími 25800
HUGMYNDA-
SITFNA
Framkvæmdamenn og
hugmyndasmiðir hittast
Iðnaðarráðuneytið hefur ákveðið að gangast fyrir
hugmyndastefnu ef næg þátttaka fæst.
Fyrirhugað er að sýna á hugmyndastefnunni upp-
finningar og framleiðsluhæfar hugmyndir, sem til-
búnar eru til markaðsfærslu af hálfu höfunda.
Sýningunni er fyrst og fremst ætlað að miðla fram-
leiðsluhugmyndum til þeirra sem hafa hug á að fram-
leiða, fjármagna eða setja á markað nýjungar í iðn-
aði en einnig er henni ætlað að veita upplýsingar um
þjónustu og fyrirgreiðslu opinberra aðila við ný-
sköpun í atvinnulífinu.
Þeim sem hafa áhuga á að taka þátt í hugmynda-
stefnunni er bent á að snúa sértil Iðnaðarráðuneytis-
ins er veitir allar nánari upplýsingar. Þátttökutilkynn-
ingum ber að skila til Iðnaðarráðuneytisins fyrir 10.
febrúar nk. á þar til gerðum eyðublöðum sem fást í
ráðuneytinu. Þátttökugjald verður auglýst síðar.
IÐNAÐARRÁÐUNEYTIÐ
Tilkynning til
launaskattsgreiðenda
AJhygli launaskattsgreiðenda skal vakin á því að gjald-
dagi launaskatts fyrir mánuðina nóvemberog desember
er 15. janúar nk.
Launaskatt ber launagreiðanda að greiða til innheimtu-
manns ríkissjóðs, í Reykjavík tollstjóra, og afhenda um
leið launaskattsskýrslu í þríriti.
Fjármálaráðuneytið
Tilkynning til
söluskattsgreiðenda
Athygli söluskattsgreiðenda skal vakin á því, að gjald-
dagi söluskatts fyrir desembermánuð er 15. janúar. Ber
þá að skila skattinum til innheimtumanna ríkissjóðs
ásamt söluskattsskýrslu í þríriti.
Fjármálaráðuneytið 10. janúar 1986.
Læknastofa
Hef opnað læknastofu að Bárugötu 15, Reykjavík.
Marinó P. Hafstein læknir
Sérgrein: Heila- og taugasjúkdómar (Neurology).
Viðtalsbeiðnum veitt móttaka í síma 622828 mánu-
daga til fimmtudaga kl. 11-12.