Tíminn - 12.01.1989, Blaðsíða 12

Fimmtudagur .1.2. janúar 1989
12 Tíminn
FRETTAYFIRLIT
COLOMBO - Neyðar-
ástandi því sem stjórnvöld
Ivstu yfir á Sri Lanka fyrir fimm
árum og hefur verið ( gildi
síðan var aflétt á miðnætti í
gær. Þar með hefur Ranasing-
he Premadesa hinn nýkjörni
forseti Sri Lanka staðið við
kosningaloforð sitt, en hann
hafði heitið því að framlengja
ekki neyðarástandslögin sem
renna áttu út á sunnudaginn.
PARIS - Irakar sem viður-
kennt hafa notkun efnavopna í
stríðinu gegn írönum neita því
að þeir hafi gefið öðrum araba-
ríkium upplýsingar um fram-
leioslu og notkun efnavopna.
HANOI - Tælendingar oa
Víetnamar hafa lýst því yfir ao
áratuga erjur þeirra séu nú að
baki og að rikin muni vinna
saman að friðarumleitunum í
Kampútseu.
KFAR FILA - Sveitir Amal-
liða létu þoku og leiðindaveður
í Líbanon ekki hafa áhrif á sig
og héldu uppi árásum á síð-
ustu stöðvar Hizbollasamtak-
anna í suðurhluta Líbanons.
Eins og alþjóð ætti að vita eftir
fréttaflutning síðustu ára þá
njóta Amalliðar stuðnings Sýr-
lendinqa, en Hizbollah stuðn-
ings írana. Hins vegar hafa
hvortveggja samtökin sameig-
inleg trúarbrögð að leiðarljósi.
Meolimir þeirra eru múslímar
af grein shíta.
TOKYO - Japanska lögregl-
an skýrði frá því að hún muni
hafa uppi þá ströngustu örygg-
isgæslu sem nokkurn tíma hef-
ur verið viðhöfð í Japan við
útför Hirohitos fyrrum keisara
Japans. Margir erlendir
leiðtogar munu verða við-
staddir útförina, þar með talinn
George Bush sem þá verður
búinn að taka við forsetaemb-
ættinu í Bandaríkjunum. Hann
mun að sjálfsögðu hafa eigin-
konu sína Betty Bush með sér
til Japans. Þess má geta að
rúmlega þrítugur kokkur framdi
Harakiri í Japan þar sem hann
taldi sig ekki geta lifað að
keisaranum látnum.
ISLAMABAD - Afgansklr
skæruliðar láta hótanir Sov-
étmanna um að hætt verði við
brottflutning sovéskra her-
manna frá Afganistan ef
skæruliðar verði ekki til friðs,
sem vind um eyru þjóta og
heita áframhaldandi vopnaðri
baráttu.
PARIS - Frakkar báðu Sýr-
lendinga um að veita sér upp-
lýsingar um nasistann Alois
Brunner sem dæmdur hefur
verið fyrir stríðsglæpi í heims-
styrjöldinni sfðari. Sýrlending-
ar segjast ekkert um Brunner
vita þó Frakkar telji næsta víst
að hann dvelji í Syrlandi, enda
á hann það sameiginlegt með
Sýrlendingum að vera í nöp
við gyðinga.
ÚTLÓND
Myndin af fórnarlömbum efnavopnaárásar íraka í Halabja sem vakið hefur óhug um allan heim. Efnavopnaárásir
fraka urðu kveikjan að alþjóðlegri ráðstefnu um efnavopn sem lauk á mjög jákvæðan hátt í gær.
Lokayfirlýsing alþjóðlegrar ráðstefnu um efnavopn:
Efnavopnum
verði útrýmt
Útrýming efnavopna gaeti verið í augsýn ef ríki heims
standa við lokayftrlýsingu alþjóðlegu efnavopnaráðstefnunnar
í París sem lauk í gær. 011 þau 149 ríki sem þátt tóku í
ráðstefnunni undirrítuðu yfirlýsingu um útrýmingu efnavopna
og að ríkin muni undirrita samkomulag um bann við
framlciðslu og notkun efnavopna.
Talið er að samkomulag þetta
verði til þess að á fullur skriður
komist á afvopnunarviðræðurnar í
Genf, en þær hafa strandað á samn-
ingaviðræðum um bann við fram-
leiðslu, geymslu og beitingu efna-
vopna. í yfirlýsingunni er skorað á
þau fjörutíu ríki er sitja við samn-
ingaborðið í Genf að ganga snarlega
frá samningum um efnavopn.
Yfirlýsingin ítrekar ákvæði banns
við notkun efnavopna sem samið var
um árið 1925 og voru þau ríki sem
ekki hafa viðurkennt það bann hvött
til að gera það hið snarasta.
Nokkrar tafir voru á undirskrift
lokaskjalsins þegar fulltrúar Sýr-
lands og Rúmeníu undirstrikuðu
það viðhorf sem arabaríkin hafa lagt
sérstaka áherslu á að nauðsyn sé að
tengja saman bann við framleiðslu
og notkun efnavopna og kjarna-
vopna.
Sú afstaða hafði sett strik í reikn-
inginn þegar unnið var að lokaskjal-
inu, en eftir langar og strangar
samningaviðræður var komist að
málamiðlun um orðalag er allir gátu
fellt sig við.
í lokaskjalinu er lögð áhersla á að
Sameinuðu þjóðirnar leiki lykilhlut-
verk í eftirliti með því að efnavopna-
banninu sé framfylgt, en það er
einmitt tilhögun eftirlits með efna-
vopnum sem aðallega strandar á í
afvopnunarviðræðunum í Genf.
Rannsóknarnefnd frá Sameinuðu
þjóðunum staðfesti einmitt að írakar
hefðu beitt efnavopnum í stríðinu
gegn Irönum. Það var einmitt
kveikjan að þessari ráðstefnu um
efnavopn.
Fjölmennur útifundur í Vilnu:
Krefjast sjálf-
stæðis Litháen
Litháar hafa ekki gefið upp von-
ina um að fá sjálfstæði sitt að nýju.
Það sannaðist í Vilnu í gær þegar
tíu þúsund Litháar mættu á útifund
þar sem ræðumenn kröfðust sjálf-
stæðis Litháen sem innlimað var í
Sovétríkin í stríðsbyrjun áríð 1940
ásamt Lettlandi og Eistlandi.
Fundarmenn hvöttu bæði Algrir-
das Brazauskas formann Komm-
únistaflokks Litháen og frjálslynda
Litháa erlendis til að berjast fyrir
víðtækri sjálfstjórn innan Sovét-
ríkjanna, jafnvel algjöru sjálf-
stæði.
Þá var þess krafist að sovéskt
herlið yrði kallað frá Litháen og að
hersveitir skipaðar Litháum tækju
stöðu þeirra.
Algis Chekoulis ritstjóri hins
frjálslynda dagblaðs í Litháen
Gimtasis Krasas skýrði frá fundar-
höldum þessum í viðtali við Reuter
fréttastofuna. Hann sagði að
„Bandalag fyrir frelsun Litháen"
hafí staðið fyrir fundarhöldunum
með leyfi stjórnvalda. Fundurinn
hafi farið mjög vel fram og að
einungis almennir lögreglumenn
hafi fylgst með fundinum.
Chekoulis sagði að innan raða
„Bandalags fyrir frelsun Litháen"
væru í raun tiltölulega fáir öfga-
menn, sem fengið hafa að starfa að
undanförnu í kjölfar umbótastefna
Gorbatsjovs.
Hins vegar sagði Chekoulis að
innan Sajudis hreyfingarinnar í
Litháen væru um 200 þúsund
manns, en sú hreyfing hyggst bjóða
fram gegn kommúnistaflokknum í
kosningunum í maí. Hreyfingin
berst fyrir aukinni sjálfstjórn og
sjálfræði Litháen og verndun tungu
og menningu Litháa.
Efnaverksmiöjan í Líbýu:
Þýskir
hjálpa
Gaddafi
Ríkisstjórn Vestur-Þýskalands
hefur staðfest að vestur-þýsk fyrir-
tæki hafi hjálpað Líbýumönnum við
byggingu efnaverksmiðju í Rabta.
George Shultz utanríkisráðherra
Bandaríkjanna hafði fært Helmut
Kohl kanslara Vestur-Þýskalands
lista yfir fyrirtæki sem Ieyniþjónusta
Bandaríkjanna fullyrti að aðstoðuðu
við byggingu verksmiðjunnar. Nú er
ljóst að sá listi er ekki tilbúningur.
Bandaríkjamenn eru mjög pirrað-
ir yfir efnaverksmiðjunni sem þeir
fullyrða að muni framleiða efna-
vopn. Líbýumenn halda því þó statt
og stöðugt fram að efnaverksmiðjan
muni eingöngu framleiða lyf.
Hefur pirringur Bandaríkja-
manna gengið svo langt að flugmenn
bandarískra herþotna sem voru á
eftirlitsflugi við strendur Líbýu
skutu niður tvær líbýskar herþotur.
Þá hafa Bandaríkjamenn ekki úti-
lokað þann möguleika að þeir muni
gera loftárás á efnaverksmiðjuna
dugi aðrar leiðir ekki.
Helmut Kohl tók því illa þegar
George Shultz afhenti honum svarta
listann yfir þau þýsku fyrirtæki sem
grunuð voru um að hjálpa Líbýu-
mönnum við byggingu efnaverk-
smiðjunnar. Sagði hann að Banda-
ríkjamenn stæðu í fjölmiðlaherferð
gegn Þýskalandi og skiptu sér af
innanríkismálum sem kæmi þeim
ekki við.
Júgóslavía:
Leiðtogar í
Svartfjalla-
landi hættir
Hræringarnar í Júgóslavíu halda
áfram. Ríkisráð Svartfjallalands og
helstu framámenn kommúnista-
flokksins tilkynntu að þeir myndu
segja af sér eftir að um fimm tugir
þúsunda reiðra mótmælenda um-
kringdu stjórnarsetur Svartfellinga í
höfuðstaðnum Titograd.
Afsögn Ríkisráðsins verður að
líkindum samþykkt á þingi Svart-
fjallalands á föstudag og afsögn
flokksleiðtoganna á fundi miðnefnd-
ar kommúnistaflokksins sem halda á
fund í næstu viku.
Síðustu tvo daga hafa stúdentar
og verkamenn haldið uppi kröftug-
um mótmælum í Titograd og krafist
afsagnar leiðtoganna vegna vald-
níðslu og mistaka í stjórnun efna-
hagsmála í Svartfjallalandi.
Lífskjör verkamanna í Svartfjalla-
landi hafa hríðversnað að undan-
förnu líkt og lífskjör verkamanna
•annars staðar í Júgóslavíu þar sem
nú ríkir250% verðbólga. Þeir héldu
fjölmenna mótmælafundi í októ-
bermánuði þar sem þeir kröfðust
afsagnar leiðtoganna, en þá var
óeirðalögreglu sigað á mannfjöld-
ann.
ÚTLÖNH
UMSJÓN:
Hallur
Maanússon