Tíminn - 24.10.1986, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Timinn
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjóri:
Aðstoðarfréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
NíelsÁrni Lund
OddurÓlafsson
Guðmundur Hermannsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Siðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686392 og
686495, tæknideild 686538. Setning og umbrot: Tæknideild Tímans.
Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 50.- kr. og 60.- kr. um helgar. Áskrift 500.-
Meingallað lyfsölukerfi
Fyrir nokkrum dögum var ítarleg grein í Tíman-
um um íslenska lyfsölukerfið og bent á ýmsa þætti
þess sem vert væri fyrir alþingismenn sem aðra sem
hlut eiga að máli að taka til endurskoðunar, með
það að markmiði að gera það bæði einfaldara og
ódýrara.
Núverandi fyrirkomulag sem íslendingar búa við
er í senn meingallað, allt of dýrt og löngu orðið
úrelt, sem sést best á því að ríkissjóður þarf að.
borga hundruð milljóna í umframálagningu til að
halda því uppi.
Smásöluálagning á lyf hér á landi nemur nú um
68% og er u.þ.b. helmingi hærri en á hinum
Norðurlöndunum. Til viðbótar þessu fá síðan
lyfsölurnar að leggja á fast afhendingargjald, sem
nú er 32 kr. á hvern lyfseðil og 22 kr. á hver
lausasölulyf og getur því orðið hátt hlutfall af verði
ódýrarri lyfja.
Miðað við fjölda útgefinna lyfseðla getur þarna
verið um 35-40 milljóna króna umframálagningu
að ræða í ár sem þýðir að raunveruleg smá-
söluálagning nemur allt að 80%.
Þá vekur það athygli hversu margar lyfjaverslanir
eru staðsettar í Reykjavík sem þýðir að ekki eru
fleiri íbúar á bak við hverja þeirra en gerist og
gengur á smærri stöðum, eða um 6000 manns að
jafnaði.
Á þetta er bent vegna þess að ein aðalástæðan
fyrir hinu háa lyfjaverði er fyrst og fremst sú hve
mörg lyfjasölufyrirtæki eru starfandi hér á landi og
að álagningin er miðuð við að hin smæstu þeirra
geti borið sig.
Lyfjaverðlagsnefnd er síðan ætlað samkvæmt
lögum að tryggja þeim öllum sem og öðrum
lyfjaverslunum bærilegan rekstrargrundvöll.
Þetta er þó ekki fullnægjandi skýring, því að í
Lyfjalögum sem samþykkt voru 1978 er gert ráð
fyrir að sérstakur sjóður hafi það hlutverk „að
stuðla með fjárframlögum að stofnun og rekstri
lyfjabúða á þeim stöðum er heilbrigðisyfirvöld telja
nauðsyn en vafasamt er hvort reksturinn geti borið
sig með eðlilegum hætti.“
Þessi sjóður hefur aldrei verið notaður enda ekki
til í reynd. í stað þess að styrkja því einstaka
lyfjaverslanir sem ekki geta staðið undir sér sjálfar
hefur álagningin hjá öllum lyfjaverslunum verið
hækkuð upp úr öllu valdi og það réttlætt með því
að annars gætu hin smæstu þeirra ekki borið sig.
Á síðasta ári greiddu sjúkarsamlögin eða ríkið
um 800 milljónir króna vegna lyfjakaupa fólks í
lyfjaverslunum og er ólíklegt að sú tala verði ekki
yfir 1.100 milljónir króna á þessu ári og auk þess
greiða sjúklingarnir verulega upphæðir sjálfir.
Það eru því ekki smáar upphæðir sem hér er um
að ræða og virðist full ástæða til að taka þessi mál
til umræðu og endurskoðunar með það fyrir augum
að leita sparnaðar bæði fyrir hið opinbera svo og
neytendur.
Föstudagur 24. október 1986
GARRI
Klipparinn á
Þjóðviljanum
Garra brá dálítið í gær þegar
hann varð þcss var, að sá, sem sér
um þáttinn Klippt ug skorið í
Þjóðviljanum, hafði gcrt sér lítið
fyrir og tekið upp megnið af pistli
hans frá í fyrradag - og lýst sig í
þokkabót sammála öllu saman.
I'essi pistill var um áfengisútsölur í
Kríngíunni og Mjóddinni, og um
afskipti sjálfstæðismanna af þeim
málum, Hagkaupi í hag en KRON
í óhag.
Um þetta segir klipparínn:
„Áminning Garra um valdhroka
íhaldsins er ein af þeim vísum sem
ekki eru of oft kveðnar. Sjálf-
stædismenn eru nefnilega eins og
illa sidaðir krakkar; a' þeim stund-
um þegar einhverjir aðrir en þeir
fara með mannaforráð, æpa þeir
og góla eins og stungnir grísir vfír
ofsóknum og hrekkjum við sig -
eins þótt enginn hafi blakað fíngri
við þessum dekurbörnum þjóðfé-
lagsins. En þegar þeir sitja á valda-
stóli, þá gildir það fyrst og síðast
að VÉK vitum betur, við erum
hrygglengjan og kjölfestan, stýri-
maðurinn og áttavitinn - og þið hin
megið snapa gams.“
Samlíkingin á sjálfstæðismönn-
um og stungnum grísum er vissu-
lega töluvert smellin, og sömuieiðis
má telja það jákvætt að Þjóðviljinn
skuli taka undir góð mál. En allt að
einu er Garri nú ekki nema miðl-
ungi hrifinn af þvi að vera skyndi-
lcga orðinn dálkafyllir á Þjóðvilj-
anum. í áranna rás liafa ncfnilega
bæði Alþýöubandalagið og Þjóð-
viljinn sýnt sig í að vera samvinnu-
hreyfingunni oft á tíöuni skcinu-
hættir „vinir“.
Blendin vinátta
Það hefur nefnilcga verið þannig
að þar á bæ hafa menn gjarnan
reynt að slá um sig cinhverjum
samvinnuhreyfingarljóma á tylli-
dögum og í þann niund er kosning-
ar hafa veríð að nálgast. En þess á
milli hafa þeir máski oftar en hitt
sýnt sig í því að vera töluvert meiri
vinir samvinnuhreyfingarinnar í
orði en á borði. Og hér er líka að
öðru að gíeta.
í DV í gær er það haft eftir
fjármálaráðhcrra að við byggingu
vínbúðar í Mjóddinni hafi veríð
hætt meðal annars vegna þess að
Þjóðviljinn hafi „hundskammað“
hann fyrir að ætla að verja fé í
þessa verslun, og satt best að segja
hafi hann tekið nokkurt tillit til
þess við ákvörðun sína.
Nú er Garrí ekki svo vel lesin í
Þjóðviljanum að hann geti fletl
upp á þessu eftir minni, en hins
vegar er Ijóst að þarna er mál sem
Þjóðviljinn verður að svara fyrir.
Hér er ncfnilega komin upp
spurningin um það hvort liann
ástundar tvenns konar siðfcrði.
Tekur liann afstöðu eftir því hvort
hann sér færi á að koma höggi á
íhaldið, eða tekur liann afstöðu
eftir því hvar hagsmunir alinenn-
ings eru í hættu?
Hagsmunir
Breiðholtsbúa
Hvort sem menn eru meðmæltir
neyslu áfengra drykkja eða ekki þá
cr hitt ljóst að það er íbúum
Breiðholtshverfa mun hagkvæm-
ara að geta keypt þá í Mjóddinni
en að þurfa að sækja þá alla leið
vestur í Kringlu. Eins og Garri
lýsti, og þjóðviljinn hefur fallist á,
er líka líklegt að það væri KRON
hagkvæmt að hafa þessa verslun
við hlið sér.
Þjóðviljinn lætur hins vegar við
það eitt sitja að nota þetta tækifærí
til að skamma íhaldiö. Þegar skrif
hans um máliö eru lesin niður í
kjölinn sjá menn að þau eru ein-
ungis pólitísk árás á sjálfstæðis-
menn. Slíkt má svo scm vera góðra
gjalda vcrt, en hinu má ekki
gleynta að málið snýst um það að
troðið hefur verið bæði á hagsmun-
um Breiðholtsbúa og KRON.
Garri hefði nú eiginlega átt von á
því að málgagn verkalýðshreyfing-
ar gleymdi þcssu ekki. Þótt íhaldiö
sé slæmt er ekki ástæða til að
gleyma sjálfum kjarna málsins af
einni saman árásargleði.
Garri.
VITT OG BREITT
Um útvarpsrekstur
Hugmyndir fjármálaráðherra
um að selja Rás 2 hafa sem von er
farið fyrir brjóstið á mörgum.
Hann mun hafa rökstutt þetta með
því að ástæðulaust væri fyrir ríkið
að reka þessa þjónustu eftir að
einkaaðilar væru farnir að starfa á
sama sviði. Þar er eins og menn
vita átt við þann rekstur sem nú er
kominn af stað hér á suðvestur-
horninu með Bylgjunni og Stöð-2.
Nú má svo sem segja að ekki sé
þörf á að hið opinbera sé að halda
uppi þjónustu sem enginn skortur
sé á í landinu. En hér er að því að
gæta, sem bent hefur verið á, að
Bylgjan og Stöð-2 eru enn langt frá
því að þjóna landsmönnum öllum.
Þessar nýju stöðvar nást enn sem
komið er aðeins á suðvesturhorn-
inu, þar sem Rás-2 nær aftur á móti
út um allt land.
Þessar tvær nýju stöðvar hafa að
ýmsu leyti farið vel af stað. Það á
sérstaklega við um Bylgjuna, þó að
fréttamenn hennar eigi enn tölu-
vert margt eftir ólært í íslensku.
Stöð-2 er enn meira óskrifað blað,
en þó er ljóst að menn þar þurfa að
taka sig á ef sjónvarp þeirra á að
verða annað og meira en framleng-
ing á því efni sem fáanlegt er á
hverri myndbandaleigu.
Á suðvesturhorni býr aðeins um
helmingur þjóðarinnar, og það er
tómt mál að tala um að selja eða
leggja niður Rás-2 á meðan einka-
stöðvarnar sinna ekkert um hinn
helminginn. Ástæðan fyrir því að
við rekum hér ríkisútvarp er sú að
menn hafa viljað tryggja öllum
landsmönnum jafnan aðgang að
útvarpi bæði hljóðvarpi og sjón-
varpi.
Á því sviði er ekki réttlætanlegt
að hreyfa neinum niðurskurði fyrr
en í fyrsta lagi þegar einkastöðvun-
um hefur vaxið sá fiskur um hrygg
að þær séu farnar að ná til landsins
alls. Það er að segja ef þeim tekst
það, því að enn hafa þær engan
veginn náð þeirri fótfestu að tryggt
megi telja að þær lifi áfram um
ókomna framtíð.
Útvarp er nú á dögunt miklu
meira en tæki til dægrastyttingar.
Það er hluti af daglegu lífi fólks
sem það á ekki að þurfa að fara á
mis við, og þess utan er það eitt
mikilvægasta öryggistæki þjóðar-
innar ef alvarlegri atburðir eiga sér
stað. Með slíkt er ekki hægt að
leika sér.
Ríkisútvarpið er stofnun sem
hefur gert marga góða hluti á
liðnum árum og á satt best að segja
flest annað skilið en að sitja undir
árásum eða skerðingu á rekstrar-
grundvelli. En hitt er þó annað mál
að útvarpsmál þjóðarinnar gætu
öll átt eftir að taka verulegum
breytingum á næstunni.
Staðbundin kapalkerfi hafa eins
og menn vita komið til sögunnar
víða á landinu, og uppúr þeim
gætu þróast staðbundnar sjón-
varpsstöðvar. Það virðist ekkert
því til fyrirstöðu að slík fyrirtæki
gætu farið út í það að kaupa efni
frá öðrum sjónvarpsstöðvum, til
dæmis syðra, og senda það út í
gegnum endurvarpsstöðvar.
Það er ekki langt síðan töluvert
var rætt innan samvinnuhreyfing-
arinnar um mögulegan þátt hennar
í fjölmiðlun framtíðarinnar. Kaup-
félögin úti um iand hafa í áranna
rás verið notuð til að útvega nánast
allar hugsanlegar tegundir af þjón-
ustu sem byggðarlögin hafa þurft á
að halda. Það gæti sem best komið
upp sú staða að einhverjar þeirra
yrðu á næstu árum þátttakendur
eða rekstraraðilar fyrir slíka þjón-
ustu af einni eða annarri tegund.
Þessi mál eru nú sem stendur í
örri þróun hér hjá okkur. Þá gildir
það að menn þurfa að vera vel
vakandi og fylgjast með. —eslg