Tíminn - 29.06.1988, Blaðsíða 14

14 Tíminn
Miðvikudagur 29. júní 1988

11

AÐ UTAN
Victor foringi (2. f.v.) er hér í hópi
kontranna sinna. Þeir segjast enga
trú hafa á því að friður komist á í
Níkaragúa.
um í Sapoá. Þýski stjórnmálamað-
urinn Hans-Jiirgen Wischnewski,
sem er ráðgjafi stjórnvalda í Níkar-
agúá í samningunum við kontrana,
heldur því fram að Bermúdez sé
fulltrúi þeirra afla í Washington
sem dæla peningum í rekstur
kontranna og sem slíkur sé hann
bundinn af ákveðnum fyrirmælum.
Hans-Júrgen Wischnewski hefur
enga trú á því að stjórn Reagans
hafi nokkurn áhuga á því að sand-
inistar og skæruliðar komist að
samkomulagi. Nú þegar hafa hægri
sinnaðir þingmenn í Bandaríkjun-
um aftur farið fram á hernaðarað-
stoð til kontranna, 105 milljónir
dollara til að „vega upp á móti“
aðstoð Sovétmanna við sandinista.
í Washington er látið að því
liggja að ákvörðun Howards
Baker, starfsmannastjóra Rea-
gans, um að segja starfi sínu lausu
vegna fjölskylduaðstæðna, hafi
verið flýtt vegna óvilja hans til að
vinna að því að fá trega þingmenn
Bandaríkjaþings til að samþykkja
að veita kontrunum hernaðarað-
stoð á ný.
Ekki óskaallir eftir
friði í Níkaragúa
Ungu kontra skæruliðarnir í Níkaragúa finna til öryggis-
ieysis á meðan forystumenn þeirra standa í samningum við
sandinistastjórnina um að binda enda á borgarastyrjöldina
í landinu. Þeir eiga ekkert gott í vændum þó að friður
komist á. Blaðamaður þýska tímaritsins Der Spiegel kynnti
sér nýlega afstöðu þeirra og fleiri til friðarumleitananna.
Hafa litla trú
á að friður komist á
Quilali, fátæklegt þorp í
norðurhluta Níkaragúa er varla
hægt að kalla háborg sandinistam-
anna, jafnvcl þó að nokkrir kofar
þar séu skreyttir gylltum myndum
af hetjum og píslarvottum bylting-
arinnar.
Sjö ára stríð, hungur og neyð
hefur sett sín merki á fólkið. Það
hefur litla trú á þesum friði sent
talað er um að sé á leiðinni. Það
segir í lágum hljóðum frá því að
„ekkert vatn hafi verið í leiðslun-
um síðustu 6 vikurnar", þar sem
ekki hafi enn verið komið með
varahluti í biluðu vatnsdæluna. Á
þessum tíma hafi það orðið að
sækja sér drykkjarvatn í brunna og
þvo þvottinn sinn í fljótinu.
Á hinum árbakka Rio Coco ráða
kontra-menn lögum og lofum. í
aðeins 6 kímómetra fjarlægð, í La
Vigia, hefur liðssveit andsandinista
hreiðrað unt sig í skjóli vopnahlés-
ins. Þegar komið er að yfirráða-
svæði þeirra verða á vegi varðmenn
kontra-skæruliða. „Hafið þið séð
til liðsflutninga sandinista?" spyrja
þeir fullir tortryggni. „Þeir standa
nefnilega ekki við samkomulagið."
í steinhúsi, þar sem slagorð
kontranna hafa verið máluð á veggi
og hurðir, s.s. „FDN - Við berj-
umst fyrir frelsi og lýðræði" og þar
fyrir neðan tveir hakakrossar, hef-
ur „Victor foringi" sett upp nokk-
urs konar bækistöðvar. Hann æpir
í ferðasíma eins og maður sem á
mikið undir sér. Undirmaður hans
reynir að stilla móttökutæki á rétta
bylgjulengd.
30 bardagamenn, þ.á m. 3
konur, ráfa umhverfis bygginguna.
Ekkert þeirra virðist vera komið
yfir tvítugt en þau hafa öll langa
bardagareynslu að baki. 14 ára að
aldri, í mesta lagi 15 ára gengu þau
til liðs við kontrana og tóku sér
dulnefni s.s. „El Gato“, „E1
Tigre“, „La Sarpiente" eða „La
Nube“.
Þau eru öll eins og steypt í sama
mót og haga orðum sínum á sama
veg, eins og þau séu að þylja
utanaðlærða lexíu. Ástæðan til
þess að þau hafa tekið afstöðu
gegn sandinistunum er alltaf sú
sama. „Það er ekki hægt að búa í
Níkaragúa lengur, allt er á valdi
kommúnista. Það er ekkert frelsi
þar lengur, ekkert lýðræði," segir
Juan José, sem gengur undir dul-
nefninu „Quetzal".
„í skæruliðasveitunum
er oft rosalega gaman“
Aðeins Angélica, sem gengur
um með AK-47 vélbyssuna í bandi
um öxlina, gleymir andartak þeirri
skoðun sem henni hefur verið inn-
prentuð. „í skæruliðasveitunum er
oft rosalega gaman, meira gaman
en annars staðar - og við erum
frjálsari,“ segir hún.
En áður en síast inn í viðstadda
að stríðið sé fyrst og frcmst ein-
hvers konar bófahasar, er hún
aftur komin í kontra-hlutverkið
sitt. „Við treystum leiðtogum okk-
ar og ætlum að veita þjóðinni
frelsi", heitir það þá.
Orðin eiga að sýna fram á að þau
beri traust til yfirmanna sinna, en
þau geta ekki dulið hvað kontra-
skæruliðarnir eru orðnir óöruggir
síðan foringjar þeirra komust að
samkomulagi við sandinistana í
Sapoá fyrir þrem mánuðum.
Flestir skæruliðanna höfðu
reyndar grun um að þeir ættu ekki
lengur neinn möguleika á að steypa
stjórn sandinista í Managúa af stóli
nteð hervaldi. En borgarastríðið er
orðið þeirra lífsgrundvöllur. Þeir
eru órólegir og ringlaðir þegar
foringjar þeirra eru farnir að ræða
við erkióvininn og taka því með
létti fregnum frá Managúa um að
viðræðurnar hafi siglt í strand.
Kontra-skæruliðamir eru flestir
ungir að árum og hafa fátt annað
lært en að handleika vopn. Þeir
viðurkenna margir að lífið í kontra-
sveitunum sé skcmmtilegt.
„Þeir taka bara þátt
í viðræðum til að vinna tíma“
Victor foringi nagar tauga-
óstyrkur kross, sem hangir í perlu-
festi um háls hans. Hann heldur
því blákalt fram að það sé af og frá
að sandinistar séu reiðubúnir að
taka heiðarlega og alvarlega þátt í
að komast að samkomulagi um
frið.
„Það er lygi að nú fari fram
viðræður milli þeirra og andspyrn-
unnar,“ segir hann hvað eftir ann-
að og endurómar þannig ásakan-
irnar sem æðsti yfirmaður hans,
Enrique Bermúdez, fyrrum ofursti
í lífverði Somoza og nú yfirhers-
höfðingi bardagasveita kontra-
skæruliðanna, lætur sí ogæ glymja:
„Þeir taka bara þátt í viðræðum til
að vinna tíma.“
Bermúdez er yfirlýstur andstæð-
ingur vopnahlésins sem samið var
Spenna innan
kontra-sveitanna
Hin ósveigjanlega afstaða Ber-
múdez við viðræðurnar í Managúa
hefur leitt til aukinnar spennu milli
hinna ólíku hópa sem hafa myndað
kontra-sveitirnar, og fyrir
skemmstu kom hún fram í uppreisn
gegn „einræðishneigðum foringja-
stíl“ ofurstans.
f bækistöðvum kontranna í
Hondúras söfnuðu óánægðir for-
ingjar undirskriftum gegn Bermú-
dez. Þrír fjórðu allra undirforingja
og 2000 af u.þ.b. 12.000 óbreyttum
skæruliðum tóku afstöðu með upp-
reisninni. Þeir ásökuðu Bermúdez
um að hann fylgi engri markvissri
stefnu, hann umberi spillta aðstoð-
armenn sem dragi sjálfum sér fé úr
sjóðunum frá Bandaríkjamönnum
og í laumi fylgi hann þeirri áætlun
að kontrarnir skuli setjast að utan
Níkaragúa - og viðurkenni þannig
ósigur sinn.
En að lokum tókst þessum fyrr-
verandi lífverði Somoza að ná
yfirhöndinni - þökk sé stuðningi
stjórnvalda í Hondúras og CIA,
leyniþjónustu Bandaríkjanna. Um
miðjan maí var 8 mótþróafullum
kontra-foringjum vísað frá Hond-
úras og þeir sendir til Miami.
Samsafnið sem gengur
undir nafninu „kontra“
Kontrarnir eru fágætt samsafn
„einstrengingslegra Somozista,
sem líta nú á sigsem verði lýðræðis-
ins, auk pólitíkusa sem eingöngu
skara elda að eigin köku. Þar að
auki eru nokkrir sem líklega hafa
trú á þvf að þeir séu að vinna að
þróun lýðræðis í Níkaragúa."
Þannig lýsir Wischnewski innri
mótsögnunum í bandalagi and-
sandinista. Fyrrverandi lífvörður
Somoza viðurkenndi fyrir Wisch-
newski að hann væri bara að berj-
ast fyrir því að fá fyrrverandi
félaga sína látna lausa, hann hefði
ekki áhuga á neinu öðru. Og
kaupsýslumaður og kontraleiðtogi
lýsti markmiði sínu með stríðinu
með einfaldri spurningu: „Haldið
þér að sandinistar skili mér aftur
húsinu mínu sem þeir hafa lagt
hald á?“
Uppreisnarmennirnir í La Vigia
hafa þess vegna tekið þann pól í
hæðina að bergmála eingöngu op-
inberu afstöðuna, þ.e.a.s. þá sem
Bermúdez er fulltrúi fyrir. „Við
leggjum aldrei niður vopn á meðan
ekkert frelsi ríkir í Níkaragúa,"
apar Victor foringi eftir fullyrðing-
ar leiðtoga síns.
Líf óbreytts borgara hefur lítið
aðdráttarafl í augum þessara ungu
stríðsmanna sem til þessa hafa
ekkert annað lært en að skjóta,
ræna og drepa. „Kannski fer ég
aftur á akurinn minn í Jinotega,“
segir einn þeirra. „Ég veit það
ekki.“