Tíminn - 21.09.1989, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 21. september 1989
Tíminn 9
ÚTLÖND lllllllll
FRÉTTAYFIRLIT
HANOVER - Vestur-þýsk
lögregluyfirvöld segjast engar
sannanir hafa fundiö fyrir því
aö skot, er skemmdu landa-
mærastöð í Oebisfelde á
mörkum þýsku ríkjanna
tveggja, hafi komiö vestan að.
Allt eins sé Ifklegt aö Austur-
Þjóöverjar sjálfir hafi skotið á
mannvirkin. Austur-þýskir fjöl-
miðlar gerðu mikið úr atviki
þessu og töldu það hápunkt
þess taugastríðs er vestan-
menn hafi rekið gegn austrinu
undanfarið. Sams konar ásak-
anir bárust einnig frá Austur-
Þjóðverjum í síðasta mánuði.
MOSKVA -Sovéska vikurit-
ið Fréttir frá Moskvu fordæmdi
harðlega birtinau dagblaðsins
Prövdu á harðorðri, ítalskri
grein um ferðir sovéska þing-
mannsins Yeltsin í Bandaríkj-
unum. Vitaly Tretyakov, rit-
stjórnarfulltrúi Moskvufrétta,
sagði starfsbræður sína hjá
Prövdu greinileaa engan tíma
hafa fundið til ao kanna sann-
leiksgildi hinna ítölsku skrifa,
áðuren þau voru birt. „Milljónir
kjósenda, er atkvæði sitt Ijéðu
Yeltsin, sætta sig ekki við slíkt.
Og ég, sem lesandi, kjósandi
og blaðamaður, geri það ekki
heldur,“ segirTretyakov.
PEKING - Kinverska dag-
blaðið China Daily skýrði frá
því í gær að ákveðio hefði
verið að dubba Genghis sál-
uga Khan upp I stöðu „þjóð-
hetju“. Hann skóp sem kunn-
ugt er stærsta heimsveldi er þá
hafði þekkst fyrir einum 800
árum síðan. Blaðið sagði
fræðimenn hafa ákveðið að
hreystidáðir Kahns við samein-
ingu ólíkra mongólaþjóðflokka
og stofnun eigin heimsveldis
skyggðu algjörlega á „mistök“
hans. „Því er hann þjóðhetja,
stjórnskörungur mikill, útfarinn
i herstjórnarlist og hugsuður
með ágæturn," er „skipi mikil-
vægan sess, jafnt í kínverskri
söqu sem veraldarsögunni."
Froðlegt hefði verið að heyra
skoðanir samtíðarmanna
Kahns á þessu.
BONN - Vestur-þýsk verka-
lýðsfélög taka nýkomnum
flóttamönnum frá Austur-
Þýskalandi vara fyrir óprúttn-
um atvinnurekendum er kunni
að notfæra sér hina skjótu
fjölgun vinnufúsra handa til að
ráða fólk til óvinsællra starfa
gegn smánarlaunum. Nokkuð
mun þegar hafa kveðið að
slíku. Einnig leggjast hvers
kyns sölumenn á nýliðana í
vestrænu samfélagi og pranga
inn á þá hvers kyns drasli og
óþarfa gegn svimandi verði.
Þess eru dæmi að sölumenn
bílatrygginga láti hina ný-
komnu kaupa tryggingu gegn
180% iðngjaldi, þó hinir sömu
ættu með réttu að greiða að-
eins 60% iðngjalda •
PRAG - Tékkneskir andófs-
menn segja að búið sé að
dæma 64 ára gamlan bónda í
tveggja mánaða fangelsi fyrir
að dreifa undirskriftalista þar
sem farið er fram á pólitískar
umbætur. Maður þessi, Jaro-
slav Honzirek að nafni, mun
hafa hlotið bæði hjarta og
lungnasjúkdóma í arf eftir fyrri
fangelsissetur, fyrst í dýflissum
nasista og siðar í fangelsum
leppstjórnar Stalíns á sjötta
áratugnum. I bænarskjali
Honzireks var farið fram á
umbætur í stjórnmálum, að
réttur borgara yrði virtur og
opnar umræður yrðu leyfðar
um innrásina 1968. Um þrjátíu
manns sitja í varðhaldi vegna
skjalsins.
B ELGR AD - Svartfætlingar
ætla sér að flytja jarðneskar
leifar sinna síðastu konungs-
hjóna heim til Svartfjallalands
og grafa þær að nýju með
viohöfn í hinni fornu höfuðborg
Montenegro, Cetinje. Nikola
konungur og Milena drottning
ríktu yfir Svartfjallalandi frá
1859 til 1918 er landið var
innlimað í Júgóslavíu. Þau lét-
ust í útlegð í Frakklandi 1921
en voru jarðsett á Ítalíu. Svart-
fætlingar búast við ýmsu stór-
menni af konungakyni er verði
viðstatt athöfnina, í lok sept-
ember.
Illllllllllll

lllllllllllllí
Utanríkisráðherrar þinga:
Stjórnun vopnabúnaðar
á dagskrá í Wyoming
George Bush, forseti Bandaríkjanna, og Eduard Shevard-
nadze, utanríkisráðherra Sovétríkjanna, munu þinga í dag í
Hvíta húsinu í Washington, til undirbúnings væntanlegum
fundi utanríkisráðherra rísaveldanna tveggja er haldinn
verður að einkasetri í Grand Teton þjóðgarðinum, nærri
Jackson Hole í Wyoming frá föstudegi til sunnudags.
í föruneyti þeirra Shevardnadzes
og Bakers verða nefndir sérfræðinga
er verða þeim til fulltingis. Á
dagskrá fundarins verða hefðbundin
umræðuefni stórveldanna, s.s.
stjómun vopnabúnaðar, mannrétt-
indi, málefni einstakra svæða og
heimshluta, samskipti stórveldanna
og yfirþjóðleg málefni. Einnig verða
breyttir stjómarhagir í Sovétríkjun-
um, Póllandi og Ungverjalandi á
dagskrá. Talsmaður Bandaríkja-
stjómar, Margaret Tutwiler, tjáði
blaðamönnum nýverið að stjóm
Bush bindi miklar vonir við fundinn,
ekki hvað síst hvað varði árangur í
viðræðum um stjómun vígbúnaðar.
Vonast er til að ráðherramir muni
undirrita samkomulag um takmörk-
un efnavopna, þar sem meðal annars
er kveðið á um eftirlit með fram-
leiðslu þeirra. Þá hafa Bandaríkja-
menn ákveðið að slaka á því skilyrði
sínu, að Sovétríkin banni hreyfan-
legar eldflaugar er draga heimsálfa í
milli. Þeir hafa þó af því nokkrar
áhyggjur að Shevardnadze muni
koma blaðskellandi með nýjar og
djarftækar tillögur frá Gorbachev,
er verði til að baða Sovétmenn enn
á ný í ljósi samningavilja og fmm-
kvæðis. Jafnt heima sem erlendis
hefur stjóm Bush verið legið á hálsi
fyrir að taka seint við sér í viðræðum
stórveldanna og gera lítið til að
koma til móts við þá einu stjóm
Sovétríkjanna er lit hefur sýnt til
sátta í sögu Ráðstjómarríkjanna.
Ýmsir telja ljóst að umbætur Gor-
bachevs eigi undir högg að sækja
heima fyrir og því beri Bush siðferði-
leg skylda til að ganga lengra til móts
við stjóm hans, frekar en „sitja og
sakna kalda stríðsins,“ eins og einn
gagnrýnenda stjórnarinnar tók til
orða.
í búðum Sovétmanna gætir einnig
nokkurar gagnrýni, svo sem í orðum
Shevardnadzes er hann ræddi um
hlut Bandaríkjamanna í efnavopna-
viðræðunum. Kom þetta fram í við-
tali er utanríkisráðherrann veitti
sovéska dagblaðinu Izvestia nýverið.
Þá sagði talsmaður sovéska utanrík-
isráðuneytisins,Gennadi Gera-
simov, í beinni útsendingu frá
Moskvu, er sjónvarpað var í þætti
ABC, Good Morning America, að
Sovétmönnum þyki Bandaríkja-
menn fara helsti fetið í átt til bættra
samskipta stórveldanna. „Það er vilji
okkar að tengsl ríkjanna þróist með
örari hætti en nú er, „ sagði Gera-
simov.
Fundur utanríkisráðherranna
verður haldinn í landnemabústað
nærri Jackson Hole, þar sem áður
var útvarðarbyggð hins villta vesturs
og verslunarmiðstöð hvítra land-
nema við indíána. Ráðherrarnir
munu þinga á föstudag og laugardag,
en losa um hvítflibbana á sunnudeg-
inum og halda til veiða í Snákafljóti.
Er ekki síður búist við miklum
niðurstöðum af veiðiskap þeirra en
hliðstæðum túrum stórmenna hér-
lendis. Ákveðið hefur verið að fresta
START-viðræðum risaveldanna, er
hefjast áttu 25. þessa mánaðar, um
nokkra daga, uns niðurstöður af
fundi ráðherranna liggja fyrir.
Sovéskir gyðingar:
Ástæðulaus ótti?
Michael Chlenov, einn helsti leið-
togi sovéskra gyðinga, er nú staddur
í Israel til skrafs og ráðagerða. í
viðtali við blaðamenn Jerusalem
Post lýsti hann vaxandi óróa er
gripið hefur um sig meðal gyðinga í
Sovétríkjunum, að því er virðist að
ástæðulausu. Að sögn Chlenov fær-
ist andúð á gyðingum í vöxt, en er
þó engan veginn nægileg til að
réttlæta ótta þann er virðist ríkjandi
með trúbræðrum hans. Svo virðist
sem gyðingar telji sér sérstaka hættu
búna af hendi hinna baráttuglöðu
sjálfstæðishreyfinga er vaxið hefur
fiskur um hrygg síðan Gorbachev
komst til valda. Þannig fékk sú
sögusögn byr undir báða vængi á
síðasta ári, að á 1000 ára afmæli
kristindóms í Rússlandi mundu
brjótast út ofsóknir gegn gyðingum.
Michael Chlenov
Orðrómur þessi, er enginn fótur
fannst þó fyrir, varð til þess að
margir sovéskir gyðingar fluttust úr
landi, en það telur Clenov að hafi
einmitt vakað fyrir Gróu á Leiti.
Clenov telur hópflutninga frá Sov-
étríkjunum geta skaðað hag þeirra
gyðinga er eftir verða og því sé þeim
jafnmikið hagsmunamál að fá sérmál
sín og réttarstöðu viðurkennda af
stjórnvöldum í Moskvu eins og að fá
rýmkuð fararleyfi úr landi. Lög um
frjálsari heimildir þeirra til brott-
flutnings hafa legið í pússi Æðsta
ráðsins í meir en ár, en hægt gengur
að koma þeim í gegn.
Chlenov segir sovéskum gyðing-
um lífsnauðsyn að samhæfa krafta
sína og mynda styrkan þjóðfélags-
hóp er fulltrúa eigi á þingi, til að
gæta hagsmuna þeirra. Hann beitir
sér nú fyrir ráðstefnu 70 af 200
samtökum sovéskra gyðinga erhalda
skal í desember. Á ráðstefnunni skal
ræða eflingu samstarfs og leiðir til að
sporna við andgyðinglegum öflum
innan Ráðstjórnarríkjanna.
PALESTÍNUMENN VILJA
RÆDA VID ÍSRAELA
Hosni Mubarak, forseti Egypta-
lands, tjáði ísraelskum fréttamönn-
um í gær að Arafat, leiðtogi Palestín-
uaraba, væri því hlynntur að viðræð-
ur yrðu teknar upp milli ísraelsm-
anna og Palestínuaraba um framtíð
hernumdu svæðanna. Ekkert standi
því í vegi fyrir umleitunum nema
þrjóska hins sterka hægri arms sam-
steypustjómarinnar í ísrael. Þá
hvatti Mubarak ísraelsku þjóðina til
að þrýsta á leitoga sína að þeir
gengjust inn á að láta landsvæði
Araba af hendi í skiptum fyrirfrið.
í vikunni átti Mubarak viðræður
við varnarmálaráðherra ísraels,
Yitzhak Rabin, sem er einn af höf-
undum hinna ísraelsku tillagna að
kosningum á hernumdu svæðunum,
Vesturbakkanum og Gazasvæðinu.
Þar hafa nú geysað óeirðir í hartnær
tvö ár. Rabin, er jafnframt er leið-
togi Verkamannaflokksins og hóf-
samári afla í stjórninni, kvaðst styðja
tillögur Egypta um að fulltrúar Pal-
estínumanna og ísraelsmanna kæmu
saman til fundar í Kaíró. Hægri
armur stjórnarinnar er þó mótfallinn
hugmyndunum, svo sem áður sagði.
Arafat hefur hafnað tillögum ísra-
elsmanna um kosningar á hernumdu
svæðunum. Mubarat sagði í viðtal-
inu að Arafat hefði stuðning meiri-
hluta fyrir sáttfýsi sinni, en hann
mætti eigi að síður harðri mót-
spyrnu, jafnt innan PLO sem frá
öðrum samtökum Palestínuaraba.
Frönsk
þota ferst
íeyðimörk
í fyrradag fórst frönsk farþega-
þota af gerðinni DC 10 á eyði-
lendi í útjaðri Saharaeyðimerkur-
innar, þar sem heitir Tenere, um
650 km. frá höfuðborg Chad,
N'Djamena. Vélin var í áætlun-
arflugi þaðan til Parísar er hún
fórst. Nokkurn tíma tók að finna
flakið, en það mun vera dreift
yfir allstórt svæði og leiða menn
getum að því að sprengja muni
hafa grandað vélinni. Ottast er
að enginn af þeim 171 er um borð
voru hafí komist lífs af. í gær
hugðust sveitir franskra her-
manna, er staðsettar eru í Chad,
reyna að komast að flakinu, en
aðstæður á slysstað eru afar erfið-
ar.
Maður, er kvaðst vera fulltrúi
íransks strangtrúarhóps er nefnir
sig Hin íslamska Jihad, hringdi í
gær til alþjóðafréttastofu í
Lundúnum og lýsti ábyrgð á slys-
inu á hendursamtökunum. Mað-
urinn las upp yfirlýsingu þar sem
Jihad samtökin lýstu stolti yfir
árangursríku verki og kváðu það
viðvörun til franskra stjórnvalda
um að láta af þreifingum vegna
Obeids þess er ísraelsmenn
rændu í júlí og talinn er vera einn
höfuðpaurinn í Hezbollah-sam-
tökunum. Hezbollah eru talin
bera ábyrgð á ferli sprenginga er
urðu í París 1985-86.
í París hringdi annar maður til
skrifstofa UTA, franska flugfé-
lagsins er vélina átti, og lýsti
verkinu sömuleiðis á hendur Ji-
had-samtökunum. Frönsk stjórn-
völd eru þó efins um sannleiks-
gildi þessa.