Tíminn - 20.11.1987, Blaðsíða 2

Föstudagur 20. nóvember 1987
2 Tíminn i
Bók Gorbatsjovs á íslensku:
Ný hugsun, ný von
Þetta er titill bókar Sovétleiðtog-
ans Mikhaíl Gorbatsjovs, sem bóka-
útgáfan Iðunn hefur gefið út, en bók
þessi var gefin út samtímis í mörgum
ríkjum hins vestræna heims sl.
fimmtudag.
Gorbatsjov skrifaði þessa bók að
beiðni hins virta bandaríska útgáfu-
fyrirtækis Harpers og Row.
í bókinni fjallar Gorbatsjov um
það umbótatímabil, sem nú er að
hefjast í Sovétríkjunum og gengur
undir nafninu „Perestrojka". Fjallar
hann ýtarlega um aðdraganda, inni-
hald og tilgang þessara umbóta, sem
að hans sögn eiga að snúa Sovétríkj-
unum og sérstaklega efnahagslífi
þeirra til betri vegar, frá stöðnun og
ólýðræðislegri miðstýringu til efna-
hagslegrar framþróunar og aukins
lýðræðis á grundvelli sósíalismans.
í þeirri umfjöllun gagnrýnir Gor-
batsjov tæpitungulaust stjórn stór-
veldisins undanfarna áratugi, sem
hafi leitt til efnahagslegrar stöðnun-
ar og lögleysu.
Síðari hluti bókarinnar fjallar um
Sovétríkin og umheiminn og er þar
lögð áhersla á þá nýju hugsun, sem
hann segir Sovétríkin standa fyrir í
alþjóðamálum og þá sérstaklega á
sviði afvopnunarmála. Reykjavík-
urfundurinn skipar stóran sess í
þeirri umfjöllun, því hann telur
fundinn hafa skapað þáttaskil í af-
vopnunarmálum þar sem athyglinni
hafi loks verið snúið frá einskisnýtri
þrætubókarlist að hinu raunverulegu
markmiði, að losa heiminn við
kjarnorkuvopn.
Lýsir hann þar ábyrgð stórveld-
anna gagnvart heiminum, sem þó
útiloki ekki að smá og meðalstór
Evrópuríki geti lagt sitt að mörkum
til að efla frið og samvinnu austurs
og vesturs. Vitnar Gorbatsjov í því
sambandi til viðræðna sinna við
Steingrím Hermannsson utanríkis-
ráðherra í því sambandi.
Útgáfa þessarar bókar er merki-
legt framlag, því þarna kemur fram
viðhorf eins valdamesta leiðtoga
heimsins til mikilvægra samtímaat-
burða bæði í eigin landi, sem er
harla fágætt, og á alþjóðavettvangi,
sem fslendingum eru mjög vel kunn-
ugir vegna leiðtogafundarins í
Reykjavík í október 1986.
Bók þessi er skrifuð á mjög læsi-
legu máli og virðist tilgangur hennar
vera sá, eins og Steingrímur Her-
mannsson utanríkisráðherra orðaði
það á blaðamannafundi, þegar bókin
var kynnt. „ætla mætti að megin-
markmið bókarinnar væri að lægja
öldurnar á milli stórveldanna og
draga úr tortryggni milli þessara
aðila, sem ég tel reyndar að hafi
verið meginþröskuldurinn á leið
betri sambúðar".
Athyglisvert er að vinnsla bókar-
innar tók rétt rúman mánuð og var
þýðing hennar unnin af 10 þýðend-
um undir ritstjórn Heimis Pálssonar
skólameistara. I'/F.Ó
Vantar 20 strætis-
vagna í Reykjavík
Vagnaskortur hjá Strætisvögn-
um Reykjavíkur stendur í vegi
fyrir að eðlileg uppbygging strætis-
vagnakerfisins í borginni geti átt
sér stað. Ef miðað er við nágranna-
lönd okkar þá vantar ekki færri en
20 nýja strætisvagna í flota SVR.
Eins og staðan er í dag eru 70
strætisvagnar í flota SVR og eiga
þeir að þjóna 90 til 95 þúsund
manna byggð. í nágrannalöndum
okkar er miðað við að einn strætis-
vagn þurfi á hverja þúsund íbúa.
Pó er byggð mun þéttari þar en hér
í Reykjavík. í ljósi þessa vantar
a.m.k. 20 vagna í flotann.
Þrátt fyrir nokkra endurnýjun á
vagnakosti SVR undanfarin ár þá
er varavagnakostur sá sami í dag
og hann var fyrir tíu árum. í ljósi
þessa er hætta á að leiðakerfi
strætisvagna Reykjavíkur hrynji
þegar færð spillist að ráði, sérstak-
lega í Ijósi þess að umferð hefur
þyngst til mikilla muna í borginni
undanfarin tvö ár.
Af þessum orsökum treysta for-
ráðmenn SVR sér ekki til þess að
koma á fót bættum samgöngum
milli austurhverfa borgarinnar þó
nauðsyn þess sé brýn, né að koma
15 mínútna tíðni á leið 8 og 9 þrátt *
fyrir stóraukna þörf fyrir slíkt
vegna aukinna ' umsvifa í Kringl-
unni. Leið 8 og 9 gengur nú strjálla
en áður þar sem tíðni var breytt úr
20 mínútna tíðni í 30 mínútna tíðni
á síðasta ári. -HM
Sólheimasala
á sunnudag
Sunnudaginn 22. nóvember verð-
ur hin árlega Sólheimasala haldin í
Templarahöllinni í Reykjavík og
hefst kl. 14.
Sjálfseignarstofnunin Sólheimar í
Grímsnesi er elsta starfandi heimilið
fyrir þroskahefta hér á landi, en það
hóf starfsemi sína árið 1930.
Á Sólheimum dvelja nú 40 ein-
staklingar sem stunda þar vinnu eða
sækja skóla, allt eftir getu og hæfi-
leikum hvers og eins. A Sólheimum
er smíðastofa, vefstofa, kertagerð
og ylrækt, auk lítilsháttar búskapar.
Við ræktun og framleiðslu hefur
ávallt verið leitast við að nota
ómenguð og náttúruleg efni og er
svo enn. Allt grænmeti á Sólheimum
er ræktað með aðferðum lífrænnar
ræktunar.
í Templarahöllinni á sunnudaginn
verða framleiðsluvörur Sólheima til
sölu, kerti, tréleikföng, mottur og
ofnir dúkar. Foreldra- og vinafélag
Sólheima verður með kökubasar,
kaffiveitingar og flóamarkað.
Allur ágóði af sölunni fer til
uppbyggingar starfsins á Sólheim-
um.
BY99in9arvísitalan:
MÆLIR 27%
VERÐBÓLGU
Byggingarvísitalan hækkaði um
0,94% milli október og nóvember
og er nú komin í 107,5% stig frá því
hún var sett á 100 í júní s.l. Þessi
vísitala gildir fyrir desembermánuð.
Þriggja mánaða hækkun er 6,1%
sem jafngildir tæplega 27% verð-
bólgu á heilu ári, eða sömu verð-
bólgu og framfærsluvísitalan mældi
á sama tímabili. Frá sama tíma í
fyrra hefur byggingarvísitalan hækk-
að um 20,6%.
Seltjarnameskirkja:
Nýir kirkjugripir
Lionsklúbbur Seltjarnarness af-
henti nýlega hinni nýju kirkju sem
er í byggingu á Seltjarnarnesi að gjöf
altarissilfur til notkunar við altaris-
göngur.
Hér er um að ræða sérsmíðaðan
kaleik og patínu úr silfri ásamt 75
silfurhúðuðum bikurum. Kaleikur-
inn þykir einstakur vegna formsins,
en í því er tekið mið af formi nýju
kirkjunnar. Arkitektar kirkjunnar
áttu hugmyndina að formi kaleiksins
og patínunnar en Valur Fannar
gullsmiður annaðist smíði gripanna.
Á myndinni, sem tekin var við afhendingu kirkjugrípanna eru formadur
Lionsklúbbs Seltjarnarness Gunnar H. Pálsson, sóknarpresturínn séra
Solveig Lára Guðmundsdóttir og formaður safnaðarstjórnar Krístín Frið-
bjamardóttir.
Umræður um söluskattsfrumvarp Guðmundar G. Þórarinssonar:
Vill hefta völd
fjármálaráðherra
Guðmundur G. Þórarinsson
(F.Rvk.) hefur mælt fyrir frum-
varpi, sem felur í sér breytingu á
lögum um söluskatt. Vill þingmað-
urinn láta fella niður heimild fjár-
málaráðherra til að undanþiggja,
ef sérstakar ástæður eru fyrir
hendi, söluskatti tilteknar tegundir
vörusölu, vinnu eða þjónustu sam-
kvæmt 20. grein laganna. Þingmað-
urinn telur að þetta undanþágu-
ákvæði hafi verið frjálslega notað,
þannig að óviðunandi væri fyrir AI-
þingi.
Benti Guðmundur á að geð-
þóttaákvörðun ráðherra réði hvað
kallast skyldu „sérstakar ástæður".
Sagði hann að þrátt fyrir fyrirhug-
aðar breytingar á söluskattskerfinu
og afnám undanþága, þá væri þetta
frumvarp árétting þess að Alþingi
fari varlega í að framselja vald sitt
til einstakra ráðherra og það væri
meginatriði málsins.
Eðlilegast hefði verið að fjár-
málaráðherra sækti söluskatts-
heimildir til þingsins.
Jón Baldvin Hannibalsson
fjármálaráðherra ræddi fyrirhug-
aðar breytingar á söluskattskerfinu
og rakti veigamestu undanþágur
frá söluskatti, sem veittar eru í dag
samkvæmt þessari heimild. Afnám
20 gr., sem boðuð væri í frumvarp-
inu, hefði engin áhrif á afnám
undanþága varðandi söluskatt á
Guðmundur G. Þórarinsson
matvæli. Sagðist hann vera sam-
mála flutningsmanni um að heim-
ildir ráðherra til undanþága varð-
andi þessi atriðið verði afnumin,
hins vegar væri hann því ósamála
að fella niður heimildina meðan
ekki væri ákveðið með söluskatts-
lögin í framtíðinni.
Flutningsmaður tók aftur til máls
og sagði að upptalning ráðherra á
undanþágum sýndi að þessi laga-
grein er of víðtæk til að Alþingi geti
sætt sigvið það. Meginatriðið væri í
raun valdasal Alþingis til ráðherra,
sem jafnvel stangaðist á við fertug-
ustu grein stjórnarskrárinnar.
Albert Guðmundsson (B.Rvk.)
fann frumvarpinu allt til foráttu og
sagði að ekki mætti hefta ráðherra
of mikið í störfum sínurn. Persónan
sem gegnir embættinu verður að
hafa svigrúm til að setja sinn stimp-
il á embættið og sinna þeim erind-
um sem henni berast á eðlilegan
hátt sagði Albert Guðmundsson
fyrrverandi fjármálaráðherra undir
lok ræðu sinnar. ÞÆÓ