Tíminn - 28.01.1988, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 28. janúar 1988
Tíminn 7
3 berklatilfelli á Patreksfirði og smitberinn ófundinn:
BERKLAR Á ÍSLANDI í
30 ÁR TIL VIÐBÓTAR?
Það hefur verið trú manna síðustu árin að berklar væru ekki
Iengur til á íslandi. Það er þó ekki rétt. Vissulega er ísland í flokki
þeirra fimm þjóða sem fæst hafa berklatilfelli, en á hverju ári
koma upp um 20 veikindatilfelli hér á landi. Nú síðast varð vart
við berklasmit í þremur börnum á Patreksfirði og hefur
smitberinn ekki fundist, þrátt fyrir ítarlega leit.
Þrír með berklasmit
á Patreksfirði
Eins og undanfarin ár, fara
reglulega fram berklapróf í grunn-
skólum landsins og við slíkt próf á
Patreksfirði nýlega komu fram þrjú
börn með jákvæða svörun.
Jósep Blöndal er yfirlæknir
sjúkrahússins á Patreksfirði. í sam-
tali við Tímann í gær sagði Jósep
að enn hefði ekki tekist að finna
smitberann sem smitaði börnin
þrjú og mun formlegri leit að
honum nú vera hætt.
„Við prófuðum alla sem hugsan-
lega gætu hafa valdið þessu smiti,
en eins og yfirleitt er finnst ekki
neinn sem hefur smitandi berkla,
enda er það venjan við svona smit.
Þetta berklapróf er nú einum of
næmt, vegna þess að við getum
fengið jákvæða svörun af fugla-
berklabakteríum og fiskaberkla-
bakteríum, en þessar bakteríur
gera engum mein. Þegar svona
tilfelli koma upp, þá skerpast skiln-
ingarvitin hjá okkur, en það fylgir
því að hér á að vera búið að útrýma
berklum, að við fáum alltaf öðru
hvori svona tilvik.
Við gerum smitsjúkdómaskýrslu
og sendum berklayfirlækni og setj-
um síðan alla þá sem hafa bakter-
íuna á meðferð til vonar og vara,“
sagði Jósep.
1 af hverjum 3.000 með
smit
Þeir sem hafa berklasmit eru
settir á eins lyfs meðferð, til að
hindra að sjúkdómurinn komi
fram, en þeir sem hins vegar eru
þegar komnir með sjúkdóminn,
fara á lyfjameðferð með tveimur til
þremur lyfjum í níu mánuði.
„Núna kemur fram eitt jákvætt
berklapróf á hverja 3.000 krakka
sem eru prófaðir. En það er oft
sem fólk gerir ekki greinarntun á
smiti og veikindum af völdum
berkla. En menn taka oft smit án
þess að veikjast, þannig að menn
geta gengið með smit án þess að
veikjast. Ef maður á að gera grófa
ágiskun, þá veikjast ekki nema
10% af þeim sem taka srnit," sagði
Þorsteinn Blöndal, berklayfirlækn-
ir á Heilsuverndarstöðinni í
Reykjavík í samtali við Tímann í
gær.
20 manns á ári veikjast
Síðustu fimm árin hafa að með-
altali 20 manns veikst af berklum á
landinu og smitun verið eftir atvik-
um. Oftast er þó um að ræða
lokaða berkla, en þeir eru ekki
smitandi.
„Oftast er þetta sjúkdómur
gamla fólksins í dag. Það er vissu-
lega til þess dæmi að þetta komi
upp í nýfæddum börnum, þó svo
hafi ekki verið nýlega, en þetta er
mjög hættulegur sjúkdómur hjá
ungbörnum. í heilbrigðisskýrslum
sést að það eru alltaf eitt til tvö
tilfelli á ári, þar sem berklar eru
taldir hafa einhverja þýðingu fyrir
dánarorsökina, en það er oftast
mjög gamalt fólk, þar sem berklar
blossa upp í lok ævinnar, þegar
fólk er haldið öðrum þungum sjúk-
dómi," sagði Þorsteinn.
Þrjár tegundir baktería
Berklasmitun getur komið eftir
mörgum leiðum. Á íslandi eru t.d.
til að minnsta kosti þrjár tegundir
af berklabakteríum. Það eru
mannaberklabakteríur, fugla-
berklabakteríur og fiskaberkla-
bakteríur. Þá er og til nauta-
berklabaktería, en hún mun ekki
hafa fundist hér á landi.
Fuglaberklabakteríur lifa í skít
fuglsins, og eru t.d. algengar í
dúfnakofum og smitast í andrúnts-
lofti og ef skítur kemst ofan í
menn. Fiskaberklabakteríur eru
tiltölulega nýuppgötvaðar hér á
landi, en víst er talið að smit berist
eingöngu við neyslu.
Víða erlendis er bólusett við
berklum, en það er almennt ekki
gert hérlendis.
„Það hefur aldrei verið almennt
bólusett á íslandi við berklum.
Sérstakir hópar eru aftur á móti
bólusettir, það eru þeir sem vinna
á lyflækningadeildum, lungna-
deildum, við krufningar og bakter-
íulógískar greiningar á berklum,"
sagði Þorsteinn.
Ekki upprættir næstu
20-30 árin
Á árinu 1932 dóu 216 manns af
berklum á íslandi, og var töluverð-
ur hluti þeirra ungt fólk. Berkla-
bakterían er útsmogin baktería, og
getur leynst í líkamanum alla ævi,
el' því er að skipta.
„Það er almannatrú að berklar
séu ekki til á íslandi og fólk verður
oft hissa þegar það heyrir um slík
tilfelli. Það er mikil ástæða samt að
brýna fyrir fólki að hafa berkla í
huga, því að þeir verða ekki upp-
rættir á næstu 20 til 30 árum,“ sagði
Þorsteinn.
-SÓL
SUNNUDAGINN 31. JANÚAR Á HÓTEL SÖGU
Framsóknarvist
Framsóknarféiag Reykjavíkur efnir til
Framsóknarvistar í Súlnasal Hótel Sögu
sunnudaginn 31. janúar kl. 14.
Veitt verða þrenn verðlaun karla og kvenna.
Ingvar Gíslason, ritstjóri Tímans, mun flytja
stutt ávarp í kaffihléi.
Aðgangseyrir er kr. 350 (kaffíveitingar innifaldar)
Framsóknarfélag Reykjavíkur
Norðurland vestra:
þyrti lögunum um Jöfnunarsjóð
sveitarfélaga í þá átt að sjóðurinn
veiti landsbyggðinni aukinn stuðning
á næstu árum. - HM
Frá fundi Halldórs Asgrímssonar og
þingmanna Norðurlands vestra með
framsóknarfólki í kjördæminu.
Fundurinn var haldinn á Siglufirði.
(Tímamynd ÖI’)
Framsóknarmenn
í fundaherferð
Framsóknarmenn á Norðurlandi
vestra hafa undanfarna daga haldið
fundi á öllum þéttbýlisstöðum í kjör-
dæminu. Á fundinn sem haldinn var
á Hótel Höfn á Siglufirði í síðustu
viku kom Halldór Ásgrímsson sjáv-
arútvegsráðherra og er það fyrsti
fundur sem hann situr úti á landi
eftir að ný lög um stjórnun fiskveiða
voru samþykkt.
Eins og vænta mátti var einkum
fjallað um sjávarútvegsmál á fundin-
um á Siglufirði. Ráðherra gerði í
upphafi all ýtarlega grein fyrir ný-
samþykktu frumvarpi og þeirri
miklu vinnu sem lögð hefur verið í
að ná sæmilegri samstöðu margra
ólíkra hagsmunaaðila um það.
í máli Halldórs kom meðal annars
fram að heildaraflinn á nýliðnu ári
varð um það bil 1,6 milljónir tonna
og að framleiðsluverðmæti þessa
afla nam liðlega 1000 milljónum
dollara, sem er 200 milljónum doll-
ara meira en árið áður. Auk þess
svaraði Halldór fjölda fyrirspurna
varðandi stjórnun fiskveiða á næstu
árum.
Páll Pétursson, Stefán Guð-
mundsson og Elín Líndal fluttu öll
ræður á fundinum og svöruðu fjölda
spurninga úr sal.
Ailmargir fundargestir tóku til
máls. f máli þeirra kom glöggt fram
sú skoðun að þrátt fyrir mikla verð-
mætasköpun úti á landi dregst lands-
byggðin sífellt aftur úr þéttbýlis-
svæðinu við Faxaflóa, ekki hvað síst
hvað varðar launakjör og ýmsa þjón-
ustu hins opinbera. Kom meðal
annars sú skoðun fram að breyta
Bílbeltin
hafa bjargað
uær“R