Tíminn - 10.05.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 10. maí 1990
FRÉTTAYFIRLIT
MOSKVA - Vamarmálaráð-
herra Sovétríkjanna, Dmitri
Yasov, gagnrýndi í gær
harkalega þjóðemissinna í
Lithaugalandi í ræðu, sem
hann hélt á Rauða torginu.
Hann stóð næstur Gorbatsjof,
þegar hann flutti ræðu í tilefni
þess, að 45 ár voru í gær liðin
frá ósigri Þýskalandi nasista i
seinni heimsstyrjöld. Yasov
sagði, að von væri umbóta I
sovéska hemum. Hann
sagði, að stjórnvöld yrðu að
vera á verði gagnvart hótun-
um frá her landsins og sjá til
þess, að róttækum umbótum
yrði ekki kollvarpað.
MOSKVA - Sovéski herinn
hélt hersýningar í gær í
Eystrasaltslöndunum í tilefni
frelsunar þeirra undan Þjóð-
verjum i seinna stríði. Þessar
hersýningar vom haldnar í
óþökk flestra stjórnenda
þessara landa. Sovésku her-
sveitirnar horfðust víða í augu
við mannfjölda, sem hafði
blendnar tilfinningar til „frels-
unari' Rauða hersins.
NÍKÓSÍA - Stjómvöld í íran
tilkynntu í gær, að þau hefðu
komist að samkomulagi við
Bandaríkjamenn um ýmis
ágreiningsefni varðandi fjár-
mál, sem urðu til í íslömsku
byltingunni 1978. Útvarpið í
Teheran hafði eftir sendinefnd
(rana, sem ræðir þessi mál
við Bandaríkjamenn, að (ranir
hafi samþykkt að borga
Bandaríkjamönnum 105 mill-
Ijónir dala vegna ýmissa
krafna, sem Bandaríkjamenn
hafa sett fram.
WASHINGTON - Stjórn
Bandarikjanna vill vara
bandamenn sína við að búast
ekki við of miklu I afvopnunar-
viðræðum við Sovétmenn,
sem hefjast eiga 30. maí
næstkomandi. Diplómatar og
embættismenn stjómarinnar
segja, að Bandaríkjastjóm vilji
ekki að ráðstefnan verði sögð
hafa mistekist, þótt nýr samn-
ingur verði ekki undirritaður.
KANANASKIS, KANANDA -
Varnarmálaráðherrar Nato-
ríkjanna hittust í gær til að
ræða endurmat á þörfmni fyrir
kjamorkuvopn í Evrópu í Ijósi
bættar sambúðar austurs og
vesturs. Rætt verður um ný
flugskeyti Bandaríkjamanna á
fundinum, en ekki verður rætt
um væntanlega staðsetningu
þeirra.
PARÍS - Forseti Suður-Afr-
íku, F.W. Klerk kom til Frakk-
lands í gær til að kynna Frök-
um áætlanir sínar um hvemig
megi afnema aðskilnaðar-
stefnuna í landi hans. Frakkar
tóku á móti forsetanum með
lítilli viðhöfn og vildu með því
forðast að sýna De Klerk of
mikinn stuðning. De Klerk
mun ferðast um Evrópu ( 18
daga og kynna hugmyndir
sínar. Hann mun koma til átta
annarra ríkja Efnahags-
bandalagsins og auk þess
heimsækja Sviss.
JERÚSALEM - Verka-
mannaflokkkur Israels klofn-
aði í gær í afstöðu sinni til
málefna Palestínumanna.
PARÍS - Franskir kommún-
istar hafa nú líf frönsku ríkis-
stjómarinar í hendi sér. Hægri
menn hafa borið fram van-
trausttillögu á stjómina og ef
komúnistar styðja hana fellur
stjómin. Franskir kommúnist-
ar boðuðu til skyndifundar í
gærtil að ræða um, hvort þeir
ættu að styðja hægri menn
eða ekki.
Frá því í desember síöastliðnum
hafa 5300 Víetnamar leitað hælis
í Vestur-Þýskalandi. Flestir Víet-
namanna eru verkamenn frá
Austur-Þýskalandi, sem komm-
únísk stjómvöld fluttu inn vegna
vinnuaflsskorts í landinu. Vinnu-
aflsskorturinn stafaði m.a. af flótta
Austur-Þjóðverja til Vestur-
Þýskalands í leit að betri lífskjör-
um, en nú eru Víetnamamir famir
að feta í fótspor flóttamanna.
Samkvæmt samningi við stjóm-
völd í Víetnam frá 1980 eiga 60
000 Víetnamar að starfa í A-
Þýskalandi.
Þegar samningurinn var gerður,
bjuggu bæði ríkin við kommúnisma,
en víetnömsk stjómvöld hafa nú beð-
ið ný stjómvöld í Austur-Berlín að
halda áfram að virða samninginn.
Þau vilja hins vegar gjaman losna við
erlenda verkamenn, þar sem þau
glíma nú við nýtt vandamál, sem er
atvinnuleysi. Atvinnuleysi í Austur-
Þýskalandi þrefaldaðist í síðasta
mánuði, en það var svo til óþekkt áð-
ur en efnahagsumbætur hófust í des-
ember. Búist er við að fjórðungur
vinnandi manna missi vinnu við
gjaldeyrissamruna Vestur- og Aust-
ur- Þjóðverja 2.júlí, þegar gömlum
verksmiðjum verður lokað og fækk-
að verður í embættismannakerfinu.
Víetnam, sem er eitt fátækasta land
jarðar, hefur lengi reitt sig á stuðning
Sovétríkjanna og bandalagsríkja
Víetnamskir flóttamenn við Brandenburgarhliðið.
þeirra og hafa ráðamenn þeirra fylgst
áhyggjufullir með þeim stjómmála-
breytingum, sem nú eiga sér stað í
Austur-Evrópu. í gær lagði utanríkis-
ráðherra Víetnama, Nguyen Co
Thach, í 10 daga ferðalag um Evrópu
með það að markmiði að reyna að
ijúfa efnahagslegu einangmn lands
síns. Bandaríkjamenn og margar aðr-
ar vestrænar þjóðir settu Víetnam í
viðskiptabann, þegar þeir réðust inn í
Kambódíu 1978, en Víetnamar segj-
ast t’ ' hafa kvatt heim hersveitir sín-
ar. Þeir vilja gjaman hvetja vestræn
fyrirtæki og ríkisstjómir til að fjár-
festa í landi sínu. Thach mun íyrst
fara til Bonn og hitta utanríkisráð-
herra V- Þjóðverja, en þaðan heldur
hann til Belgíu og Ítalíu. Hins vegar
ráðgerir hann ekki að fara til Austur-
Berlínar.
5300 Víetnamar hafa
flúið A-Þýskaland
Segja Ungverjar sig
úr Varsjárbandalaginu?
Fulltrúar stærsta stjómarandstöðu-
flokks Ungverjalands bám í gær fram
þá ósk, að komandi ríkisstjóm lands-
ins endumýjaði ákvörðun Ungverja
ffá árinu 1956 um að segja sig úr Var-
sjárbandalaginu.
A sínum tíma varð þessi ákvörðun
Ungverja til þess, að Sovétmenn
sendu hersveitir til landsins, sem
bældu niður frelsisbarátttu þeirra.
Leiðtogi stærsta flokks á þingi, Jozs-
ep Antall, reynir nú að mynda lýð-
ræðisstjóm í Ungveijalandi. Hann
hefúr áður sagst vilja treysta sjálf-
stæði Ungverjalands án þess að raska
valdajafnvæginu í Evrópu með úr-
sögn úr Varsjárbandalaginu. Fulltrú-
ar a.m.k. eins væntanlegs stjómar-
flokks hafa lýst yfir stuðningi við
úrsögn úr Varsjárbandalaginu. Áður
en tillagan verður lögð fyrir þing
Ungverja, þar sem reynt verður á
þingstyrk hennar, verður fjallað um
hana í utanríkismálanefnd.
Umbætur í Albaníu
Albanía, sem lengi hefúr verið
vígi rétttrúaðra Stalínista, virðist nú
stíga fyrstu skref sín í átt til umbóta.
í gær birti ríkisstjóm landsins um-
bótaætlun á sviði mannréttinda. Af-
létt var banni við „trúaráróöri",
dauðarefsing var afnumin fyrir flest
brot og Albönum leyfist nú að
sækja um vegabréfsáritun til ann-
arra landa. Þessar ráðstafanir em þó
smávægilegar miðað við þær um-
bætur, sem átt hafa sér stað í lönd-
um Austur-Evrópu. Albanska ríkis-
stjómin hefúr þó Iýst yfir vilja
sínum til að minnka þá einangrun,
sem landið er f á flestum sviðum.
Sprengja drepur tvo
í Punjab og slasar 30
Að minnsta kosti tveir menn létu líf-
ið og þijátíu menn slösuðust, þegar
tvær tímasprengjur sprungu í Punjab í
gær.
Sprengjunum hafði verið komið fyrir
í tveimur langferðabifreiðum í helgri
borg Shíka, Amritsar í Norður-Ind-
landi. Flestir farþeganna vom Hindú-
ar. Lögregla grunar herskáa aðskilnað-
arsinna meðal Shíka um að standa að
þessum og öðrum sprengingum í Punj-
ab að undanfomu, en þeir beijast fyrir
sjálfstæðu riki Shíka í Punjab.
Síðustu sex vikur hafa a.m.k. 65
menn dáið i þremur sprengingum í
Punjab, en meira en 1000 hafa dáið í
herferð Shika allt árið. 1800 létu lífíð í
fyrra.
25. maí verður öll olía búin:
Thatcher ræðir við Prunskiene
Forsætisráðherra Lithauga, Kazimi-
era Pmnskiene, hitti starfssystur sína
Margaret Thatcher í London í gær.
Hún sagði eftir fund þeirra, að Thatc-
her hefði sýnt sjálfstæðisbaráttu Lit-
hauga mikinn skilning.
„Við skildum hvora aðra fúllkom-
lega. Ég er mjög, mjög ánægð“,
sagði Pmnskiene eftir viðræðumar
við Thatcher. Hún sagði, að Thatcher
styddi Lithauga, en vildi ekki skýra í
smáatriðum, í hveiju sá stuðningur
væri fólgin. Hún sagði þó, að þær
Thatcher hefðu verið sammála um,
hvaða stefnu sjálfstæðismál Lithauga
ættu að taka; ágreiningsefni við Sov-
étmenn þyrfti að leysa með viðræð-
um, sem ekki stefndu í hættu þeim
árangri, sem náðst hefði með bættri
sambúð austurs og vesturs.
Á blaðamannafúndi sagði Pmnski-
ene, að olíubirgðir Lithauga entust
ekki nema fram að 25. maí næstkom-
andi og að þá yrði alvarleg kreppa í
landinu. Lithaugar vildu semja við
Sovétmenn um hvað sem væri, en
ekki kæmi til greina að afturkalla
sjálfstæðisyfilýsingu Lithauga frá 11.
mars.
Pmnskiene vill greinilega líkjast
Thatcher, því að við komu sína frá
Washington á þriðjudag kallaði hún
sig „Thatcher Lithauga“. Frá London
fer hún til Parísar í dag.
Thatcher
Prunskiene - Líkjast þær?