Tíminn - 21.09.1989, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Fimmtudagur 21. september 1989
Þjóðin verður að taka á sig viðbótarskatt vegna Leifsstöðvar. Fjármálaráðherra telur við hæfi að kalla skattinn „Matthíasarskatt"
Skuldum 3.5 milljarða
vegna flugstöðvarinnar
Allt stefnir nú í 31 milljón króna tap af rekstri Flugstöðvar
Leifs Eiríkssonar á þessu ári í stað 8 miUjón króna
greiðsluafgangs eins og gert var ráð fyrir í fjárlögum. Þar við
bætast 9 milljónir króna í afborgun af langtímalánum. Þá
liggur nú fyrir að núverandi tekjustofnar flugstöðvarinnar
duga ekki tU að standa undir rekstri og fjármagnsgjöldum og
er áætlað að halli á rekstrinum verði að meðaltali, miðað við
óbreyttar aðstæður, 130 milljónir króna á ári eða 2.5
milljarðar á næstu 20 árum.
Ólafur Ragnar Grímsson sagði í
samtali við Tímann í gær að forráða-
menn Sjálfstæðisflokksins hafi á sín-
um tíma blekkt þjóðina sem þurfi nú
að taka á sig auka skattlagningu
vegna flugstöðvarinnar. Þessar upp-
lýsingar um rekstur og skuldastöðu
flugstöðvarinnar eru fengnar frá
fjármálaráðuneytinu og eru sam-
kvæmt endurskoðaðri rekstraráætl-
un fyrir þetta ár. Skýringar á þessari
slöku stöðu flugstöðvarinnar eru
helst taldar vera óhagstæð þróun
bandaríkjadals, samdráttur í iend-
ingargjöldum og fækkun farþega.
Skuldir eru 3.5 milljarðar
Áætlað er að 100 milljónir króna
þurfi til að ljúka smíði flugstöðvar-
innar og verða þá heildarskuldir
vegna byggingarinnar orðnar 3.5
milljarðar króna. Byggingarkostn-
aður flugstöðvarinnar, fyrir utan
hluta Bandaríkjastjórnar, var fjár-
magnaður með langtímalánum sem
tekin voru með milligöngu Endur-
lána ríkissjóðs. Tvö stærstu lánin
sem hvort um sig eru 1.2 milljarðar
króna eru með einn gjalddaga og
eiga að greiðast á árinu 1995 og
1997. Er í endúrskoðuninni gert ráð
fyrir að þessum lánum þurfi að
skuldbreyta þannig að greiðslur
verði jafnari og lánstími lengri.
Greiðslubyrðin 375
milljónir á ári
Lauslegt mat hefur verið lagt á
hver árleg greiðslubyrði verði af
langtímalánum og vegna viðhalds og
endurbóta á húsnæði. Er þar gert
ráð fyrir 20 ára endurgreiðslutíma.
Sem fyrr segir þarf 100 milljónir til
að ijúka flugstöðinni. Á þessum
tuttugu árum er gert ráð fyrir að
fjórðungi af byggingarkostnaði, eða
1.2 milljörðum króna, verði varið til
endurbóta og viðhalds. Vextir af
lánum eru áætlaðir 8%. Miðað við
þessar forsendur er talið Ijóst að á
fyrsta ári yrði greiðslubyrðin 475
milljónir króna en meðalkostnaður
á ári yfir tímabilið yrði 375 milljónir
króna.
Matthíasarskatturinn
„Þessi niðurstaða kemur mér ekki
svo mjög á óvart þar sem ég sagði á
sínum tíma að þessi flugstöðvar-
bygging ætti eftir að verða hrikalegur
baggi á þjóðinni. Ég tel að forráða-
menn Sjálfstæðisflokksins sem
beittu sér fyrir því að þessi flugstöð
yrði byggð, Geir Hallgrímsson og
Matthías Á. Mathiesen, hafi stór-
lega blekkt þjóðina því þeir lögðu
málið þannig fyrir að Bandaríkja-
menn borguðu helminginn og ís-
lendingar helminginn. Þá var reikn-
að með að byggingarkostnaðurinn
yrði 40 milljónir dollara og Banda-
ríkjamenn höfðu vit á því að segjast
borga 20 milljónir og ekki eyri meira
og íslendingar tóku á sig allar viðbót-
arhækkanir. Niðurstaðan er svo í
dag, þrátt fyrir að flugstöðin sé búin
að starfa í nokkur ár, að íslenska
þjóðin skuldar í þessari stöð 3.5
milljarða í erlendum lánum. Að
Ólafur Ragnar Grímsson fjármálu-
ráðherra telur við hæfi að tala um
„Matthíasarskatt“...
auki kemur til viðhaldskostnaður
upp á rúman milljarð króna á næstu
tuttugu árum. Þetta er auðvitað
hrikalegt dæmi í okkar litla þjóðfé-
lagi, það er ekki til nokkurt annað
dæmi um slíka fjárfestingu."
Ólafur sagði að aðeins væru þær
leiðir færar að leggja enn meiri gjöld
á farþegana eða þau fyrirtæki sem
þarna starfa eða þá að leggja sérstak-
an skatt á þjóðina og sjálfsagt yrði
Mathiesen fyrrum utanríkisráð-
herra.
sú leið farin. „Það verður þá að
leggja skatt á þjóðina til að standa
undir þessu ævintýri Sjálfstæðis-
flokksins sem ég vildi gjaman nefna
í höfuðið á Matthíasi Á. Mathiesen
og kalla „Matthíasarskatt“. Því ekki
baðaði hann sig svo lítið í sviðsljós-
inu á opnunarhátíðinni og færði
þjóðinni þetta að gjöf og lét svo
mynda sig og aðra frambjóðendur
Sjálfstæðisflokksins fyrir framan
flugstöðina.
Stærðargráðan er sú að árlegur
skattur sem þyrfti að koma til vegna
þessa flugstöðvarævintýris næmi
u.þ.b. þriðjungi af þeirri eigna-
skattsaukningu sem fulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins og aðrir eru búnir að
vera vitlausir út af í allt sumar.
Þetta er enn einn minnisvarðinn
um stjóm Sjálfstæðisflokksins á mál-
efnum þjóðarinnar. Má geta þess að
þessi 4.5-5 milljarðar sem við mun-
um skulda í flugstöðinni er álíka
upphæð og öll skuldbreytingin fyrir
sjávarútvegsfyrirtækin á íslandi og
rúmlega milljarði meiri en heildar-
niðurgreiðslumar á mjólk, kjöti og
öðmm nauðsynlegum matvælum
landsmanna á einu ári, þannig að við
emm að tala um risavaxnar upphæð-
ir í okkar litla þjóðfélagisagði
fjármálaráðherra, Ólafur Ragnar
Grímsson. SSH
ísfisksölur í Bretlandi og Þýskalandi dagana 11. til 15. september sl:
Seldu fyrir 152 milljónir
í liðinni viku voru seld samtals
1620 tonn af fsfiski á mörkuðum í
Bretlandi og Þýskalandi. Samtals
fengust 152 milljónir króna fyrir
aflann. Þar af voru seld tæp 807
tonn úr gámum á Bretlandsmark-
aði, fyrir um 84,5 milljónir króna.
Fimm bátar lönduðu í Hull og
Grimsby samtals 391 tonni og feng-
ust réttar 40 milljónir fyrir aflann.
Þessir bátar voru Erlingur SF 65
með 42,6 tonn, meðalverð 90,09
krónur fyrir hvert kíló, Garðey SF
22 með 72 tonn, meðalverð 101,98,
Gjafar VE 600 með tæp 90 tonn,
meðalverð 103,45 krónur, Húna-
röst ÁR 150 með 105 tonn, meðal-
verð 103,50 krónur og Stapavík SI
5 með rúm 77 tonn, meðalverð 106
krónur.
Þessi 391 tonn skiptust þannig
að hlutur þorsks var 286 tonn,
meðalverð 104,29 krónur, ýsa vó
71 tonn, meðalverð 113,66 krónur,
ufsi vó 19,8 tonn, meðalverð 43,47
krónur, af karfa voru seld rúm 3
tonn og af kola 2 tonn. Blandaður
afli vó rúm 8 tonn, meðalverð
98,26 krónur.
Úr gámum voru 800 tonn seld á
Bretlandsmarkaði fyrir 84,5 millj-
ónir króna. Af þessum 800 tonnum
voru 423 tonn af þroski, meðalverð
107,12 krónur, tæp204tonn af ýsu,
meðalverð 107,17 krónur og af.
kola var flutt út 87,6 tonn, meðal-
verð 94,26 krónur. Þá voru 17 tonn
af ufsa og 14 tonn af krafa í þessari
sendingu og 60 tonn af blönduðum
afla, meðalverð 122,55 krónur.
Þrír bátar sigldu með samtals
421 tonn til Þýskalands í síðustu
viku. Þetta voru Barðinn GK 375
með tæp 100 tonn, meðalverð
56,27 krónur, Gullver NS 12 með
tæp 169 tonn, meðalverð 71,97
krónur og Stálvík SI 1 með 153
tonn, meðalverð 63,34 krónur. Af
aflanum voru 203 tonn af karfa,
meðalverð 75,89 krónur, tæp 162
tonn af ufsa, meðalverð 50 krónur
og af blönduðum afla voru 31 tonn,
meðalverð 48,54 krónur. Þá voru
15 tonn af þorski og 10 tonn af ýsu
í aflanum, sem seldur var í Þýska-
landi. - ABÓ
Nýir eigendur teknir viö Pottinum og pönnunni:
„Desertbar“ á
Potti og pönnu
Nýir eigendur hafa tekið við
rekstri veitingastaðarins „Potturinn
og pannan" í Brautarholti 22. Það
eru matreiðslumeistararnir Guð-
mundur Viðarsson og Stefán
Stefánsson.
Báðir störfuðu þeir áður í Veit-
ingahöllinni í Húsi verslunarinnar.
Guðmundur starfaði áður m.a. á
Grand Hótel í Osló. Stefán er veit-
ingahúsagestum þegar góðkunnur,
en hann var yfirkokkur f Múlakaffi
til fjölda ára.
Þegar hafa þeir félagar gert nokkr-
ar breytingar á staðnum og er nú
mjög létt yfir honum og umhverfi
matargesta allt hið hlýlegasta.
Ein af þeim nýjungum sem Pottur-
inn óg pánnan bjóða' upp á er
svokallaður „desertbar" sem fylgir
öllum réttum á matseðlinum. Getur
þar að líta gott úrval eftirrétta. Þá er
á boðstólum veglegur salatbar með
súpu og brauði sem einnig er innifal-
ið í réttum dagsins.
Áfram mun Potturinn og pannan
einbeita sér fyrst og fremst að fisk-
réttum og einnig verður íslenskt
lambakjöt í hávegum haft. Að sögn
þeirra félaga hefur verið gott að gera
þessa fyrstu daga og gestum líkað
vel. - ES
Guðmundur Viðarsson og Stefán
Stefánsson (t.h.) við salat- og
„desert“ -barinn á Pottinum og
pönnunni. Timamynd Pjotur