Tíminn - 20.11.1987, Blaðsíða 15

Tíminn 15
Föstudagur 20. nóvember 1987
Svanur Ágústsson
Fæddur 21. október 1933.
Dáinn 13. nóvember 1987.
í dag, 20. nóvember, verður til
hinstu hvílu borinn frændi okkar,
Svanur Ágústsson framkvæmda-
stjóri. Hann lést á Landspítalanum
þann 13. nóvember eftir stutta
sjúkrahúslegu.
Svanur fæddist í Reykjavík þann
21. október 1933 og var hann því að-
eins 54 ára gamall er hann lést. Hann
var sonur hjónanna Valgerðar K.
Tómasdóttur og Ágústar Jónssonar
frá Varmadal á Kjalarnesi, Iögreglu-
manns og síðar heildsala í Reykja-
vík. Eftir skilnað foreldra hans ólst
Svanur upp ásamt systur sinni
Björgu hjá móður þeirra, sem lengst
af sá fjölskyldunni farborða með
saumaskap. Eignuðust þau systkini
tvær hálfsystur, Díönu og Hrafn-
hildi, úrseinna hjónabandi Ágústar.
Valgerður giftist síðar Jóhannesi
Kolbeinssyni smið og fararstjóra hjá
Ferðafélagi íslands.
Um tvítugt hélt Svanur út til náms
og lærði hann til matreiðslumeistara
í Álaborg í Danmörku. Strax að
loknu námi starfaði hann um hríð
sem bryti á millilandaskipum þar til
hann réðst til ábyrgðarstarfa til Loft-
leiða hf., þar sem hann starfaði í átta
ár. Síðustu sautján árin starfaði
Svanur sem framkvæmdastjóri
Þjóðleikhússkjallarans með stuttu
hléi þegar hann tók að sér rekstur
Sjálfstæðishússins á Akureyri.
Stuttu eftir heimkomuna frá Dan-
mörku steig Svanur hið mesta
gæfuspor er hann árið 1959 kvæntist
eftirlifandi eiginkonu sinni, Stellu
Þorvaldsdóttur. Eignuðust þau þrjú
börn: Ágúst, f. 1960, Svandísi, f.
1963, og Þorvald, f. 1965.
Það var árið 1974 sem veikindi
Svans hófust, sem að lokum drógu
hann til dauða. í blóma lífsins,
aðeins 41 árs að aldri, fékk Svanur
hjartaáfall sem kallaði á bráðan
hjartauppskurð í London. Starfs-
gleði og ósérhlífni Svans lýstu sér
best í því, að hann var kominn til
fullra starfa áður en heilsa hans gaf
tilefni til. Þessi ósérhlífni, ásamt því
að Svanur átti það til að tala með
nokkurri léttúð um sjúkdóm sinn,
gerði það að verkum að fáir utan
nánustu fjölskyldu gerðu sér ljóst
hvert stefndi síðustu mánuðina.
Fráfall Svans kom því mörgum á
óvart. Það er kannski einkennandi
fyrir skapgerð hans, að nokkrum
dögum fyrir andlát sitt á hann tal við
systur sína um matarboð um jólin, á
sama tíma og hann trúir konu sinni
fyrir þvf, að hann sé hræddur um að
þetta verði sín síðasta ferð á sjúkra-
húsið. Engum sem til þekkir duldist
hversu mikill styrkur það var Svani
í veikindum hans að hafa Stellu sér
við hlið. Dugnaður hennar og rósemi
eru öllum öðrum mikill styrkur á
þessum erfiða tíma.
Við systkinin eigum margar
skemmtilegar minningar tengdar
Svani frænda, allt frá því er hann
íklæddist jólasveinabúningi og
skreið inn um stofugluggann á að-
fangadagskveldi fyrir u.þ.b. 25 árum
með stóran gjafapoka á bakinu.
Það var alltaf líf og fjör þar sem
Svanur fór enda hafði hann sérstakt
lag á að auðga samverustundirnar
með góðri frásagnar- og kímnigáfu.
Hann var mikil félagsvera og hafði
yndi af samskiptum við aðra. Einnig
átti Svanur mörg áhugamál og það
var fátt sem við gátum ekki rætt við
hann um. Seinni ár áttu næringar-
fræði og náttúrulækningar hug hans
allan og viðaði hann að sér miklum
fróðleik um þessi mál með lestri
erlendra tímarita. Það var ekki
aðeins fróðlegt að sitja og hlusta á
hann útskýra mikilvægi næringar-
fræðinnar; það var ekki síður
ánægjulegt að sjá hversu thikla
ánægju hann fékk út úr því að geta
miðlað öðrum af þekkingu sinni.
Svanur var einnig gæddur miklum
tónlistarhæfileikum og minnumst við
systkinin margra góðra stunda þegar
Svanur tók lagið með okkur og
spilaði undir á gítar. Það voru ekki
mörg hljóðfæri sem Svanur gat ekki
fljótlega náð lagi úr. Þó var gítarinn
honum alltaf kærastur.Þessit tónlistar-
hæfileikar komu sér einnig vel á
námsárunum í Danmörku, en þá
spilaði Svanur um tíma með dans-
hljómsveit og gat þannig unnið sér
inn einhvern aukapening ásamt því
að eiga góðar stundir með góðum
félögum. Auk tónlistarinnar hafði
Svanur yndi af útiveru og áttu fjöl-
skyldur okkar ótaldar ánægjustundir
saman við stangveiði eða siglingar á
báti sem hann smíðaði í félagi við
föður okkar.
Allir sem kynntust Svani og Stellu
vita að þau voru höfðingjar heim að
sækja. Jafnvel þótt fyrirvari heim-
sóknar okkar væri oft á tíðum enginn
var Svani hægt um vik að töfra fram
hina gómsætustu rétti úr eldhúsinu á
örskömmum tíma. Það brást aldrei
að móttökurnar voru hlýjar og
hjartanlegar og aldrei fundum við
annað en koma okkar lenti upp á
besta mögulega tíma. Þetta á jafnt
við eftir að veikindi og vanlíðan
Svans ágerðust.
Við viljum ljúka þessum fátæk-
legu orðum með því að votta konu
hans, börnum og barnabörnum,
móður hans og systrum, okkar
dýpstu samúð. Minningar um góðan
dreng munu lifa áfram og verða
öllum vandamönnum og vinum
huggun harmi gegn.
Frændsystkini.
llllllllllllllllllllll BÓKMENNTIR lllllllllllllllllllllllllllllllllll
Börn í innilokun
lan McEwan: Steinsteypugarðurinn,
Einar Már Guðmundsson fslenskaði,
Almenna bókafélagið, 1987.
Hér er á ferðinni áhugaverð skáld-
saga, þótt ekki verði sagt að hún sé
að sama skapi fögur. Efni hennar
snýst utan um fjögur systkini, tvær
systur og tvo bræður, sem missa fyrst
föður sinn og síðan móður sína.
Viðbrögð þeirra við láti móður sinn-
ar verða þau að koma líki hennar
fyrir í kjallara hússins sem þau búa
í, þar sem þau loka það niðri í stórri
kistu og fylla hana svo með stein-
steypu. Þetta gera þau af ótta við að
þeim verði splundrað hverju í sína
áttina ef upp komist að þau séu
orðin munaðarleysingjar.
Vitaskuld kemst svo upp um þau
um síðir, en bókin snýst að stærstum
hluta um þann tíma í lífi þeirra
systkinanna er þau búa þarna ein
með hinn óhugnanlega leyndardóm
sinn í kjallaranum. Hann verðurþar
eins og gefur að skilja sá skuggi sem
hvílir líkt og mara yfir öllu daglegu
lífi þeirra. Og raunar er ekki allt sem
lýtur að steinsteypu sagt með þessu,
því að faðir þeirra hafði skipulagt
garðinn utan við húsið með þeim
hætti að hann var mestpart steyptur,
bæði gangstígar og sérstakur stein-
hóll sem reis þar upp á áberandi
stað.
Með þessu móti er það hin kalda
harka steinsteypunnar sem umlykur
líf þessara ólánssömu systkina í
fleirum en einum skilningi. Og létt
verk er að finna það út að hér vakir
bersýnilega fyrir höfundi að segja
aðra sögu jafnframt hinni með því
skýra og ótvíræða táknmáli sent hér
er beitt. Hér er nefnilega síður en
svo verið að segja eina saman sögu
þessara fjórmenninga, heldur hefur
bókin miklu víðari skírskotun. Hún
vísar til allra þeirra sent lokast inni,
annað hvort í gráum og köldum
steinsteypukössum eða annars
staðar, og ná ekki að byggja upp
eðlileg tilfinningatengsl utandyra.
Og þarna er því lýst með skýrum
myndum hvernig fólk í slíkri ein-
angrun lokast smám saman af í ráða-
og bjargarleysi.
Einna helst er að yngsti bróðirinn
hér, Tom, eignist félaga, enda aðeins
barn að aldri, en þó er ekki að sjá að
jafnvel hjá honum nái að myndast
eðlileg vinátta við leikfélagann.
Elsta systirin, Júlía, glæsileg ung
stúlka, er þó kannski aumkvunar-
verðust þeirra allra. Hún kynnist
ungum pilti, en reynist ekki fær um
að komast í heilbrigt samband við
hann, og sýnist það fyrst og fremst
vera leyndarmálið í kjallaranum og
ábyrgðartilfinning hennar gagnvart
yngri systkinum sínum sem þar
veldur.
Eldri bróðirinn, sá sem segir sög-
una, getur heldur ekki talist í öfu-
ndsverðu ástandi. Hann er enn á
táningsaldri, á við að stríða flestan
þann vanda sem fylgir því aldurs-
skeiði, bæði tilfinningarót og bólur,
og eins er hann mjög ógjarn á að
þrífa sjálfan sig, þar til hann tekur
sig á undir lokin. Veldur þetta allt
heldur stormasamri sambúð hans
við systur sínar á köflum. En innilok-
un hans verður kannski enn algjörari
fyrir þá sök hvað hann er ráðalaus
með sjálfan sig í sögunni og alls ófær
um vegna æsku og reynsluleysis að
takast á við vandann sem að honum
og systkinum hans steðjar.
Með öðrum orðum er þetta saga
um einangrun og innilokun barna
sem ráða ekki við aðsteðjandi
vanda. Lýsingin í lokin þegar tvö
elstu systkinin leiðast út í
blóðskömm, og þau öll fjögur bíða
síðan í angist líkt og hrædd dýr í
gildru eftir að lögreglunni takist að
brjótast inn til þeirra, undirstrikar
þetta enn frekar. Sama tilgangi þjón-
ar einnig lýsingin á því fyrr f bókinni
þegar rotnunarlykt frá kjallaranum
berst um allt húsið, sem verður svo
til þess að kunningi Júlíu kemst að
öllu saman, þrátt fyrir útsjónarsöm
varnarviðbrögð eldri systkinanna
tveggja.
Trúlega má segja að lýsingin á
hinum lítt skemmtilegu örlögum
þessara fjögurra systkina sé út af
fyrir sig ærið nóg til að byggja
bókina upp sem listaverk. En þar að
auki fer ekki hjá því að hún leiði
hugann að öðru, sem er að vandi
þessara ungmenna, ekki síst tveggja
hinna eldri, stafar fyrst og fremst af
því að þau hafa misst af því að njóta
forsjár foreldra sinna. Þess vegna
má segja að boðskapur hér snúist
jafnframt hinu - og kannski alls ekki
síður - um það á hvern hátt ungling-
ar þurfi á fullorðnum að halda á
viðkvæmu mótunarskeiði. -esig.
Skrifstofustjóri
Tíminn óskar að ráða skrifstofu-
stjóra. Upplýsingar gefur fram-
kvæmdastjóri í síma 686300.
Tíminn
Nám í tannsmíði
Ákveðið hefur verið að taka 4 nemendur til náms
í Tannsmíðaskóla íslands í janúar 1988.
Inntökuskilyrði eru grunnskólapróf og kunnátta í
ensku og einu Norðurlandamáli er svarar til
stúdentsprófs.
Auk þess þarf að fylgja vottorð um eðlilegt
litskyggni. í umsókn skal tilgreina aldur (kennitölu),
menntun og fyrri störf.
Umsóknir skal senda til tannsmiðaskóla íslands,
Vatnsmýrarvegi 16.101 Reykjavíkfyrir5. desemb-
er næstkomandi.
Menntamálaráðuneytið.
Ræstinganámskeið
Námskeið ætlað ræstingastjórum og fólki sem
hefur umsjón með ræstingum verður haldið dag-
ana 30. nóv.-2. des. kl. 8.30-16.00 á Iðntækni-
stofnun íslands, Keldnaholti.
Þátttökugjald er kr. 12.500.-
Innifalin eru námsgögn og matur.
Upplýsingar og innritun í símum 687440 og
687000.
FRÆÐSLUMIÐSTÖÐ IÐNAÐARINS
Bílarif Njarðvík
Er að rífa: Lancer ’81, Mazda 929 ’82, Honda
Accord ’80, Honda Accord ’85, Lada Canada ’82,
Bronco ’74, Daihatsu Charmant ’79, Dodge Aspen
st. 79. BMW 320 ’80. Einnig varahlutir í flesta aðra
bíla. Sendum um allt land. S. 92-13106.
Járnhálsi 2 Sími 83266 110 Rvk.
Ppsthólf 10180
BÍLALEIGA
Útibú i kringum landið
REYKJAVIK:.... 91-31815/686915
AKUREYRI:........ 96-21715 23515
BORGARNES: ........... 93-7618
BLONDUOS:........ 95-4350/4568
SAUÐARKROKUR: ... 95-5913/5969
SIGLUFJÖRÐUR: ....... 96-71489
HUSAVIK:....... 96-41940/41594
EGILSSTAÐIR: ......... 97-1550
VOPNAFJÖRÐUR: ... 97-3145/3121
FASKRUÐSFJÖRÐUR: .97-5366/5166
HOFN HORNAFIRÐI: ..... 97-8303
ínterRent
t
Útför
Bjarna Óskars Frímannssonar
fyrrv. oddvita frá Efri Mýrum, Austur-Húnavatnssýslu
fer fram frá Keflavíkurkirkju laugardaginn 21. nóvember kl. 14.00.
Sætaferð frá Blönduósi að morgni sama dags. Upplýsingar í síma
4340 að Fremsta Gili
Valgerður Bjarnadóttir
Karl G. Sigurbergsson