Tíminn - 22.06.1989, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Fimmtudagur 22. júní 1989
Tímiim
—— II. M-I'l
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
____Framsóknarfélögin [ Reykjavík
Framkvæmdastjóri Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: BirgirGuðmundsson
Eggert Skúlason
Auglýsingastjóri: SteingrímurGíslason
. Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Frá og með 1. mars hækkar:
‘ Mánaðaráskrift í kr. 900.-, verð í lausasölu í 80,- kr. og 100,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 595.- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Ferðir varnarliðsmanna
Oft er vandi að sjá, hversu víðtækar ályktanir megi
draga af einstökum atburðum.
íslendingar voru rækilega minntir á þetta, þegar
fréttist að þrír hermenn úr bandaríska varnarliðinu
á íslandi hefðu skorið niður íslenska þjóðfánann á
fleiri en einum stað á þjóðhátíðardaginn, og farið
eins að gagnvart fánum tiltekinna erlendra ríkja,
sem blöktu við hún til heiðurs íslensku þjóðfrelsi
þennan dag.
Jafnvel þótt þetta tiltæki hermannanna sé ekki
notað til að draga af því víðtækari ályktanir um
hugarfar og afstöðu varnarliðsmanna en snýr að
brotamönnunum sjálfum., þá er þetta atvik eigi að
síður mjög alvarlegs eðlis. Það verður ekki afsakað
með því að þessir menn hafi framið þetta í ölæði,
eða að ölæðisverk eigi að sæta annarri meðferð en
ofbeldisverk og afbrot ódrukkinna manna, hvorki
hvað varðar fordæmingu almennings og fjölmiðla né
umfjöllun lögreglu og dómsyfirvalda.
Vafalaust sætir brot hermannanna viðurlögum
samkvæmt bandarískum herlögum. En frá íslensku
sjónarmiði er hér um að ræða brot á íslenskum
lögúm og lögreglusamþykktum, sem skylt er að
framfylgja án tillits til þess hvað öðrum lögum líður.
Þetta atvik er skýr áminning til yfirmanna vamar-
liðsins að halda uppi fræðslu og áminningum meðal
liðsmanna, sem tryggir það, að þeir æði ekki um
landið í skjóli ferðafrelsis í tómu agaleysi. Yfirmenn
varnarliðsins verða m.a. að átta sig á því, að herinn
er ekki „gestur“ á íslandi og hermenn em ekki
„ferðamenn“ í landinu, heldur em þeir hér til að
gegna skyldum, sem þeir hafa gengist undir og leiða
af milliríkjasamningi og er alls óskylt því að
liðsmenn séu hér á landinu á eigin vegum. íslenska
ríkið tryggir fullt ferðafrelsi í landinu. Þrátt fyrir það
gilda sérreglur um ferðir bandarískra vamarliðs-
manna. Þær reglur ber ekki einvörðungu að halda í
heiðri af formsástæðum, heldur verða bandarísk
heryfirvöld að sjá til þess, að liðsmenn þeirra skilji
eðli þessara reglna og geri sér grein fyrir sérstöðu
sinni.
Þótt herinn sé hér í landinu með vilja íslendinga,
samkvæmt samningi, þá er gengið út frá því, að hann
hafíst við í ákveðnum stöðvum og sé ekki á ferð utan
þeirra.
Hvað varðar dvöl vamarliðsins og samskipti
Bandaríkjamanna og íslendinga á sviði vamarmála,
þá er það meginforsenda að glögg skil séu milli
„herlífs“ og „þjóðlífs“, eins og það hefur verið
orðað.
Þessi meginforsenda um aðskilnað hersins frá
íslensku þjóðlífí hefur verið virt í samskiptum
varnarliðsins og íslenskra stjórnvalda, ekki aðeins að
formi til, heldur hefur verið ráðist í framkvæmdir
sem eiga að tryggja að þetta sjónarmið fái notið sín
í reynd. Þar má ekki síst nefna byggingu flugstöðvar-
innar nýju á Keflavíkurflugvelli, sem þrátt fyrir ýmis
mistök var brýn framkvæmd, sem nauðsynlegt var
að koma upp. íslensk stjórnvöld hafa lagt sig fram
um að draga úr vandkvæðum, sem stafa af dvöl
erlends hers í landinu. Sú krafa er viðvarandi, að
bandarísk stjórnvöld missi ekki sjónar á skyldum
sínum í þessu efni.
GARRI
Landauðnarstefnan
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ver-
ið að birta þjóðinni landbúnaðar-
stefnu í síðdegisblaði sínu, DV.
Þar hafa undanfarið birst útreikn-
ingar sem helst er að sjá að eigi að
sýna að best sé fyrir okkur að hætta
að framleiða matvæli ■ landinu. Og
Leggja landbúnaðinn niður. Er þess
skemmst að minnast að fyrir rúmri
viku komu útreikningar á baksíðu
DV, þar sem reiknaðar voru út
risaupphæðir sem það átti að spara
þjóðinni ef hér væri tekinn upp
frjáls innflutningur á landbúnaðar-
vörum.
Ályktunin, sem lesendum var
ætlað að draga af þessum reikning-
um, var vitaskuld ekki nema ein.
Hún gat ekki verið önnur en sú að
hér ætti að Ieggja niður landbúnað
og fela heildsölum og milliUðum að
kaupa inn fyrir okkur allan mat
erlendis frá. Kúm, kindum og
hrossum skyldi nú fargað. Jafnvel
fjárhundum, hænsnum og veiði-
köttum. Stofnamir einfaldlega
lagðir niður. Landbúnaður skyldi
burt af íslandi.
Slagsíða á landinu
Vitaskuld þarf ekki orðum að
því að eyða hvemig umhorfs yrði í
landinu ef þessi stefna næði fram
að ganga. Tvö hundrað og fimmtiu
þúsund manna þjóð myndi safnast
saman á suðvesturhominu, en
sveitimar leggjast ■ auðn. Hér
myndi skapast veruleg slagsíða á
landinu í suðvesturátt.
Utan þess svæðis yrði varla mikil
byggð, nema kannski í nokkram
fámennum sjávarplássum þaðan
sem hagkvæmt þætti að stunda
útgerð. Óvíst er til dæmis um
framtíð Akureyrar, þvi að spuming
er hvert hlutverk bæjarins ætti að
vera ef allur landbúnaður við Eyja-
fjörð og í Iandinu legðist af.
Og á suðvesturhominu er svo
þeirri spumingu ósvarað hvað aHt
þetta fólk ætti að gera. Vissulega
myndi eitthvað fjölga störfum við
innflutning á matvöram. En naum-
ast jafn mikið og sem svaraði öllum
þeim sem í dag hafa framfæri sitt

af matvælaframleiðslu í landinu.
Það gætu ekki allir orðið heildsalar
og milliliðir.
Það sér það hver maður að þessi
hugmynd er fáránlegri en svo að
nokkru tali taki. Með þessu er
verið að tala um að leggja megin-
hluta landsins í auðn. Og er þá
ógleymt öllum þeim fjárfestingum
sem lagt hefur verið í utan suðvest-
urhomsins síðustu árin og myndu
verða gagnslausar og ónýtar. Bæði
byggingar, vegakerfi og flugveUir.
Að ógleymdu heUsugæsIu- og
skólakerfi. AUt myndi leggjast í
eyði. Við stæðum uppi með ein-
hvers konar borgríki syðra, þar
sem tugþúsundir fólks fengju að
mæla götumar atvinnulausar dag
hvera. Það væri skemmtUeg fram-
tíðarsýn eða hitt þó heldur.
Milliliðirnir
Það er vitað að innan Sjálf-
stæðisflokksins era býsna sterk öfl
að verki sem berjast hart fyrir því
að draga hér aUar lokur frá inn-
flutningi. Þar eru á ferðinni miUi-
liðimir sem vUja fá að flytja hingað
inn bæði egg og smjör, kjöt og
kartöflur, ef þeir sjá í þvi minnstu
gróðavon. Alveg án tiUits tU þess
hvort hægt er að framleiða sömu
vörar innanlands.
Milliliðimir gæta hins vegar ekki
að því að með þessu eru þeir að
vinna að landauðnarstefnu. Og á
þetta raunar ekki aðeins við um
landbúnaðarvörur heldur líka um
aUar þær iðnaðarvörar sem fram-
leiddar era eða hægt er að fram-
Ieiða í landinu.
tslenskur landbúnaður er öflug-
ur og vel tæknivæddur. Hér á landi
á að vera hægt að framleiða úrvals
matvörur sem vel duga þjóðinni.
Það er hins vegar vel kunnugt að í
ýmsum nálægum löndum era land-
búnaðarvörar niðurgreiddar um
risafjárhæðir. Það er ekki við því
að búast að íslenskir bændur geti
staðist slíka samkeppni né keppt
við hana. TU þess verður að taka
viðeigandi tiUit.
Hér þarf þvi að vinna gegn
landauðnarstefnunni. í landinu
þarf að byggja upp öfluga matvæla-
og iðnaðarframleiðslu sem taki mið
af innanlandsþörfum en horfi einn-
ig tU útflutnings eftir því sem
tækifæri gefast. Og umfram allt
þarf að tryggja bæði byggð og
blómlegt atvinnulíf um landið aUt.
Þess vegna þurfa menn líka að
gæta sín á miUUiðunum í Sjálf-
stæðisflokknum. Þeim má ekki
líðast að leggja landið ■ eyði. Né
heldur innlendan atvinnurekstur.
MáUð er að hugmyndin um borg-
ríki á suðvesturhominu er satt að
segja ekki sérlega áhugaverð. Þess
vegna þarf að berjast á móti land-
auðnarstefnunni. Garri.
VÍTT OG BREITT
Mennt og máttleysi
„Allir framhaldsskólar í Reykja-
vík nema Iðnskólinn hafa þurft að
vísa frá umsóknum um skólavist
næsta vetur“. Þannig hefst frétt í
Mogga gærdagsins. I henni kemur
fram að nokkuð er misjafnt hve
mörgum umsóknum skólar hafa
þurft að vísa frá, en dæmi eru um að
fleiri er neitað um skólavist en þeir
nýnemar sem innritast.
í Tímanum var viðtal við rektor
Menntaskólans við Hamrahlíð sama
dag. Þar kemur fram það álit þess
ágæta skólamanns, að margt fólk í
menntaskólunum ráði einfaldlega
ekki við námið.
Þá segir rektor að kennaraverk-
föll og öll sú óáran sem þeim fylgir
kosti marga nemendur aukaár og
ekki minnkar álagið á skólana við
það nema sfður sé.
Enn kemur fram í Tímanum að
stúdentsaldur hafi snarhækkað. 18
og 19 ára fólki sem tekur stúdents-
próf hefur fekkað um heil 40% á
fjórum árum. 21 og 22 ára stúdent-
um fjölgar um 33%.
Líkaþeirsemekkigeta
Prósentutölur eru heldur leiði-
gjamar en þær sem hér birtast sýna
heldur ömurlegar staðreyndir.
Kennarar lengja skólagöngu nem-
enda með verkföllum og sanna þar
með á átakanlegan hátt að starfi
þeirra fylgir ábyrgð.
Þar að auki troðfylla nemendur
sem ekki hafa burði til bóknáms
framhaldsskólana og eru mun leng-
ur að ljúka náminu en efni standa til.
Um þetta segir rektor MH: „ Við
erum orðið með svo mikið af fólki í
þessum skólum, sem ekki hefur
foreendur til að ljúka prófi á eðlileg-
um tíma vegna þess að það ræður
ekki almennilega við þetta nám.“
Hann telur einnig að skólagerðin
sé röng, enda er svo komið að
krafist er stúdentsprófs í alla mögu-
lega skóla.
Ef til vill er það misskilningur að
miða stúdentspróf við hefðbundið
háskólanám, en þannig er það hugs-
að upphaflega þótt allt þetta kerfi,
ef kerfi skyldi kalla, er orðin viðam-
ikil og óskaplega dýr flækja, sem
engin vilji sýiúst vera að greiða úr.
Stúdentsaldurinn hækkar óðfluga
og foretöðumenn hinna og þessara
skóla fara að heimta stúdentspróf
sem inntökuskilyrði og er allt þetta
bákn kolsprungið, að minnsta kosti
á höfuðborgarevæðinu.
Kennarar fyllast ábyrgðartilfinn-
ingu og fara í verkföll til að geta
veitt betri menntun og námstíminn
í framhaldsskólunum lengist og
lengist vegna þess að alltof margir
nemenda sem þar puða hafa ekki
móttökuskilyrði til að nýta sér
fræðsluna.
Mennt er máttur, segja atvinnu-
skólamenn og hafa ekki hugmynd
um að kennslubáknið er búið að
sprengja af sér öll bönd og orðið að
einhverju allt öðru en til var stofnað.
Kolbrtar
í frétt Morgunblaðsins sem vitnað
er til hér í upphafi er sagt að
Iðnskólinn í Reykjavík sé eini fram-
haldsskólinn á höfuðborgarevæðinu
sem ekki þarf að vísa nemendum
frá. Þetta er ekki alls kostar rétt, því
annar framhaldsskóli er ekki einu
sinni hálfbókaður, ef svo má að orði
komast.
Af rúmlega þrjú þúsund ung-
mennum sem sótt hafa um skólavist
í framhaldsskólum á höfuð-
borgarevæðinu eru 19 sem sýna
Fiskvinnsluskólanum í Hafnarfirði
áhuga.
Iðnskóli og fiskvinnsluskóli. Þetta
eru kolbítamir í guðmávita hve
margra milljarða króna skólahrúg-
aldi, þar sem námstíminn lengist ár
frá ári og árangurinn minnkar að
sama skapi.
Allt er báknið búið til og haldið
uppi af langskólafólki, sem hvetur
stjómvöld og nemendur til að ana
lengra og lengra áfram á sömu
braut, fyret að gera alla, þá treggáf-
uðu líka, að stúdentum og krefjast
svo vafasams stúdentsprófs í æ fleiri
skóla, auk háskólanáms.
Iðnnám er best að leggja niður.
Aðsóknin að Fiskvinnsluskólan-
um er smánarblettur á menntakerfi
sem veit ekkert hvað það vill eða
hvert stefrúr. Það heimtar bara
peninga. Basta.
Þrátt fyrir allar milljarðafúlgumar
er svo ekki einu sinni hægt að koma
á fót ökukennslu sem stendur undir
nafni. Sama hvað umferðin kostar í
mannslífum, örkumlum og eignam-
issi. Það er ekki nógu fín menntun
til að ráðuneyti og menntunarfólk
telji að tíma eða peningum sé eytt í
svoleiðis vitleysu.
Og hvað ætti svosem að gera við
öll námslánin ef fólk væri ekki æst
upp í langskólanám í stóra stílnum.
OÓ