Tíminn - 18.10.1990, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 18. október 1990
AÐ UTAN

Konur í
bandaríska
hernum sjá
hermönnun-
um í víglín-
unni fyrir
birgöum og
veröa þess
vegna að
fylgja þeim
fast eftir ef
þeir sækja inn
á óvinasvæöi.
Konur í bandaríska hernum í Saúdi-
Arabíu gegna sömu störfum og karlar
í bandarísku hersveitunum, sem eru í viðbragðsstöðu í Saúdi-
Arabíu eru fjölmargar konur, margar þeirra ungar mæður. Þetta
er í fyrsta sinn sem konum í bandaríska hernum eru falin störf í
fremstu víglínu í stríðsátökum og sýnist sitt hverjum um þá þró-
un mála. Bandaríski herínn er nú eingöngu skipaður sjálfboða-
liðum og eftir 1973 hafa konur flykkst þar til starfa. Nú eru
230.000 konur þar undir vopnum og þær hljóta að gegna sömu
skyldum, og njóta sömu réttinda, og starfsbræður þeirra.
„Bandaríski herínn er
eldd karíastofnun lengur“
Steve Carney, liðsforingi, hefur
verið 23 ár í bandaríska hernum
og barðist í Víetnam. Hann lítur
vel út, er þægilegur í tali og kann
auðsjáanlega vel að meta félags-
skap kvenna.
Ef svo væri ekki ætti hann við
vandamál að stríða. Af 380 manna
hersveit hans í Saúdi-Arabíu er
næstum fjórðungurinn vopnaðar
konur. Margar þeirra eru ungar
mæður sem skildu börnin sín eft-
ir heima þegar þær voru sendar til
Mið- Austurlanda.
„Bandaríski herinn er ekki
karlastofnun lengur," segir
Carney. „Ekki nema í víglín-
unni.“ Hann gengur inn í tjald
þar sem eru þrjár konur í her-
mannabúningum, með hjálma á
höfði. Þær deila tjaldinu með
átta körlum, sofa á herbeddum í
aðeins nokkurra sentimetra fjar-
lægð frá beddum félaga þeirra
og nota sömu hreinlætisað-
stöðu.
„Ég skal segja ykkur að það eru
ekki nokkur vandræði," segir
Carney aðspurður hvort ekki
væri líklegt að stofnað yrði til
ástarsambanda í eyðimörk Arab-
íuskaga. „Karl- og kvenhermenn-
irnir hegða sér eins og til er ætl-
ast. Þetta er atvinnufólk í sam-
skiptum og gerir sér grein fyrir
hvar mörkin eru. Allan þann
tíma sem ég hef gegnt herþjón-
ustu hefur ekkert slíkt komið
upp á nema einu sinni til tvisv-
ar.“
Reglur hersins leyfa stefnumót
kynjanna, en aðeins með karli og
konu af sömu tign og frá mis-
munandi deildum.
„Herinn eins og ein stór
og hamingjusöm
fjölskylda“
„Herinn er eins og ein stór og
hamingjusöm fjölskylda," segir
óbreyttur hermaður, kona frá
Missouri. Engu að síður er nýbúið
að senda tvær komur heim á leið
eftir að upp komst að þær hefðu
fengið 1000 dollara fyrir að selja
blíðu sína. í afskekktum búðum í
eyðimörkinni nota karlarnir næt-
ursjónauka til að njósna um kon-
ur í steypibaði eftir að dimmir.
Eyðimörkin, þar sem konurnar
eru niðurkomnar, er hér um bil
eins fráhrindandi og hugsast get-
ur. Að deginum er vítishiti. En á
næturnar er svo kalt að svefnpok-
arnir verða þvalir af kuldanum.
Tuttugu manns hafa orðið fyrir
snáka- eða sporðdrekabiti á örfá-
um vikum.
Flytja varð einn hermann til
Þýskalands með flugi eftir að
hann hafði orðið fyrir höggorms-
biti. En Carney liðsforingi hefur
það fyrir tómstundagaman að
safna snákum og lætur nærveru
þeirra ekki hræða sig. Aðrir segj-
ast einfaldlega kremja þá undir
fótum sér. Hins vegar Svarar
Michelle Thompson, liðþjálfi frá
Michigan, því til þegar hún er
spurð hvort hún sé hræddari við
snáka, sporðdreka eða köngulær,
að hún sé jafnhrædd við öll þessi
kvikindi.
Konurnar reyna að líta
sem hermannlegast út
Michelle notar engan andlits-
farða og hefur látið snoðklippa
sig til að gera tilraun til að líta
sem hermannlegast út. Hún seg-
ist vera góð skytta, svo framar-
lega sem hún er með gleraugun á
nefinu. En eftir að hún er búin að
dveljast í heilan mánuð í eyði-
mörkinni hafa óblíðar aðstæð-
urnar slegið á hrifningu hennar
af að hafa verið send til Saúdi-Ar-
abíu.
Umfram allt hefur hún áhyggjur
af Shanel, þriggja ára dóttur frá
fyrra hjónabandi, sem hún varð
að skilja eftir heima, og kærastan-
um sínum í hernum, ef stríð brýst
út. Michelle gekk í herinn fyrir
sex árum, þegar hún var tvítug,
„til að gera eitthvað annað", eins
og hún orðar það. Fram að þeim
tíma hafði hún unnið í fatahreins-
un. En nú fær hún tár í augun
þegar hún virðir af sér mynd af
Shanel og veltir fyrir sér hvort
hún hafi valið rétt lífsstarf.
Konumar gegna sömu
skyldum og karlamir
Konurnar í bandaríska hernum í
Saúdi-Arabíu gegna sömu skyld-
um og karlarnir. Þær bregða hnífi
á barka óvinarins, bera hlaðna M-
16 riffla, hafa hjálma á höfði, fylla
sandpoka, aka trukkum, flytja
vatn og starfa við fjarskipti. Her-
deildin hennar Michelle er á norð-
lægasta svæðinu þar sem banda-
rískar hersveitir er að finna í
Saúdi-Arabíu, í 100 mílna fjar-
lægð frá kúvæsku landamærun-
um, og skriðdrekar á hennar veg-
um verða í fararbroddi ef ráðist
verður til atlögu gegn hernáms-
liði íraka í Kúvæt.
Konur hafa að vísu gegnt her-
þjónustu í öllum meiriháttar
átökum sem Bandaríkjamenn
hafa átt þátt í á þessari öld, en
aldrei fyrr hefur þátttaka þeirra
verið ámóta áberandi eða eins
áhættusöm og nú í „Operation
Desert Shield". Bandarísk lög
banna þátttöku kvenna í beinum
bardögum, en í nýtísku hernaði er
línan milli þjónustu í bardaga og
ekki bardaga ákaflega óljós.
Ef kemur til átaka verða stuðn-
ingssveitirnar að baki framsveit-
anna skotmark loft- og eldflauga-
árása íraka, og þá fer ekki hjá því
að konur falli í valinn. Verkefni
herdeildar Michelle er að flytja
birgðir til bardagasveitanna í víg-
línunni og konurnar verða óhjá-
kvæmilega að fylgja hersveitum
eftir í sókn inn á óvinasvæði.
5% fallinna konur?
Sumir álíta að konur verði 5%
fallinna. Vissulega hafa konur í
bandaríska hernum áður látið líf-
ið í stríðsátökum, aðallega hjúkr-
unarkonur, en aðeins í litlum
mæli. Líkurnar til þess að mann-
fall verði mikið komi til styrjaldar
við Persaflóa leiðir til þess að
spurning vaknar um hvort banda-
rískur almenningur sé undir það
búinn að fá lík ungra mæðra, í
þjónustu hersins, send heim í
plastpokum.
Skoðanir virðast skiptar meðal
hermannanna í eyðimörkinni, af
báðum kynjum. Carney liðsfor-
ingi segir erfitt að svara henni.
Hann hikar líka þegar spurningin
berst að því hvort hann vilji hafa
konur nærri í orrustu. „Ég er al-
veg viss um að þær eru færar um
að gera það sem þær hafa verið
þjálfaðar til. En auðvitað hef ég
aldrei áður verið í bardaga með
stúlkum."
Fjölmargar kvennanna viður-
kenna að þær hafi áhyggjur af því
að þegar út í bardagann komi
kunni þær að verða frekar til þess
að halda aftur af körlunum en
þeim til hvatningar. Sumir karl-
arnir segja að sú eðlisávísun karl-
mannsins að halda verndarhendi
yfir konunum í hersveitinni gæti
dregið úr styrk hans sem bardaga-
manns. „Þar sem við erum öll í
hernum erum við álitin jafningj-
ar, en ég er ekki viss um að við
ættum að vera hérna,“ segir
óbreyttur hermaður, kona frá Al-
abama.
„Ég lofaði foreldram
hennar að passa
hana hérna“
Michelle Komo er tvítug, frá
Missouri. Hún er óbreyttur her-
maður. Það er líka Saul Urdiales,
sem vinnur með henni á viðgerð-
arverkstæði fyrir skriðdreka.
Hann fer ekkert í felur með að
hann líti á það skyldu sína að
vernda hana. „Þegar við tökum
okkur eitthvað fyrir hendur, ger-
um við það saman. Ég verð að
halda henni á lífi. Ég lofaði for-
eldrum hennar að ég myndi passa
hana hérna,“ segir hann. Hins
vegar segir hann litlar líkur á ást-
arævintýrum í eyðimörkinni. „Við
getum ekki farið á neinn róman-
tískan stað,“ segir hann.
Það var á árinu 1973 sem konur
fóru að streyma í bandaríska her-
inn, en þá var hætt að kalla menn
til herþjónustu eftir að farið var
að draga saman seglin í Víetnam.
Síðan er bandaríski herinn skip-
aður sjálfboðaliðum. Hershöfð-
ingjarnir brugðust við þrýstingi
frá stjórnmálamönnum um að
fara með herinn sem fyrirtæki
sem byði öllum jöfn tækifæri, og
stofnuðu til æ fleiri starfa í her-
þjónustu fyrir konur. Nú eru
næstum 230.000 konur undir
vopnum, eða 11% heraflans.
Þátttaka í bardaga gerír
konur að algerum jafn-
ingjum karlanna í hemum
Hins vegar hafa Bandaríkjamenn
ekki gengið eins langt og Hol-
lendingar, Kanadamenn, Belgir
og Norðmenn, sem einir vest-
rænna þjóða stilla konum fram í
víglínuna ekkert síður en bræðr-
um þeirra. Bandaríkjamenn full-
yrða að þeir fari ekki að því for-
dæmi. Hvernig sem það má vera
gegna konur þegar svo mörgum
hættulegum störfum í hernum að
það er ómö^ulegt að leggja í stór-
sókn gegn Irak án þeirra.
Þátttaka í bardaga er eini þrösk-
uldurinn sem konur í bandaríska
hernum eiga eftir að stíga yfir, og
hvort sem almenningi líkar það
betur eða verr, er ekki annað að
sjá en að Persaflóadeilan veiti
þeim tækifæri til að komast yfir
hann.