Tíminn - 02.08.1989, Blaðsíða 9

8 Tíminn
Miðvikudagur 2. ágúst 1989
Miðvikudagur 2. ágúst 1989
Tíminn 9
...

Hóta öllu illu ef við veiðum
Eftir Arna Gunnarsson
Forsvarsmenn Greenpeace lýstu því
yfir á blaðamannafundi á Hótel Borg í
gær að herferð þeirra gegn íslendingum,
vegna hvalveiða þeirra síðarnefndu, væri
lokið í bili. Pessi ákvörðun var tekin í
framhaldi af vertíðarlokum hjá Hval hf.
og Hafrannsóknarstofnun, þar sem síð-
asti vísindahvalurinn var veiddur fyrir
skömmu. Grænfriðungar lýstu því yfir að
barátta þeirra hæfist að nýju, ef hvalveið-
ar hér við land yrðu teknur upp að nýju,
eftir árið 1990, jafnvel þótt samþykki
Alþjóða hvalveiðiráðsins fyrir hvalveið-
um í atvinnuskyni hér við land lægi fyrir.
Barátta okkar kom í veg
fyrir áf ramhaldandi vísindaveiðar
Á fundinum reyndu talsmenn Green-
peace að draga um mjög villandi mynd
af vísindaveiðum Islendinga og þar sagt
berum orðum að aðgerðir og mótmæli
þeirra hafi valdið því að hætt var við
vísindaáætlunina. Orðrétt sagði Campell
Plowden skipuleggjandi hvalabaráttu
grænfriðunga í Bandaríkjunum:
„Viðskiptaþvinganirnar sem við beitt-
um okkur fyrir sýndu íslenskum stjórn-
völdum hversu sterklega almenningsálit-
ið í heiminum er á móti hvalveiðum. Sá
efnahagslegi skaði sem hlaust af uppsögn
mikilvægra sölusamnninga hefur greini-
lega vegið þyngra á metunum en áfram-
haldandi hvalveiðar". Um þetta sagði
Halldór Ásgrímsson sjávarútvegsráð-
herra: „Þeir hafa eins og alþjóð veit ekki
komið nálægt neinum ákvörðunum um
vísindaveiðarnar. Peir hafa aftur á móti
reynt með alls kyns brögðum að þvinga
okkur til að hætta við þessar vísindarann-
sóknir og svifist einskis við það. Það er út
í hött að halda þessu fram nú þegar
veiðihluta rannsóknarverkefnisins er
lokið, hins vegar kemur það manni
ekkert á óvart, þetta er alveg í samræmi
við það hvernig þessir menn hafa hagað
sér.“
En gefum Plowden orðið aftur: „Við
vonumst til þess að íslendingar taki ekki
á ný upp hvalveiðar eftir 1990. En þrátt
fyrir að allt mæli gegn því að íslendingar
taki upp veiðar á ný erum við tilbúin til
átaka á ný með þeim hætti sem nauðsyn
krefur.“
Formælendur Greenpeace höfðu með
sér á fundinn ljósrit af bréfum frá fimm
fyrirtækjum í Bretlandi sem látið hafa
undan þrýstingi frá samtökunum um að
sniðganga íslenskar vörur, þar sem því er
fagnað að íslenska ríkisstjórnin hafi tekið
þá ákvörðun að hætta við áframhaldandi
veiðar á hvölum í vísindaskyni. Af efni
sumra bréfanna má glögglega ráða að
þekking þeirra sem skrifa þau, á vísinda-
áætluninni, er takmörkuð og virðist að
þeim hafi ekki verið ljóst að áætlunin var
bundin tímamörkum.
Frjálslega farið með staðreyndir
Annað atriði í fréttatilkynningu sem
samtökin Greenpeace létu frá sér fara á
blaðamannafundinum er ekki sann-
leikanum samkvæmt og er án efa síst til
þess fallið að auka samstarfsvilja íslend-1
inga í garð samtakanna. Orðrétt segir í
texta þeirra grænfriðunga:
„Hin banvæna rannsóknaráætlun ís-
lendinga var hvað eftir annað gagnrýnd í
Vísindanefnd hvalveiðiráðsins og hval-
veiðiráðið sjálft fordæmdi veiðarnar í
ályktunum á hverju ári frá 1987.
Vísindamenn segja að rannsóknaráætl-
un íslendinga hafi ekki skilað neinum
niðurstöðum sem skiptu máli fyrir for-
gangsverkefni hvalveiðiráðsins, að fram-
kvæma heildar endurmat á stofnstærð, og
að fáar gagnlegar upplýsingar myndu fást
Forystumenn Greenpeace á blaðamannafundi í gær þar sem þeir kynntu þá söguskoðun sína að hvalveiðum í vísindaskyni væri lokið fyrir tilstuðlan aðgerða Greenpeace
frá nokkrum dauðum hvölum til viðbót-
ar.“
Þarna er frjálslega farið með stað-
reyndir. Vísindaveiðar íslendinga hafa
aldrei verið fordæmdar af hvalveiðiráð-
inu. Fáist ákveðinn fjöldi atkvæða getur
hver sem er fengið samþykkta ályktun
innan ráðsins. Ályktun sem samþykkt er
hefur ekkert stefnumarkandi gildi fyrir
ráðið sjálft. Hér er því ekki um bindandi
ákvarðanir ráðsins að ræða á neinn hátt.
Samkvæmt heimildum Tímans báru tólf
vísindamenn, af þrjátíu og sex innan
hvalveiðiráðsins, fram einhveriar athuga-.
semdir við rannsóknaráætlun Islendinga.
Vísindanefndin var samþykk rannsókn-
unum og niðurstöðum þeirra. Þegar tals-
menn Greenpeace voru spurðir á fundin-
um um hvort þeir vefengdu íslensku
vísindamennina sem unnu að hvalarann-
sóknunum, var svarið að ekki bara þeir
heldur margir virtir vísindamenn efuðust,
vegna tengsla þeirra við íslenska hvala-
iðnaðinn.
Það er greinilegt að grænfriðungar
hafa óttast fordæmisgildi vísindaveiða
íslendinga, en ísland var fyrst aðildar-
þjóða hvalveiðiráðsins til að hefja veiðar
í vísindaskyni. Formælendur grænfrið-
unga á fundinum sögðu að slíkar veiðar
væru í raun leið til að komast í kringum
bannið og þessa leið fetuðu nú bæði
Japanar og Norðmenn.
Á næsta ári mun Alþjóða hvalveiðiráð-
ið taka afstöðu til þess hvort bann við
hvalveiðum skuli gilda áfram. Sú ákvarð-
anataka mun m.a. byggja á niðurstöðum
vísindaveiða íslendinga. Talsmenn græn-
friðunga kváðust á fundinum vona að
íslendingar hæfu ekki veiðar að nýju eftir
árið 1990. Þeir ætla ekki að breyta
afstöðu sinni til hvalveiða þó svo að
Alþjóða hvalveiðiráðið heimili veiðar á
ný og sögðust ekki sjá fyrir sér rök sem
gætu réttlætt veiðar á hval í næstu
framtíð.
Ætla ekki að hvetja fólk til
að kaupa aftur íslenskan fisk
Þeir telja sig ekki geta hvatt fólk til að
kaupa íslenskar afurðir, líkt og þeir
eindregið hvöttu til þess að íslenskur
fiskur yrði ekki keyptur á meðan á
áróðursherferð þeirra stóð. Þeir segjast
aftur á móti munu skrifa forsvarsmönnum
allra þeirra fyrirtækja sem orðið hafa við
óskum þeirra um að sniðganga íslenskar
vörur og lýsa því yfir að baráttunni sé
lokið að sinni. Greenpeace-menn sögðu
á fundinum að íslenski fiskurinn væri það
góð vara að hann auglýsti sig sjálfur og
þess vegna sæju þeir ekki ástæðu til að
gera sérstakt átak í því skyni að vinna
upp það tjón sem aðgerðir þeirra hafa
valdið á mörkuðum okkar erlendis.
Tímamynd Pjetur
Aðgerðir Greenpeace hafa bitnað
harðar á lceland Seafood
Greint er frá á öðrum stað í blaðinu í
dag að samdráttar hafi gætt í veltu
fisksölusamtaka Sambandsins og S.H. í
Bandaríkjunum. Magnús Gústafsson hjá
Coldwater sagði að aðgerðir grænfrið-
unga vegna hvalveiðanna hafi vissulega
haft áhrif á starfsemi síns fyrirtækis, þó
að erfitt sé að meta hve áhrifin séu mikil.
„Það er auðveldara að meta það sem
maður heyrir um, en það er verra að meta
það sem maður heyrir ekki um og það er
það sem maður hefur áhyggjur af og
vonandi eru þær áhyggjur óþarfar,“ sagði
Magnús. „Það var afskaplega mikilvægt
að sjávarútvegsráðherra kom í veg fyrir
að veiðarnar væru skráðar í andstöðu við
bandarísk stjórnvöld. Það atriði á meðan
rannsóknunum stóð, ásamt þeirri yfirlýs-
ingu núna að rannsóknarverkefninu sé
lokið er hvoru tveggja mjög mikilvægt.
Ég hefði ekki spáð í ástandið ef við
hefðum lent í útistöðum við stjórnvöld í
Bandaríkjunum.“
Magnús Friðgeirsson forstjóri Iceland
Seafood, dótturfyrirtækis Sambandsins í
Bandaríkjunum, fullyrðir að aðgerðir
grænfriðunga þar vestra hafi bitnað mun
harðar á Iceland Seafood en á Coldwater.
Þeir hafi í áróðursbæklingum sínum og á
plaggötum eingöngu nafngreint Iceland
Seafood og gengið hafi verið kerfisbundið
í það að vega að viðskiptavinum þeirra.
Þar sem vegið hafi verið að báðum
aðilum hafi það verið í gegnum skólakerf-
ið. Einn viðskiptavinur beggja, Coldwat-
er og Iceland Seafood, hafi neitað að gera
upp á milli fyrirtækjanna og hætt viðskipt-
um við báða aðila. Þeim viðskiptavini
hafi verið tjáð það af grænfriðungum að
þeim nægði að viðskiptum yrði hætt við
Iceland Seafood.
Bæði Iceland Seafood og Coldwater
hafa eflt kynningarstarfsemi sína, til
mótvægis við áróður grænfriðunga gegn
þeim og hefði hann ekki komið til er
fullyrt að salan á Bandaríkjamarkaði
hefði aukist, í stað þess að dragast saman
um 2-5% eins og raunin varð.
Það kom fram hjá Campell Plowden að
hvalir eru í augum grænfriðunga heilagar
skepnur, þó svo að hann hafi fullyrt
aðspurður að samtök hans gætu lifað án
þess að safna fé með baráttu gegn
hvalveiðum. Plowden segir að flest bendi
til að íslendingar muni ekki drepa fleiri
hvali fyrr en í fyrsta lagi árið 1991. „Við
vonum að íslendingar leggi aldrei framar
stund á hvalveiðar - en ef þeir gera það
munum við grípa til allra þeirra ráða sem
við teljum nauðsynleg til að berjast gegn
þeim, á sama hátt og við gerum í dag við
þær þjóðir sem enn stunda hvalveiðar,"
sagði Campell Plowden.
Magnús grænfriðungaskelfir
Guðmundsson
Magnús Guðmundsson framleiðandi
myndarinnar Lífsbjörg í norðurhöfum,
var einn þeirra sem sátu fundinn í gær.
Grænfriðungar hafa illan bifur á Magnúsi
enda hefur hann valdið talsverðum usla í
herbúðum þeirra, undanfarið hálft ár.
Þeir hafa ítrekað farið halloka fyrir
honum í kappræðum og á fjölmiðlafund-
um víða um heim, þar sem Magnús spyr
spurninga sem þeir vilja ekki svara. Nú
er svo komið að þeir eru hættir að vilja
mæta honum í kappræðum og gerðist það
nú síðast í liðinni viku að grænfriðungar
afboðuðu kappræður við Magnús sem
fram áttu að fara í Japan.
Magnús sagði eftir fundinn að það væri
ekki tilviljun að Greenpeace kæmi með
þessa yfirlýsingu núna, þar sem innan
bandaríska stjórnkerfisins væru uppi sí-
fellt meiri efasemdir um samtökin og
aðferðir þeirra, mikið vegna sýningu
myndarinnar. Sú yfirlýsing grænfriðunga
að allir hefðu verið sáttir við að hætta
aðgerðum gegn íslendingum væri ósönn.
Magnús sagðist vita til þess að grænfrið-
ungurinn David McTaggart í San Diego
og fylgismenn hans vildu halda áfram
aðgerðum og rökstyddu það með því að
myndin Lífsbjörg í norðurhöfum kæmi
frá íslandi.

.
.