Tíminn - 19.05.1990, Blaðsíða 9

GP.fit ibtn .Pl !UpBb;tBpL't5-!
Laugardagur 19. maí 1990
iTi I i h
Tíminn 9
Sigrún Magnúsdóttir borgarfulltrúi Framsóknarflokksins raeöir stefnumál,
niðurstööur kannana og spár um stórsigur íhaldsins í Reykjavík:
Blátt áfram flokksræði?
Sigrún Magnúsdóttir kaupmaður, skipar
fyrsta sæti lista Framsóknarflokksins í
Reykjavík í komandi borgarstjómarkosn-
ingum. Hún er í helgarviðtali að þessu sinni
til að ræða m.a. um borgarmálin og þau mál
sem Framsóknarflokkurinn í Reykjavík set-
ur á oddinn á komandi kjörtímabili.
—Fyrir hvað stendur Framsóknarflokk-
urinn í borgarstjóm Reykjavíkur?
„Flokkurinn stendur í borgarstjóm fyrir
það sama og annars staðar á landinu svo og
í landsmálum, að vera traustur samhentur
flokkur sem hefur einmitt samvinnu að leið-
arljósi. Mér sýnist á öllu umhverfí borgar-
málanna núna að það veiti ekki af slíku afli.
Oft var þörf en nú er algjör nauðsyn. Fram-
sóknarflokkurinn er jú gamall flokkur og
við skömmumst okkar ekkert fyrir það.
Hann fylgist vel með og hefur sýnt og sann-
að að til hans er leitað til að vera forystuafl
og jafnframt vogarafl á þessum tímum.
Við höfum einmitt sýnt það og staðið
fyrir þessum hugsjónum okkar í borgar-
stjóm Reykjavíkur. Ég held að enginn
flokkur, eða fulltrúar hans, hafi unnið eins
vel saman og við. Við höfum nú ekki nema
einn bogarfulltrúa, en það er öruggiega eng-
inn varaborgarfulltrúi sem hefur unnið eins
vel og Alfreð Þorsteinsson. Það sýnir vel að
við höfum unnið eftir anda samvinnunnar.
Við höfum skipt með okkur verkum. Alfreð
hefur verið í veigamiklum nefndum fyrir
flokkinn, t.d. skipulagsnefnd þar sem hann
hefur staðið sig afbragðs vel og flutt margar
tillögur í borgarstjóm til úrbóta, þegar það
hafa verið mál sem snerta hans störf.
Það hefur hins vegar gerst hjá Alþýðu-
flokknum, svo ég taki hann sem dæmi, að
varaborgarfulltrúinn Bryndís Schram hefur
ekkert komið við sögu. Hún átti að vera
leiðandi afl í síðustu kosningum til að fá
meira fylgi í borgarstjóm. Hún hefur hins
vegar ekki flutt eina einustu tillögu. Það
sýnir í hnotskum að ekki er nóg að draga
ffam sjónvarpsstjömur kosningar eftir
kosningar sem síðan koma ekki með neinar
tillögur. Er þá ekki betra að treysta á það afl
sem fólk þekkir.“
—Em einhver mál sem Framsóknar-
flokkurinn hefur sérstaklega fram að færa
fyrir þessar kosningar?
„Við höfum sett ffam 10 atriði sem við
leggjum höfuðáherslu á, á komandi kjör-
tímabili. Þó ég nefni ekki nema nokkur
þeirra hér þá em þetta allt mikilvæg mál
sem þarft er að taka á.
Ég lagði ffam í borgarstjóm tillögu fyrir
um sex vikum þar sem horft er mjög til
ffamtíðar og tillagan gæti orðið gífurleg
lyffistöng fyrir Reykjavík og jafnvel landið
allt ef hún yrði að vemleika. Hún felst í því
að koma hér á umskipunar- og ffíverslunar-
höfh. Það er ekki bara höfnin sem slík sem
fengist með þessu heldur gætum við orðið
vörudreifíngarmiðstöð í N- Atlantshafi,
miðstöð milli austurs og vesturs. Og það í
eiginlegir merkingu, því við vitum að mark-
aðir í Austur-Evrópu og Rússlandi em að
opnast, auk þess sem með nýrri tækni er tal-
ið að hægkvæmt verði að sigla N-Ishafs-
leiðina með vaming. Með því yrði siglinga-
leiðin milli Asíulanda og Evrópu og
austurstrandar Bandarikjanna mun styttri en
hún er í dag. Auk þyrfti að umskipa vam-
ingnum einhverstaðar á leiðinni og þar væri
Island miðpunkturinn. Ég tel að ef af þessu
verði yrði þá gætum við í orðsins fýllstu
merkingu farið að tala um nýsköpun í iðn-
aði, þar sem með þessu fáum við ýmsan
vaming er við gætum nýtt okkur til að full-
vinna betur. Þá yrði einnig gífurleg aukning
í bankastarfsemi og upplýsingaiðnaði, sem
er einmitt á því sviði sem lítil en vel mennt-
uð þjóð eins og við getur tekið að sér. Það er
talið að London sé að verða fullmettuð á
sviði upplýsingamiðlunar, þannig að þörfin
fyrir annan stað er fyrir hendi.
Þá er Island hvorki á sama tímabelti og
Evrópa eða Ameríka, þannig að tímamis-
munurinn skapar möguleika á margvísleg-
um viðskiptum. Mér kunnugt um að í N-
Noregi og víðar er fólk að sækjast eftir
fríverslunaraðstöðu. Hins vegar held ég að
við Reykvíkingar höfum ákveðið forskot að
því leiti að við unnum okkur mikinn sess
með leiðtogafundinum þar sem við sýndum
að við hefðum skipulagshæfileika.
Þessari tillögu var mjög vel tekið og
menn fundu það að verið var að hugsa til
framtíðarinnar. Nú er búið að fela hafhar-
stjóra að afla sé upplýsinga um málið þann-
ig að það er komið í fullan gang. Þetta finnst
mér vera stærsta málið því þó við höfum
lengst af búið við atvinnuöryggi þá er hér
atvinnuleysi núna og meira þarf til að
styrkja undirstöðumar. Við gerum kröfu til
Reykjavíkur að vera borg félagslegrar þjón-
ustu og standa sig vel. Þess vegna verður
undirstaðan að vera góð.
Annað mál sem maður hefur upplifað,
sem varaborgarfulltrúi í fjögur ár og síðan
borgarfulltnii nú síðustu fjögur ár, er hvem-
ig valdakerfi borgarinnar er og hvað það er
algjör nauðsyn að við setjum hér á siðaregl-
ur. Við höfum kallað það siðareglur, þar
sem undir þær er hægt að setja alla, bæði
borgarfulltrúa og embættismenn borgarinn-
ar. Ég bendi á að siðareglur eru hjá arki-
tektafelaginu, læknafélaginu og fleiri starfs-
stéttum sem engum finnst óeðlilegt.
Valdapíramídinn í borginni er byggður upp
af gamalli hefð sjálfstæðismanna. A þessu
fjögurra ára tímabil sem vinstri menn fengu
þó að stjóma gerðu þeir þá skyssu að breyta
ekki uppbyggingunni en það hefði þurft að
gera fýrst og fremst.
Ég kalla þetta vemdaðan vinnustað sem
borgarstjóri er á. Vemdaður vinnustaður,
vegna þess að embættismennimir standa
allir að baki hans og hann getur stjómað á
allt annan hátt en t.d. ráðherra getur gert. I
raun er allt stjómkerfið byggt upp fýrir odd-
vita Sjálfstæðisflokksins. Vegna þessa er al-
veg nauðsyn að setja siðareglur þar sem
ekki er hægt að borgarstjóri, hver sem hann
er, geti ákveðið það einn og sér að kaupa sér
tvær biffeiðar án þess að þurfa að bera
ákvörðunina undir borgarráð. Það er öllum
þarft að endurskoðun fari fram. Ég er ekki
að benda á að embættismennimir séu verri
eða að stjómmálamennimir séu verri hér en
gerist og gengur, heldur er vandann að finna
í uppbyggingu kerfisins. Hvað starfsmenn
byggingafulltrúa varðar sem hanna og
teikna hús fýrir einstaklinga þá er það óeðli-
legt að þeir hafi síðan eftirlit með sjálfum
sér sem eftirlitsmenn. Um þetta viljum við
setja reglur til að koma í veg fýrir að þetta
geti gerst.
Þetta á ekki síður við um tillögu sem
kom ffá borgarendurskoðanda og ég tók
síðan upp, þar sem hún haföi ekki fengist
samþykkt ár eftir ár, en það var að gert yrði
skipurit yfir fjármálasvið borgarinnar. Hjá
einhverju stærsta fýrirtæki landsins væri
eðlilegt að fýrir hendi væri slíkt skipurit
sem sýndi að hitt og þetta gangi eftir
ákveðnum boðleiðum. Það hefur hins vegar
ekki fengist fram enn. Auðvitað er miklu
betra fýrir íhaldið að hafa ekkert skipurit,
því þá þarf ekki að fara eftir neinum boð-
leiðum. Auðvitað er betra að hægt sé á
fimm mínútum að kaupa Hótel Borg, Sól-
heimakot eða hvað það nú er sem mönnum
dettur í hug að gera án þess að þurfa að
spyija kóng eða prest.“
— Ef marka má skoðanakannanir þá
hafa sjálfstæðismenn jafnmarga fulltrúa ef
ekki fleiri inni. Hvemig ætlið þið að mæta
þessu aukna valdi sem þið standið ffammi
fýrir eftir kosningar?
„Við erum ekki ennþá farin að standa
frammi fýrir því og enn er vika til kosninga.
Ég hef það mikla trú á Reykvíkingum til að
halda að þessi spá gangi nú ekki eftir. Ef
slíkt mun gerast sem skoðanakannanir
benda til, þá er það svo ógnvænlegt að mað-
ur getur ekki hugsað þá hugsun til enda. Það
væri mikill missir fýrir Framsóknarflokkinn
ef hann hefði ekki ítök í stjóm stærsta sveit-
arfélags landsins. Ég má ekki hugsa þá
hugsun til enda ef ég horfi í burt frá eigin
persónu að flokkurinn minn verði áhrifalaus
í Reykjavíkurborg. Það væri ekki bara
slæint fýrir okkur Reykvíkinga heldur
slæmt fýrir ffamsóknarmenn um allt Iand.
Ég tel að rödd flokksins þurfi nauðsynlega
að heyrast hér, þar sem hún hefur sannað
sig. I þessu sambandi vil ég minna á að það
hafa komið slík tímabil í Reykjavík að við
höfirni verið sterkasta andstöðuafl íhaldsins.
Ég var að lesa grein eftir ungan mann á
lista sjálfstæðismanna, Svein Andra, sem
skrifaði grein í Morgunblaðið. Hann var að
tala uin 18 manna borgarmálaráð sjálfstæð-
ismanna, sem samansett er af borgarfulltrú-
unum níu og níu varamönnum. Þá datt mér í
hug sagan um átján bama föður úr álfheim-
um. Það er ekki nema von að borgarstjóri
skilji ekki veruleikann, þar sem hann kemur
úr allt öðmm heimi. Ég held að það sannist
mjög vel að hann komi úr öðmm hcimi. Ég
er búin að minnast á bílakaupin. Það er hans
vemleiki að eiga flottustu og fínustu bílana
á Islandi. Það er greinilega ekki hans um-
hverfi að hafa böm í grunnskólum Reykja-
víkur. Allt í einu rann upp fyrir mér ný sýn.
Hvers vegna það þýðir lítið að benda á stað-
reyndir í Reykjavíkurborg er vegna þess að
mennimir em bara ekkert af þessum heimi.
Það þýddi heldur ekkert að hýða 18 bama
föðurinn úr álfheimum. Hann var sami um-
skiptingur eftir sem áður. Það getur verið
ágætt að byggja hér borg fýrir fína kónga
sem geta nýtt sér veitingahúsin, en það er
ekki það sem almenningur er að hugsa um.“
—Nú er kjörorð sjálfstæðismanna „blátt
áfram“. Telurðu að þeir eigi við í ljósi skoð-
anakannana að ffamundan sé blátt áfram
einveldi í Reykjavík?
„Ja, ætli þeir séu ekki að stefha að blátt
áfram flokksræði. Þeim líður vel í sínum
valdapíramída en þyrftu nauðsynlega að
hoppa niður úr honum til að skoða hvað
raunvemlega fer fram fýrir neðan. Mér
finnst nú Sjálfstæðisflokkurinn vera allt
annað en blátt áfram.“
—Hugtakið „borg óttans“ hefur oft kom-
ið fram í málflutningi framsóknarmanna.
Við hvað er átt?
„Þetta hefur komið fram hjá okkur í
tvennum skilningi. í fýrsta lagi þá er hér um
vaxandi vandamál að ræða, sem er fikni-
efnaneysla ungs fólks, en ekkert hefur verið
tekið á. Oft hafa verið stofnaðar nefndir til
að taka á minna vandamáli en þessu. Því
teljum við algjöra nauðsyn að komið verði á
fót nefnd sem við getum kallað hjálparsveit.
Við viljum að æskulýðssamtök, foreldrar,
skólar, kirkjan og aðrir bindist samtökum til
að leita leiða til úrlausnar vandanum, því
við framsóknarmenn teljum að maður á
mann aðferðin sé best í þessu eins og öðru.
Miklu frekar en að við séum að koma hér á
sérsveitum með hunda eða byggja musteri.
Við viljum skoða leiðir til úrbóta til að við
þurfum ekki að senda unglingana á betrun-
arhæli eða að vera að siga á þau lögreglu.
Þessu tengt er ótti margra við að fara niður í
bæ að kvöldlagi. A fundi sem ég var á um
daginn stóð upp enskur maður sem rekur
verslun í miðbænum, en hann rak áður
verslun í grennd við Soho í London. Hann
sagði að ástandið í miðborg Reykjavíkur
væri ekki betra heldur en það hafi verið þar
og spurði hvort við ætluðum ekkert að fara
að huga að málunum.
Hin hliðin á borg óttans kemur til af
veldi Sjálfstæðisflokksins og við höfum
orðið áþreifanlega vör við á ýmsum svið-
um. Fólk þorir ekki að segja hug sinn. Ég
minni á fræga setningu sem einn góður
embættismaður sagði í borgarráði fýrir
nokkrum árum þegar við vorum við fjár-
hagsáætlanagerð. „Ég kaus samkomulag.“
Ég tel að það sama hafi gerst uppi í Grafar-
vogi. Fyrir viku síðan kom loksins fram í
borgarráði bréf stjómar íbúasamtakanna í
Grafarvogi frá því í haust. Með bréfinu mót-
mælir stjóm íbúasamtakanna öll sem ein
fýrirhugaðri sorpböggunarstöð. Síðan er
það Davíð sem skelli sér uppeftir án þess að
sýna okkur bréfið og semur þannig við
stjómina að hún kaus greinilega samkomu-
lag. Þegar verið var að safna undirskriftum í
Grafarvogi á dögunum gcgn stöðinni vom
menn hræddir og reynt var að stöðva undir-
skriftasöfnunina og rífa listana. Venjulcgt
fólk trúir þessu kannski ekki, en fólk heldur
að ef það segi eitthvað gegn Davíð, þá fái
það t.d. ekki verkamannabústaði. Það er jú
eingöngu alllaf talað um eina persónu. Það
kom maður til mín um daginn og sagðist
ætla að kjósa Framsóknarflokkinn að þessu
sinni, en bað mig að neffia það ekki við
nokkum mann því þá ætti hann á hættu að
missa vinnuna. Það er ekki eitt dæmi, þau
eru hundrað."
—Er með borg óttans ekki verið að snúa
út úr því sem jafnan er kölluð skilvirk
stjómun meirihlutans í borgarstjóm? Fjár-
hagsstaða borgarinnar er góð, er hægt að
mæla á móti því að meirihlutinn hefur hald-
ið vel á fjármálunum?
„Ég get engan vegin tekið undir að hér sé
skilvirk stjóm eða góð fjármálastjóm. Það
er hægt að skapa ákveðnar ímyndir og gera
það með því að gera ákveðið á fimm mínút-
um, að kaupa hótel, veitingastað eða jörð.
Ég fæ ekki séð að hægt sé að kalla það skil-
virka stjómun þegar vilji eins manns eða
mjög fárra ræður. Hvað siglir í kjölfarið?
Þetta er stjómunarstíll sem þekkist ekki og
ég held að fæstir vilji í raun.
Hvað fjármál borgarinnar varðar þá er
hún aðvitað stöndug og yfir því getur maður
verið ánægður. En fjármálastjómunin er
þannig að ár eftir ár innheimtast meiri tekj-
ur en fjárhagsáætlun gerir ráð fýrir enda er
þetta gert með ráðnum hug. Þessum um-
framtekjum er ráðstafað án afskipta kjör-
inna fulltrúa af embættismannaklíkunni.
Kalla menn það góða fjármálstjóm þegar
ráðist er í byggingar eins og ráðhús, með
fmmgögnin ein í höndunum og standa síðan
uppi með hönnunarkostnað langt umfram
það sem þurft hefði.
Ráðhúsið var tekið undan Innkaupa-
stofnun Reykjavíkurborgar og skipuð er
sérstök verkefnisstjóm til þess að þurfa ekki
að fara með ákvarðanimar' í gegn um hið
kjöma kerfi. Hver fær það, auðvitað Borg-
arverkfræðingsembættið. Þarkomum við að
einum stórum punkti í fjármálum borgar-
innar, sem er embætti gatnamálastjóra. Það
heyrir undir borgarverkfræðing, en þar fer
allt eftirlitslaust fram. Ég segi það enn og
aftur: Eftirlitslaust! Það cru ótal ráð og
nefndir í borginni sem fjalla um alla skap-
aða hluti, en við hinir kjömu fulltrúar fjöll-
um ekkert um það sem fram fer hjá því
embætti, nema við fja'rlagagerð einu sinni á
ári. Þó fara tæpir tveir milljarðar eða fimmta
hver króna af fjárhagsáætlun borgarinnar í
þennan málaflokk“.
Agnar Óskarsson