Tíminn - 14.06.1990, Blaðsíða 20

AUGLÝSINGASÍMAR: 680001
^árnéicruo^rf^
RÍKISSKIP VT> VERÐBRÉFAVIÐSKIPn
NÚTIMA FLUTNINGAR Hatnarhúsinu v/Tryggvagötu, SAMVINNUBANKANS
S 28822 SUÐURLANDSBRAUT 18, SlMI: 688568
AKTU EKKI ÚT
í ÓVISSUNA.
AKTUÁ
LONDON-NEWYORK-STOCKHOLM
Kringlunni 8-12 Sími 689888
íslendingar snemma flestum hærri og spengilegri:
Fæóast mun þyngri
en Norðurlandabúar
íslensk böm voru að meðaitali um 150 grömmum (góðri
hálfri mörk) þyngri við fæðingu helduren böm á hinum Norð-
urlöndunum árið 1987. Hlutfallslega samsvarar þetta 3-4 kg
þyngdarmun á fullorðnum manni. Svo dæmi sé tekið vegur
um fjórðungur (24%) íslenskra bama yfir 4.000 gr. (16 merk-
ur) við fæðingu en aðeins tæplega 15% danskra barna.
Þessar upplýsingar koma fram í norrænni tölfræði um heil-
brigðismál. Tíminn spurði Gunnar Biering bamalækni hvort
hann kynni skýringu á því af hveiju íslendingar fæðist öðmm
Norðurlandabúum gerðariegri eða hvort árið 1987 hafi verið
eitthvað sérstakt að þessu leyti til.
„Það er staðreynd, sem við erum
búin að kanna til nokkurra ára, að
íslenskt börn, fædd eftir fulla
meðgöngu, eru að meðaltali um
170 gr. þyngri en dönsk böm og
um 100 gr. þyngri en norsk og
sænsk böm. A þessu er engin ein-
hlít skýring. En líklegasta skýr-
ingin er sú, enda þekkt í læknis-
fræði bæði dýra og manna, að
stórar mæður eiga jafnan stærri
böm/afkvæmi heldur en litlar
mæður. Og íslendingar em að
meðaltali hávaxnara fólk og
stærra en hinar Norðurlandaþjóð-
imar, sérstaklega þó hávaxnari en
Danir. Þetta er líklega aðalástæð-
an.
Önnur ástæða, en þó ekki eins
veigamikil, mun vera sú að fmm-
burðir kvenna em að meðaltali um
150 gr. léttari heldur en 2. 3. eða
4. bam sem konur eignast. Vegna
þess að íslendingar eignast fleiri
böm em fmmburðir tiltölulega
stærra hlutfall allra fæddra bama
á hinum Norðurlöndunum. Þetta
em almennt taldar tvær megin-
skýringamar á því að okkar böm
em stærri, bæði lengri og þyngri
en böm á hinum Norðurlöndun-
um“, sagði Gunnar.
En jafnframt upplýsti hann að
ein norræn þjóð á þó enn stærri
böm en Islendingar. Metið eiga
næstu grannar okkar, Færeyingar,
sem í norrænu tölfræðinni em
jafnan taldir með Dönum. Fæð-
ingarþyngd bama var að meðaltali
sem hér segir árið 1987:
Fæðingarþyngd barna 1987
ísland 3.605 grömm
Svíþjóð 3.489 -
Noregur 3.483 -
Finnland 3.431 -
Danmörk 3.430 -
Að Islendingar séu þessum
frændum sínum hærri í loftinu er
þó ekki nýtilkomið. Að minnsta
kosti frá aldamótum hafa þeir ver-
ið öðrum Norðurlandaþjóðum
stærri, bæði við fæðingu og upp-
komnir. Gunnar hefur kannað
stærð bama sem fæddust í
Reykjavík á ámnum 1900-1910,
samkvæmt ljósmæðrabókum á
Landsbókasafninu og þau reynd-
ust þá stærri en önnur norræn
böm.
Sömuleiðis kannaði hann upp-
lýsingar sem til em um stærð ís-
lenskra karla frá svipuðum tíma (í
þá daga var ekki verið að hafa fyr-
ir því að bregða máli á konur) og
bar saman við mælingar á körlum
sem kvaddir vom til herþjónustu í
Noregi og Danmörku. Þar kom
einnig i ljós að íslendingar reynd-
ust hávaxnari en þessir (herskáu)
frændur þeirra. Allar þjóðirnar
hafa svo hækkað töluvert síðan.
Óneytanlega virðist þetta stang-
ast nokkuð á við allar sögumar
um drepsóttir, hungur og vesald-
arlíf á Islandi öld fram af öld —
jafnvel framan af þessari öld.
„Staðgreyndin er eigi að síður sú
að við komum út úr þessu hörm-
ungatímabili hávaxnari og speng-
ilegri en hinar Norðurlandaþjóð-
imar“ sagði Gunnar. Sambland af
tvennu telur hann líklegustu skýr-
ingar á þessu. I fyrsta lagi að það
vom fyrst og fremst þeir hraustu
sem lifðu af en hinir veikburða
dóu margir ungir að ámm. Og í
öðm lagi að þegar Islendingar
höfðu á annað borð í sig þá var sá
matur ríkur af eggjahvítuefnum
og Fitu (úr fiski, kjöti og mjólk)
sem byggði upp betri bein og
vöðva heldur en kornið sem jafn-
an var lítið um hér á landi. Komið
var hins vegar uppistaðan í mat
hinná þjóðanna.
- HEI
Atvinnuleysisdagar í maí fleiri
en nokkru sinni fyrr:
680 námsmenn
atvinnulausir
í Reykjavík
Stuðmenn á blaðamannafundi sem haldinn var i Templarahöllinni. Stuðmenn hyggjast þó ekki boða áfeng-
isbindindi heldur kváðust þeir lengi hafa boðað að vín sé mannasættir og þannig unnið gegn áfengisbölinu.
Timamynd: Pjetur.
Hljómsveit allra landsmanna tórir enn til trallsins:
Hve glöð er vor æska
Um 680 námsmenn vom á at-
vinnuleysisskrá í Reykjavík í maí-
lok eða hátt í fjórðungur þeirra
3.070 manns sem þá vom á at-
vinnuleysisskrá á landinu öllu.
Námsmönnum til hugarhægðar má
hins vegar benda á að þetta er að-
eins örlitlu hærri tala cnn í maílok
árið áður þegar 660 námsmenn
voru á atvinnuleysisskrá í Reykja-
vik. Sá er hinns vcgar munurinn að
atvinnuleysi í maímánuði öllum
(um 2.200 manns) var nær fjórð-
ungi meira en í sama mánuði í fyrra
og raunar hið mesta á þessum árs-
tíma frá því sambærilegar skrán-
ingar hófust 1975. Er því líklegt að
námsmenn þurfi nú að keppa við
mun fleiri umsækjendur um hvert
laust starf sem býðst en áður. Um
48 þús. atvinnuleysisdagar voru
skráðir á landinu öllu í maímánuði.
Þar af voru 22.500 á höfuðborgar-
svæðinu og hafði fjölgað nokkuð
frá næsta mánuði á undan en hins
vegar fækkað í öðrum landshlutum.
Þetta svaraði til þess að um 2.200
manns hafi verið án vinnu allan
mánuðinn sem skiptist þannig eftir
landshlutum (tölur frá maí 1989
innan sviga):
Höfuðborgarsvæði 1.040 (810)
Vesturland 180 (170)
Vestfirðir 10 (40)
Nl.vestra 140 (190)
Nl.eystra 20 (220)
Austurland 200 (150)
Suðurland 220 (150)
Suðumes 90 (60)
Samkvæmt þessu hefur atvinnu-
lausum fjölgað hlutfallslega mest
milli ára á Norðausturlandi og Suð-
urlandi. Fjölgun atvinnulausra
nyrðra er öll á Akureyri þar sem
250 manns vantaði vinnu allan maí-
mánuð. Á Suðurlandi hefur a(-
vinnulausum fyrst og fremst fjölg-
aö á Selfossi (73 allan maímánuð)
en fáir fundust hins vegar án starfa
í sjávarplássunum — t.d. aðeins eip
kona á Eyrarbakka.
- HEl
Innan tíðar getur mörlandinn átt von
á því að spánýtt hugarfóstur hljóm-
sveitarinnar Stuðmenn prýði hillur
hljómplötuverslana hér á landi. Skíf-
an sem hér um ræðir ber nafnið „Hve
glöð er vor æska“ og hefúr að geyma
tólf frumsamin lög eftir meðlimi
hljómsveitarinnar. Stuðmenn hyggj-
ast fylgja plötunni eftir með ferð um
landsbyggðina og miðnæturhljóm-
leikar verða haldnir á 23 stöðum vítt
og breytt um landið á næstu vikum.
Ferðin hefst nú um helgina en enda-
hnúturinn verður rekinn á Rokkhátíð
í Húnaveri næstu Verslunarmanna-
helgi.
Hljómplatan er afrakstur þriggja
mánaða vinnu og þessa dagana er
verið að leggja lokahönd á verkið.
Að sögn Jakobs Magnússonar Stuð-
manns er tónlistin á plötunni ekki
ósvipuð og sú sem síðasta skífa
hljómsveitarinnar, Listin að lifa,
hafði að geyma. Þó sé hér um að
ræða, að sögn Jakobs, hraðari og
jafnvel glaðari tónlist og fúllyrða
megi að platan sé sú rokkaðasta sem
Stuðmenn hafi sent frá sér.
Stuðmenn hafa eins og kunnugt er
lengi verið á skjön við hið opinbera
um greiðslu virðisaukaskatts af þeim
samkomum sem þeir hafa staðið íyr-
ir. Skylt er að greiða skatt af sveita-
böllum en hins vegar eru tónleikar
undanþegnir skatti. Stappið hefur
staðið um það hvort nefna skuli
mannfagnaði Stuðmanna sveitaböll
eða tónleika. Stuðmenn hyggjast nú
taka af öll tvímæli og kalla samkom-
ur sínar nú miðnæturhljómleika en
fólki er að sjálfsögðu fijálst að dilla
sér með. Að sögn Jakobs verður hér
um rokktónleika að erlendri fyrir-
mynd að ræða en ekki sveitaböll. „Á
tónleikum Rolling Stones í Miðgarði
og tónleikum Stuðmanna i Miðgarði
er enginn rnunur."
GS.