Tíminn - 12.08.1989, Page 8

8 Tíminn
Laugardagur 12. ágúst 1989
Magnús Einarsson aðstoðaryfirlögregluþjónn, var við löggæslustörf í Húnaveri um verslunarmannahelgina:
90% gesta sjálf um sér
og foreldrum til sóma
Hátíðin í Húnaveri hefur víða verið til umfjöllunar á
undanförnum dögum, bæði tanna á milli og í fjölmiðlum.
Magnús Einarsson aðstoðaryfirlögregluþjónn í Reykja-
vík var sendur af dómsmálaráðuneytinu, lögreglunni á
Blönduósi til aðstoðar, þegar Ijóst var að mun fleira fólk
var komið, eða á leiðinni í Húnaver heldur en gert hafði
verið ráð fyrir. Magnús segir að meirihluti þeirra sem í
Húnaveri voru hafi verið sjálfum sér og öllum aðstand-
endum til sóma og röng mynd hafi verið dregin upp af
hátíðinni í fjölmiðlum. Hann bendir þó á, að margt hefði
mátt betur fara og gefur nokkurs konar uppskrift af því
hvernig aðstaða þarf að vera fyrir hendi á útihátíð.
-Nú varst þú víð löggæslu í Húnaveri
um verslunarmannahelgina. Var ástand-
ið þar jafn siæmt og lýst hefur verið?
„Ég kýs nú ekki að ræða um ástandið
á einum stað öðrum fremur, en get þó
ekki látið hjá líða að halda uppi smá
vömum fyrir þau ungmenni sem voru
sjálfum sér, sínum foreldrum og öllum
aðstandendum til virkilegs sóma. Það
hefur verið talað um þessa hátíð meira
í neikvæðum tón en jákvæðum. Það er
rétt að í Húnaveri fóm nokkrir hlutir
úrskeiðis. Þama fóm nokkur ungmenni
óhönduglega um hluti, bæði sína eigin
og annarra, lentu í óhöppum og vom
dmkkin. Menn segja kófdmkkin, en
þau voru ölvuð það er rétt. Ég fullyrði
að mikill meirihluti ungmenna var
sj álfum sér og sínum nánustu til sóma.
Rangt að segja að samkoman
hafi verið alvond
Aðstaða við Húnaver var að mörgu
leyti góð, en ég held að staðarfólk hafi
ekki reiknað með svona mörgum þátt-
takendum. Hreinlætis- og snyrtiað-
staða hefði að ýmsu leyti mátt vera
betri. En, í heildina litið var þetta
samkoma sem ekki má segja að hafi
verið alvond. Það væri rangt. Auðvitað
hefði ýmislegt mátt betur fara, en
margt af því fólki sem ég sá þarna og
talaði við á staðnum hafði ekki bragðað
áfengi. Það komu á staðinn tæplega tvö
þúsund einkabílar. Meirihluti gesta var
á einkabilum og það var enginn tekinn
fyrir ölvunarakstur á þjóðveginum.
Þess voru dæmi að menn reyndu að
fara út af svæðinu á meðan þeir voru
enn undir áhrifum, en lögreglan fylgdist
með þeim sem fóru út og stöðvaði þá
sem ekki voru ökuhæfir. Við reyndum
að gæta þess mjög vel að menn ækju
ekki út af svæðinu ölvaðir og ég held að
það hafi tekist.
Þarf ekki að passa alla
Við reyndum að gæta þess að ofbeldi
á staðnum væri ekki liðið og eins að
útiloka fíkniefni og annað slíkt. En það
er alveg sama hvað lögregluþjónar eru
margir, þegar fjöldinn skiptir mörgum
þúsundum er útilokað að passa alla
■eins og kannski þyrfti. En það þurfti
bara alls ekki að passa alla í þessu
tilviki. Þarna var meirihluti ungmenna
til sóma. Það sést best á því að bóndinn
á bænum sem næstur er Húnaveri
kvartaði hvorki yfir ónæði né skemmd-
arverkum, það var engin rúða brotin í
samkomuhúsinu og illindi voru ekki
höfð í frammi við okkur. Ég gef unga
fólkinu sem var þarna almennt sagt
gott orð.“
-Getur þú gefið okkur uppskrift að
þvi hvernig undirbúningur útihátíðar á
að vera svo hann geti talist til fyrir-
myndar?
„í fyrsta lagi þarf staðurinn sem
valinn er að geta tekið á móti ákveðn-
um lágmarks fjölda. Fimm til sex
þúsund manns þurfa að geta rúmast
þokkalega á stöðum sem valdir eru
undir útihátíðir. Vegakerfi frá og að
staðnum þarf að vera í lagi. Vegir þurfa
að vera full- boðlegir, bæði fólki sem
kemur á bílum, með hjólhýsi og tjald-
vagna, og einnig fyrir sjúkra- og lög-
reglulið. Aðstaða fyrir starfslið þarf að
vera þokkaleg, fyrir lögreglu og gesti
hennar, fyrir lækna og starfsfólk þeirra
og fyrir björgunarsveitir og starfsmenn
á mótssvæðinu sjálfu.“
Starfsfólk þarf að vera
inni á mótssvæðinu
„Það má heldur ekki gleyma því að
víða þarf starfsfólk að vera inni á
mótssvæðinu, eins og til dæmis við
salemi. Þar þarf að hafa mann eða
menn til þess að þrífa og snyrta og
fylgjast með því að hlutirnir séu í lagi.
Inn á salerni sem sett em upp fyrir
útihátíðir þarf að leiða vatn til þess að
fólk sem er á staðnum geti þvegið sér
um hendur og í framan og skolað úr
flíkum sínum. Ég er ekki að biðja um
sturtur eða neinn slíkan lúxus, en snyrti
og þvottaaðstaða þarf að minnsta kosti
að vera fyrir hendi.“
Sóðaskapur á útihátíðum
-Hvað með fiát undir sorp? Nú hefur
verið kvartað undan því að á sumum
útihátíðum sé alls ekki nógu góð að-
staða til þess að losa sig við sorp.
„Góð ílát undir sorp þurfa líka að
vera til staðar og ég hef til dæmis
saknað þess á sumum útihátíðum að
ekki skuli hafa verið til staðar gámur,
sem hægt væri að tæma ruslatunnur í.
Það er ekki nóg að setja upp rulatunnur
og plastpoka undir rusl, heldur þarf að
vera til staðar einhvert stærra ílát, svo
sem gámur sem hægt er að fara með
tunnur í og losa. Mér finnst sóðaskapur
hafa verið ljóður á útihátíðum hérlend-
is. Við höfum séð það til dæmis um
síðustu verslunarmannahelgi, þegar
sýndar hafa verið myndir frá hinum
ýmsu stöðum, að bréfarusl er fjúkandi
á svæðunum og ekki nægileg sorphirð-
ing. í þessu sambandi nefni ég ekki
einn stað öðrum fremur.
Á samkomum sem haldnar eru undir
beru lofti vill oft bregða til beggja vona
með veður. Um síðustu helgi gerði til
dæmis leiðinlegt veður á einum sam-
komustaðnum og tjöld þar fuku bæði
og rifnuðu. Það er þess vegna æskilegt
að til staðar séu á svæðinu stærri og
sterkari tjöld sem hægt er að hýsa fólk
í ef verður versnar. Þau venjulegu
almennu tjöld sem seld eru hér í
verslunum þola ekki íslenska veðráttu
jafn vel og gömlu tjöldin sem voru gerð
úr þykkum segldúk.
Þegar jafn mikill mannsöfnuður
kemur saman og gerist á útihátíðum,
algengt er að á bilinu fimm til tíu
þúsund manns séu á hverjum stað, þá
verður öll aðstaða að vera í lagi. Það
sem ég hef talið upp eru þeir þættir sem
nauðsynlega verða að vera til staðar.
Þá er alveg ótalið skemmtanahaldið
sjálft, svo sem aðstaða við svið og
annað.“
Bílana út af svæðinu
-Þú hefur ákveðnar hugmyndir um
hvernig svæðisskipan skuli vera á fjöl-
mennum útisamkomum.
„Bílastæði þurfa að vera aðskilin frá
tjaldstæðum, þannig að það sé alveg
útilokað að fólk sem bragðað hefur
áfengi sé að eiga við ökutæki sín.
Tjaldstæði þurfa að vera afmörkuð,
stæði fyrir hjólhýsi og tjaldvagna þurfa
einnig að vera sér, bifreiðum á líka að
halda sér og þá fyrir utan mótssvæðið
sjálft. Bílamir þyrftu helst að vera
afmarkaðir af girðingu, ég er ekki að
tala um neina gaddavírsgirðingu, bara
girðingu sem skilur þá frá svæðinu
sjálfu. Ég hef lagt á það áherslu þar
sem ég hef verið við útihátíðir að þess
sé gætt að menn séu ekki að fara með
bílana inn á tjaldstæðin nema þegar
þeir eru að losa sig við farangur og
útbúnað. Best væri að menn legðu
bílunum fyrir utan svæðið og héldu á
sínum föggum inn á tjaldstæðin, en
bíllinn væri geymdur allan tímann fyrir
utan.“
Eitt útihátíðarsvæði
I hvern fjórðung?
-Nú heyrast gagnrýnisraddir um að-
stöðuleysi á útihátíðum um hverja
verslunarmannahelgi, ár eftir ár, og þið
sem sjáið um Iöggæslu á þessum stöð-
um hafið ákveðnar hugmyndir um
hvernig staðið skuli að undirbúningi.
Stendur ekkert til að setja ákveðnar
fastmótaðar reglur um hvaða skilyrði
menn þurfi að uppfylla til að fá að
halda útihátíð?
„Það má segja að ekki hafi verið sett
upp í ákveðna röð skilyrði af hálfu
löggæslunnar um hvemig aðstaðan eigi
að vera. En þó hefur verið minnst á
þetta oftar en einu sinni og gerðar
ákveðnar kröfur. Við verðum að at-
huga það að öllum framkvæmdum
fylgir töluverður kostnaður og útihátíð-
arsvæðin em kannski ekki alveg fast
bundin við sömu staðina og notuð aftur
áram saman.
Ég tel að það væri virkilega þess vert
að reyna að ákveða til dæmis einn stað
í hverjum fjórðungi, sem væri til leigu
fyrir aðila sem vilja halda útihátíðir og
á þeim stöðum yrði komið upp virkilega
góðri aðstöðu fýrir fólk. Þessi svæði era
bara ekki til í dag, þó að á ákveðnum
útihátíðarsvæðum hafi verið unnið að
því markvisst að byggja upp aðstöðuna.
Þessu fylgir töluverður kostnaður, bæði
við framkvæmdir og viðhald. Þessir
staðir era einungis notaðir einu sinni á
ári og það hefur ekki gengið sem skyldi
að koma þessu í það horf sem það
þyrfti að vera. En ég veit að það er vilji
fyrir hendi bæði hjá yfirvöldum og
þeim sem standa fyrir þessum skemmt-
unum til þess að koma þessu í betra
horf, en það bara gengur of hægt.“
Er kynslóðabilið að minnka?
-Það hefúr heyrst að á undanförnum
árum hafi útíhátíðir verið að breytast á
þann hátt að yngra og eldra fólk sæki í
auknum mæli sömu staðina, í stað þess
að kynslóðaskipting hafi verið meira
afgerandi á árum áður. Hvað segir
lögreglan sem fylgist með útihátíðum
um þetta?
„Ég hef heyrt þetta, en okkur skortir
tölulegar upplýsingar til þess að geta
fullyrt um að þetta sé alveg svona.
Starfsbræður mínir innan lögreglunnar
telja sig einnig hafa orðið vara við
þetta. Við skulum ekki gleyma því að
í landinu era starfandi margir hópar
fólks, félagsfræðingar, sálfræðingar og
fleiri, sem era að hlúa að ungu fólki.
Við skulum ekki heldur gleyma foreldr-
um og öðram sem vinna með ungmenn-
um í sambandi við „vímulausa æsku“
og önnur viðlíka verkefni. Allur sá
áróður sem rekinn hefur verið fyrir því
á undanfömum misseram að fjölskyld-
ur, börn og fullorðnir, eigi að eyða
tíma sínum saman bæði í leik og starfi
hlýtur að hafa sín áhrif. Ég tel að þessir
hlutir séu að breytast og að það komi
m.a. fram í því að fjölskyldur fari
meira saman á útihátíðir. Til þess að
geta sagt um þetta með vissu skortir
okkur tölulegar upplýsingar, en ég hef
þetta alla vega á tilfinningunni."
Ámi Gunnarsson