Tíminn - 11.11.1988, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Föstudagur 11. nóvember 1988
Aukaþing Noröurlandaráös haldiö i næstu viku:
Samnorrænar aðgerðir
vegna mengunar sjávar
Þann 16. nóvember næstkomandi verður haldið auka-
þing Norðurlandaráðs. Til aukaþingsins er boðað vegna
þess að mengun sjávar kringum Norðurlönd þótti vera
orðin slíkt vandamál að sameiginlegra norrænna aðgerða
væri þörf. Ekki var talið afsakanlegt að bíða næsta
Norðurlandaþings sem verður haldið í Stokkhólmi um
mánaðamótin mars-apríl á næsta ári.
Hingað til hefur samstarfið á
sviði umhverfismála byggst á fimm
ára samstarfsáætlunum, þeirri síð-
ustu frá 1983.
íslandsdeild Norðurlandaráðs
hefur haft samráð við sérfræðinga
hér heima og mun á aukaþinginu
leggja áherslu á eftirfarandi atriði:
Hvergi verði slakað á í því að
hamla gegn notkun ozoneyðandi
efna á Norðurlöndum og í öðrum
löndum. Unnið verði markvisst að
því að hætt verði alfarið að losa
umhverfismengandi úrgang í sjó
og að í þeim tilvikum þar sem slíkt
verði leyft verði þeim sem hefur
slíkt í hyggju gert skylt að sanna að
slík losun hafi ekki umhverfis-
mengandi áhrif. íslandsdeildin
leggur einnig áherslu á að ráð-
herranefndin leggi fram hið fyrsta
samstarfsáætlun um náttúruvernd
og að unnið verði sameiginlega að
því að aukinn straumur ferða-
manna um viðkvæm svæði valdi
sem minnstum skaða. Lögð er
áhersla á að áburðarnotkun í land-
búnaði á Norðurlöndum verði tak-
mörkuð, vegna þeirrar mengunar
sem efni úr áburðinum valda, þeg-
ar þau skolast í miklu magni út í
jarðveginn og til sjávar. Sama
skaða geta úrgangsefni frá fiskeldi
valdið, og því er lögð áhersla á að
takmarka fiskeldi á þeim stöðum
þar sem mengunarhætta af völdum
næringarsalta er mikil.
Jafnframt þessum atriðum legg-
ur íslandsdeildin megináherslu á
að harðara verði að orði kveðið í
áætluninni um aðgerðir til að koma
í veg fyrir mengunarslys af geisla-
virkum efnum, meðal annars vegna
flutninga þeirra með skipum un>
Norðurhöf. Einnig er lögð áhersla
á að brennsla mengunarvaldandi
efna á rúmsjó verði alfarið bönnuð
eigi síðar en 1990. Einnig telur
deildin það afar mikilvægt að sem
flestar þjóðir staðfesti Hafréttar-
sáttmála Sameinuðu þjóðanna sem
fyrst.
í íslandsdeild Norðurlandaráðs
eiga sæti: Friðjón Þórðarson, Val-
gerður Sverrisdóttir, Ólafur G.
Einarsson, Páll Pétursson, Eiður
Guðnason og Guðrún Helgadóttir.
Auk þess munu félagsmálaráð-
herra, samgöngu- og landbúnaðar-
ráðherra og viðskiptaráðherra sitja
þetta aukaþing Norðurlandaráðs-
ins. ssh
Gengið frá ráðningu í
forstjórastól Slippstöðvar-
innar á Akureyri:
Sigurður
í stólinn
Sigurðar G. Ringsted, yfirverk-
fræðingur Slippstöðvarinnar hf. á
Akureyri hefur verið ráðinn í stöðu
forstjóra stöðvarinnar. Þetta var
ákveðið á stjórnarfundi fyrirtækisins
síðastliðinn föstudag. Sigurður mun
líkast til taka við stöðunni frá og
með næstu áramótum.
Fyrir skömmu felldi meirihluti
stjórnarinnar tillögu þess efnis að
auglýsa starf forstjóra fyrirtækisins
laust til umsóknar, en eingöngu tveir
stjórnarmenn greiddu atkvæði með
tillögunni. Aðrir stjórnarmenn
greiddu atkvæði á móti eða sátu hjá
við afgreiðslu hennar.
Árni Gunnarsson stjórnarmaður í
Slippstöðinni sagði í samtali við
Tímann að einhugur væri innan
stjórnarinnar um nýja forstjórann.
Sigurður G. Ringsted hefur starf-
að hjá Slippstöðinni hf. frá 1985 eða
frá þvf hann lauk námi. - ABÓ
Evrópsku kvikmyndaverðlaunin afhent
í beinni útsendingu í Sjónvarpinu:
Tinna og Helgi Skúla
í úrslitakeppninni
Þann 26. þessa mánaðar verður
sjónvarpað beint um alla Evrópu um
allar sjónvarpsstöðvar álfunnar sem
aðild eiga að Evrópusambandi sjón-
varps- og útvarpsstöðva, þar á meðal
um íslenska sjónvarpið.
Verður sjónvarpað frá Berlín há-
tíðardagskrá í tilefni af afhendingu
evrópsku kvikmyndaverðlaunanna
sem afhent verða í fyrsta sinn.
Til verðlaunanna var stofnað að
tilhlutan Evrópuráðsins og er hlut-
verk þeirra að örva evrópska kvik-
myndagerð og hamla gegn flæði
engilsaxnesks, einkum bandarísks
efnis sem hellist úr gervihnöttum
yfir álfuna.
Tinna Gunnlaugsdóttir hefur ver-
ið tilnefnd til verðlauna fyrir leik
sinn í „í skugga hrafnsins" en þrjár
aðrar leikkonur auk hennar keppa
til úrslita í Berlín.
Helgi Skúlason hefur verið til-
nefndur til verðlauna fyrir besta leik
karlleikara í aukahlutverki, en það
er fyrir leik hans í norsku myndinni
„Leiðsögumaðurinn. “
Alls voru leikarar 48 mynda frá 27
löndum tilnefndir til verðlaunanna
og í lokakeppnina komust fjórar
konur og fimm karlar.
Sjö manna dómnefnd ákveður í
beinu sjónvarpsútsendingunni
hverjir hljóta verðlaun. Nefndar-
menn eru allir þekktir kvikmynda-
menn og má þar nefna Ben Kingsley
og Mikis Theodorakis, en formaður
er franska leikkonan Isabelle
Huppert. -sá
Þingmenn Framsóknarflokksins vilja:
Auka atvinnutækifæri
kvenna í dreifbýli
Framsóknarþingmcnnirnir Unnur
Stefánsdóttir, Jón Kristjánsson,
Ólafur Þ. Þórðarson, Stcfán Guð-
mundsson og Alexander Stefánsson,
hafa lagt fram tillögu til þingsálykt-
unar um að efla atvinnu fyrir konur
í dreifbýli. Með henni er lagt til að
Verðlagsstofnun hefur veitt
heimild til hækkunar á brauðum og
kökum. Brauð hækka um 3.8% en
kökur um 4.8%. Hækkanirnar eru
vegna hækkana á mjöli og korni
erlendis en bakarar fóru fram á
8-10% hækkun.
Að sögn Guðmundar Sigurðs-
sonar hjá Verðlagsstofnun hafa
stofnuninni borist ríflega 30 beiðn-
ir um hækkanir frá því að verð-
stöðvunin var framlengd þann 1.
október s.l. Allflestar beiðnir hafa
verið samþykktar, en leyfðar
ríkisstjórninni verði falið að gera
sérstakt átak til að efla atvinnu-
möguleika kvenna í hinum dreifðu
byggðum landsins.
1 greinargerð er vikið að breyting-
unt á atvinnuháttum til sveita og
félagslegri stöðu sveitafólks. Á
hækkanir eru yfirleitt mun minni
en farið er fram á, eru í flestum
tilvikum vegna hækkana erlendis.
Guðmundur sagði ennfremur að
frekari hækkanir á matvælum væru
ekki væntanlegar. Að vísu hefði
verð á kjúklingum, eggjum og
svínakjöti til framleiðenda hækkað
fyrir skömmu, og væntanlega
kæmu þær hækkanir smám saman
fram í verði til neytenda. Líklegt
er því að fólk verði vart við hækk-
anir á þessum vörum á næstu
dögum eða vikum. ssh
undanförnum árunt hefur gífurlegur
samdráttur í búvöruframleiðslu og
fólksfækkun í sveitum haft miklar
breytingar í för með sér. Heildar-
framleiðsla kindakjöts hefur minnk-
að um 28% á undanförnum árum og
samsvarandi tala í mjólkurfram-
leiðslu er 15%. Þetta hefur dregið
mjög úr tekjumöguleikum þeirra
sem vinna við þessa framleiðslu.
Samkvæmt verðlagsgrundvelli land-
búnaðarins er umhirða 225 ærgilda
sauðfjárbús talin vera eitt ársverk, í
mjólkurframleiðslu 246 ærgildi.
Árið 1987 höfðu um 64% sauðfjár-
búa minni fullvirðisrétt en sem nam
einu ársverki og um 18% kúabúa
voru undir þeirri stærð. Samanlagt
þýðir þetta að um 40% allra búa í
landinu veita ekki vinnu nema fyrir
einn aðila. Versnandi staða í at-
vinnumálum á landsbyggðinni virð-
ist bitna verr á konum en körlum,
því samkvæmt upplýsingum frá
Byggðastofnun eru konur á lands-
byggðinni 1770 færri en karlar og
gæti sú tala gefið vísbendingar um
hvert stefnir í þessum efnum.
Ekki hefur verið gerð úttekt á
stöðu þessara mála hér á landi, en
bæði í Noregi og Svíþjóð hefur verið
hrundið af stað sérstöku átaki til að
auka atvinnu fyrir konur í sveitum.
-ág
VERDLAGSSTOFNUN
SAMÞYKKIR HJEKKUN Á
BRAUDUM 0G KÖKUM
Tinna Gunnlaugsdóttir keppir til úrslita um cvrópsku kvikmyndaverðlaunin
fyrir bestan leik í aðalhlutverki fyrir leik sinn í „f skugga hrafnsins.“ Helgi
Skúlason keppir einnig um verðlaun fyrir bestan leik í aukahlutverki fyrir
leik sinn í norsku myndinni „Leiðsögumaðurinn.“
Bækur f rá Skuggsjá
Bókaútgáfan Skuggsjá sendir frá
sér átta bækur fyrir þessi jól.
ANDSTÆÐUR', er bók sem hef-
ur að geyma safn ljóða og vísna
Sveins frá Elivogum (1889-1945). í
bókinni eru ljóð og vísur, sem birtust
í bókunum Andstæður og Nýjar
andstæður, sem út kom árin 1933 og
1935, og hafa verið ófáanlegar.
Einnig birtist hér kveðskapur sem
Sveinn skildi eftir sig í handriti, og
þykir hann gefa góða mynd af Sveini
og viðhorfum hans til lífsins og
samferðamannanna. Auðunn Bragi,
sonur Sveins, sá um útgáfuna.
ÞÓRÐUR KAKALI, er bók eftir
Ásgeir Jakobsson og segir hún frá
Þórði kakala Sighvatssyni, einum
mesta foringja Sturlunga á þeirri
öld. Saga Þórðar er rakin eftir þeim
sögubrotum, sem til eru af honum í
Sturlungusafninu, Þórðar sögu,í ís-
lendinga sögu, Arons sögu Hjörleifs-
sonar og Þorgils sögu skarða og í
Hákonar sögu. Þórður kakali var
vitur maður, viljafastur og mikill
hermaður, en mannlegur og vinsæll.
Gísli Sigurðsson myndskreytti bók-
ina.
VÍKINGSLÆKJARÆTT, er
fjórða bindi ættfræðirits Péturs Zop-
honíassonar sem út kemur. í þessu
bindi eru i-,k- og 1-liðir ættarinriar,
niðjar Ólafs og Gizurar Bjarnasona
og Kristínar Bjarnadóttur. Pétri
auðnaðist ekki að ljúka frágangi
þessa mikla rits og því er mikill
fengur að riti þessu, segir í frétt frá
Skuggsjá.
Margar myndir fylgja niðjatalinu.
í næsta bindi ritsins kemur svo
h-liður ættarinnar, niðjar Stefáns
Bjarnasonar. Þá verður allsherjar
nafnaskrá í lokabindinu.
Skuggsjá gefur einnig út fimm
þýddar skáldsögur, þrjár í flokknum
Rauðu ástarsögurnar,- eftir Erik
Nerlöe, Else-Marie Nohr og Sigge
Stark í þýðingu Skúla Jenssonar og
Sverris Haraldssonar. Þá koma nýjar
bækur eftir Barböru Cartland í þýð-
ingu Sigurðar Steinssonar og Ther-
esu Charles í þýðingu Andrésar
Kristjánssonar. elk.