Tíminn - 26.10.1988, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 26. október 1988
Tíminn 7
YL'riluiMirUiri líOm cn liinyl
iiiii lii)iirs\ iiiiiUui(li i is-
k iiskiiin fiskckliskcriiiir.’
Guðmundur Örn Ingólfsson, líffræðingur á Sauöárkróki, vill stækka íslenskafiskeldisflóru:
Miðjarðarhafsf iskar í
íslenskum eldiskerum?
Byggðastofnun mun væntanlega í þessari viku afgreiða
umsókn Guðmundar Amar Ingólfssonar, líffræðings á Sauð-
árkróki, um styrk til að kanna flöt á eldi fiskitegundanna
gullbrama og vartara hér á landi.
Guðmundur öm hefur lengi haft
hug á slíku eldi hér á landi sökum
einstakra náttúruaðstæðna. Hann
hefur kynnst eldi þessara sérstæðu
fiska af eigin raun, vann t.d. í þrjú
ár í Dönsku fiskeldisstöðinni að
lokaverkefni til Cand. scient. prófs í
líffræði um rannsóknir á fæðunámi
og vexti gullbramaseiða.
Vartari er algengastur sunnan
Bretlandseyja og veiðist aðallega í
Biskayaflóa, við Portúgal og í Mið-
jarðarhafi. Sama má segja um gull-
bramann. Hann er algengastur í
Miðjarðarhafi. Þessir fiskar þykja
mikill herramannsmatur og eftir því
dýrir, vartarinn þó ívið dýrari. Gull-
brami er algengur á jólaborðum
ítala og báðar þessar tegundir eru
vinsælar á t.d. fínum frönskum veit-
ingahúsum. Ekki er fjarri lagi að
lágmarksverð fyrir kíló af þessum
fiskum sé um 700 krónur og markað-
urinn fyrir þá er ótvírætt góður.
Þessir fiskar hafa ekki þekkst í
fiskeldi á Norðurlöndum. Þó eru
nýhafnar tilraunir með þá í Noregi.
Guðmundur Örn hefur til þessa
beint sjónum að því að koma upp
Yldisstöð þessara tegunda á Sauðár-
króki. Það staðarval fyrir eldið er þó
að hans sögn ekki endilega það
hagstæðasta hér á landi. Hann segir
það mögulegt t.d. víða við norður-
ströndina og á Reykjanesi.
Hvað varðar eldisstöð á Sauðár-
króki segir Guðmundur Örn for-
sendur þess að hún geti tekið til
starfa vera byggingu 300-500 fm
einangraðs stöðvarhúss, endurnýt-
ingarkerfi fyrir hrygningarfisk og
seiði, nauðsynlegan útbúnað til
ræktunar á,. þörungum og lifandi
fóðri og síðast en ekki síst kaup á
100-200 stk. af hrygningarfiski af
tegundum gullbrama og vartara.
Þegar talað er um endurnýtingar-
kerfi í fiskeldi er átt við að vatninu
er dælt í gegnum hreinsibúnað og
það síðan endurnýtt. 1 fiskeldi hér á
landi hefur til þessa eingöngu þekkst
svokallað gegnumstreymiskerfi.
f álaeldi í Danmörku, sem að
mörgu leyti er sambærilegt við um-
rætt fiskeldi, er endurnýtingargráða,
sem þýðir hversu stór hluti vatns-
massans er endurnýttur á hverjum
sólarhring, um 90%. Guðmundur
telur að endurnýtingargráðan yrði
mun lægri hér á landi, eða um 50%.
Þetta segir hann að þýði lægri fjár-
magnskostnað, bæði hvað varðar
lífhreinsi og allan búnað til stýringar
á vatnsgæðum.
Að sögn Guðmundar er eldi þess-
ara fiska ekki flókið. Erfiðasti hluti
þess eru fyrstu 1-2 mánuðirnir þegar
fóðra þarf seiðin með lifandi fóðri.
Síðan eru þau færð yfir á þurrfóður.
Fiskurinn er þá alinn upp í slátur-
stærð, 250-500 grömm.
„Ástæðan fyrir því að ég hef
sérhæft mig í þessu eldi er sú að ég
tel að náttúruleg skilyrði hér séu til
þess betri en annarsstaðar. Hér höf-
um við sem dæmi innlenda orku-
gjafa, gott fóður og kalt loftslag,"
segir Guðmundur. Hann segir að-
spurður að menn hafi trúlega ekki
áður beint sjónum að þessum mögu-
leika í fiskeldi hér á landi vegna
skorts á þekkingu á því. Til þessa
hafi mpnn verið uppteknir af laxeld-
inu fyrst og fremst.
Guðmundur leggur á það áherslu
að tækniþekking við þetta eldi, t.d.
sem lýtur að.endumýtingu vatnsins,
auk aðferða við seiðaeldi, geti nýst
mun fleiri aðilum í íslensku fiskeldi,
t.d. laxeldisstöðvum. óþh
Ný bók eftir Indriða G. Þorsteinsson:
„Húðir $vignaskarðs“
Komin er út ný bók eftir Indriða
G. Þorsteinsson. Nefnist hún Húð-
ir Svignaskarðs og er gefin út af
bókaútgáfunni Reykholti.
Hér er um að ræða leikrit, sem
fjallar um Snorra Sturluson, rit-
störf hans og veraldarvafstur, and-
stæðurnar milli þess að skrifa og
Indriði G. Þorsteinsson rithöfund-
ur.
verða að taka þátt í stjórnmálum
dagsins. Það fjallar um baráttu um
völd og fyrir sjálfstæði landsins
gagnvart erlendum yfirráðum. Inn
í þennan söguþráð er svo fléttað
frægum atriðum úr Heimskringlu,
sögum Noregskonunga.
Leikritið kemur út í tilefni af því
að 750 ár eru liðin frá Örlygsstaða-
bardaga, en sá atburður réði mestu
um endalok þjóðveldisins. Það er
byggt á Heimskringlu Snorra og
frásögnum íslendingasögu Sturlu
Þórðarsonar.
Með þessu verki tekst Indriði G.
Þorsteinsson á við nýtt form og
tekst ekki síður upp en þegar hann
beitir öðrum aðferðum. Bókin er
myndskreytt af Einari Hákonar-
syni myndlistarmanni.
Bókaútgáfan Reykholt færði
Ólafi V. Noregskonungi sérinn-
bundið eiritak bókarinnar að gjöf
þegar hann var hér fyrir skömmu í
opinberri heimsókn.
Indriði G. Þorsteinsson er fædd-
ur 18. apríl 1926 á Gilhaga í
Lýtingsstaðahreppi í Skagafirði.
Hann hefur skrifað skáldsögur,
smásögur. ljóðabók, skráð ævisög-
ur nokkurra þekktra íslendinga,
og nú síðast samið leikrit. Tvær af
sögum hans hafa verið kvikmynd-
aðar, og margar sögur hans hafa
verið þýddar á erlend tungumál.
Auk þess hefur hann tekið virkan
þátt í íslenskum þjóðmálum og
menningarlífi.
HUDIRl
SVIGNASKARDS
iNDRIÐl G. PORSr&NSSON
KHB yfirtekur verslun á Eskifirði:
Pöntunarfélag
Eskfirðinga
hættir starfsemi
Pöntunarfélag Eskfirðinga hætti
rekstri sínum hinn 1. október. Frá
sama tíma tók Kaupfélag Héraðsbúa
á Egilsstöðum verslunarrekstur fé-
lagsins á leigu til bráðabirgða fram
að næstu áramótum.
Pöntunarfélagið er meir en hálfrar
aldar gamalt. Á Eskifirði starfaði
einnig lengi Kaupfélagið Björk, en
fyrir allmörgum árum sameinaðist
það Pöntunarfélaginu sem gekk þá í
Sambandið. Það hefur nú undanfar-
ið rekið tvær verslanir á Eskifirði,
matvöruverslun og sérvörubúð. í
seinni tíð hefur reksturinn gengið
heldur illa, félagið hefur átt við
rekstrarfjárskort að stríða og var
farið að eiga í erfiðleikum með að fá
vörur. Ekki er þó talið að gjaldþrot
sé yfirvofandi, því að Pöntunarfélag-
ið mun eiga fyrir skuldum sínum.
Þorsteinn Sveinsson kaupfélags-
stjóri á Egilsstöðum sagði að frum-
kvæði í þessu máli hefði komið frá
Eskfirðingum, sem hefðu leitað til
Kaupfélags Héraðsbúa um að það
tæki að sér verslunina. KHB tók það
að sér til bráðabirgða fram að ára-
mótum, en síðan er talið trúlegt að
félagsleg sameining verði þarna,
þannig að Pöntunarfélagið sameinist
KHB..Þorsteinn taldi að þessi breyt-
ing mæltist heldur vel fyrir þar
eystra, enda væru menn þar ekki
óvanir samvinnu á milli staða, og til
dæmis væri talsvert um að fiski væri
ekið til vinnslu á milli Eskifjarðar og
Reyðarfjarðar. -esig