Tíminn - 11.05.1986, Blaðsíða 16

Hópur lögreglumannanna er ærið skrautlegur og fjölbreytilegur. „Tálbeitan" Jerry í gervi bankamannsins með gullkeðjuna fyrir miðju.
ræningj aveiðum
í neðaniarðar
\T/, ..
brautinni
Ný aðferð New York lögregl-
unnar við að handsama glæpa-
flokka í neðanjarðarbrautinni
hefur valdið deilum
P
etta er skrýtinn hóp-
ur sem við leggjum af stað með
klukkan tíu að kvöldi í ferðalag
með neðanjarðarbraut New
York, leið 4, sem ekur rakleitt
um Harlem inn í hina illræmdu
suður Bronx.
Jack er með barðastóran hatt
og þrýstir digrum fingrum utan
um gildan Havana vindil. Júlíus
er svartur með dökk sólgleraugu
og í svartri peysu sem vöðvarnir
hnyklast undir. Richard er svo
hveitiskáldaður pizzubakari
með hárband og raular ítalskt
sönglag. Jeff er hins vegar
greinilega gyðinglegur rabbíni
með hina sígildu kollhúfu og í
gyðingahempu. Elisabet með
rauðu lokkana og hin svart-
hærða Carol eru hins vegar stöll-
ur og hlusta á rokkglymjanda úr
ferðaútvarpi. James er svo
dæmigerður rokkgæi í gallabux-
um, sem „sjarmerar“ stúlkur á
vegi sínum og sýnist til í allt.
Það er aðeins Jerry sem ekki
passar inn í myndina, því hann
er svo ósköp venjulegur, með
vandlega skiptingu í hárinu öðr-
um megin og spangagleraugu.
Armbandsúrið og gráu fötin full-
komna myndina. Þó er eitthvað
ekki allt eins og það á að vera
hjá Jerry. Bindishnúturinn er
hálf laus og höfuðið er alltaf að
falla niður á bringu. Stundum
lokar hann augunum alveg. Það
er áfengisþefur af honum. Um
hálsinn á honum dinglar digur
hálskeðja og yfirleitt lítur hann
út eins og hann sé að koma úr
góðu kveðjupartíi á vinnustað
og hafi fengið sér einum of
mikið.
Raunin er annars sú að Jerry
er ekki bankaþjónn, heldur lög-
reglumaður, sem félagarnir hafa
skvett yfir bjór. Hann er tál-
beita. Gullkeðjan á að freista
afbrotamanna sem leggja fyrir
sig þann starfa að ræna fólk í
neðanjarðarlestum. Hann er í
deild hjá „Transit Authority
Police“ í New York, sem hefur
alveg sérstakt verkefni með
höndum: Það á að koma í veg
fyrir glæpinn með því að ná
aJTarotamanninum áður en hann
drýgir skömmina.
Þau Jack, Julius, Elisabet,
Carol og James eru líka í þessum
úrvalshópi, sem dulbýst áður en
á vaktina er haldið. Pizzubakar-
inn, rabbíninn og stúdínurnar
eru með skammbyssur sér við
beltisstað. Þau eiga að koma
Jerry til hjálpar á stund neyðar-
innar. Þau eiga að koma árás-
armönnum í opna skjöldu og
taka þá fasta.
Þau hafa líka tekið að sér að
vernda okkur sem með sam-
þykki þeirra höfum slegist í för
með þeim. „Eru pappírarnir
klárir,“ spyr Jack Maple lög-
regluforingi og skellir sér á lær
af ánægju, þegar hann sér okkur
afhenda skjal þess efnis að ef við
blaðamenn verðum særðir eða
drepnir, þá eigum við enga bóta-
kröfu á hendur New York lög-
reglunni. Maple stjórnar liðinu.
Þetta eru níu karlar og þrjár
konur.
Meðan hópurinn dreifir sér
um hálffulla lestina fylgist Maple
með öllu og hefur tálbeituna
Jerry alltaf í sjónmáli. Hann er
að skýra út fyrir okkur að kunn-
ingsskapur stúlknanna tveggja
sé bara „blöff“, þegar hann
biður okkur skyndilega að hafa
hljótt. „Tilbúnir nú!“ hvíslar
hann.
Við sjáum aðeins fjöktandi
skugga rétt hjá, en nú kemst fjör
í leikinn. Lögregluforinginn
þrífur upp dyrnar á næsta vagni.
Við á eftir. Þarna ríkir heilmikið
uppnám, óp og stympingar. En
skyndilega er allt sem steinfrosið
og hljótt. James og Elizabet
hafa komið þrem svörtum ung-
lingum undir sig. Handjárnin
skella. Nú eru aðrir farþegar
líka staðnir upp og hafa skilið að
lögreglan er á staðnum. Sumir
löðrunga þrjótana, aðrir hrækja
og sveija: „Drullusokkar,
skíthælar! Þetta var ykkur mátu-
legt! Liggið nú þarna!“ Það eru
nákvæmlega sjö mínútur og fjór-
ar stoppistöðvar frá því að að-
gerðin hófst. Svört lúka þrýstist
enn um gullkeðjuna, sem hún
hafði rifið af „fulla“ manninum.
Ránsfengurinn kemst nú í
réttar hendur. Það er búið að
skjalfesta nokkra sjónarvotta
handa saksóknaranum. Lög-
reglumennirnir eru greinilega
sælir með árangurinn. Þeir
hlæja, gantast og slá á öxl hver
annars, eins og veiðimanna-
flokkur, sem unnið hefur til
verðlauna.
En ekki veldur þetta alls stað-
ar jafn mikilli hrifningu, hrifn-
ingu líkri þeirri sem ríkir hjá
lögreglumönnunum og farþeg-
um í lestinni þetta kvöld. Til
dæmis segir Richard Emery hjá
„Félagi bandarískra borgara-
réttinda" að aðferðin sé var-
hugaverð. Hann segir að þessi
árangursríka aðferð og gagn-
semin sé ekki í réttu hlutfalli.
„Með tálbeitu nást aðeins allra
heimskustu og óreyndustu ná-
ungarnir. Atvinnumenn átta sig
á hvað um er að vera. Einnig er
lögreglumönnunum talið það til
tekna hve marga þeir handtaka,
því það þýðir stöðuhækkun. Því
sé þeim hætt við að ganga of
langt.
Þetta skeði í Philadelfíu.
Hópur dulbúinna lögreglu-
manna varð að rnæta fyrir rétti.
Þeir voru ákærðir fyrir að hafa
barið saklausa vegfarendur og
þvingað þá til að játa á sig
ódæði. Þetta áttu þeir að hafa
gert til þess að stí^a í áliti. í
Lexington í Kentucky var svipað
lögreglulið gagnrýnt fyrir að láta
sextán ára ungling leika tálbeitu
til þess að hafa uppi á kynvilling-
um sem leita eftir börnum.
„Við höfum lært af mistökum
annarra," segir John Dunlap,
lögregluforingi, en hann er yfir-
maður Maple og hefur verið í þá
sex mánuði sem þessi aðgerð
hefur staðið. Við hittum hann
daginn eftir handtöku þre-
menninganna, sem reynist hafa
leitt til þess að fleiri ránsmenn
voru handteknir og allt skrif-
stofukerfið er komið á fulla
ferð. Hver handtaka þarf átta
skýrsluform. Tölvur eru spurðar
um fyrri handtökur og allur
framburður er borinn saman við
þær upplýsingar.
„Ég geri þetta aldrei aftur,
því í rauninni er ég besti
maður," sagði hinn 17 ára þjófur
John H., sem níu sinnum áður
hafði verið handtekinn, en
reyndi að leyna því. „Ég ætlaði
að selja gullið og kaupa mér ný
föt, því ég var orðinn þreyttur á
að vera alltaf í druslum í skólan-
um,“ kvartaði félagi hans 16
ára, sem áður hafði verið tek-
inn fastur. „Manhattan makes
it, Brooklyn takes it,“ sagði
spekingslega tólf ára félagi
þeirra, sem hér var í fyrsta sinn