Tíminn - 08.12.1990, Blaðsíða 16

AUGLÝSINGASÍMAR: 680001 & 686300
RÍKISSKIP
NUTIMA FLUTNINGAR
Hatnartiusinu v Tryggvogotu,
_____S 28822
riNISSAN
Réttur bíll á
réttum stað
Ingvar
Helgason hf.
Sœvartiöfða 2
Sími 91-674000
I iniinn
LAUGARDAGUR 8. DESEMBER1990
Fyrra bindi ævisögu Hermanns Jónassonar forsætisráðherra, „Fram fyrir skjöldu“ kom út í gær:
HRAUSTUR FORINGIOG
TRÚR TIL GÓDRA VERKA
í gær kom út bókin „Fram fyrir skjöldu“, ævisaga Hermanns
Jónassonar forsætisráðherra, og var hún kynnt blaða og frétta-
mönnum á heimili sonar Hermanns, Steingríms Hermannsonar
forsætisráðherra. Bókin er rituð af Indriða G. Þorsteinssyni rit-
höfundi og ritstjóra.
Steingrímur Hermannsson og Pálína Hermannsdóttir, böm Hermanns Jónassonar ásamt Indríöa G.
Þorsteinssyni, höfúndi bókarínnar „Fram fýrir skjöldu". Tfmamynd: Pjetur
„Fram fyrir skjöldu" er fyrra
bindi ævisögu Hermanns og nær
frá 1896-1939. Árið 1939 urðu
þáttaskil í stjórnmálalífi þessa for-
ingja Framsóknarflokksins, en þá
var Þjóðstjórnin mynduð. Sú
stjórn sat að völdum undir forustu
hans þegar Þjóðverjar leituðu eftir
aðstöðu hér á landi og Bretar her-
námu ísland. Hermann var lög-
reglustjóri í Reykjavík þegar lá
nærri að byltingarástand ríkti í
bænum. Síðan var hann kosinn í
bæjarstjórn, þar sem hann lét sér
annt um hag verkamanna. í kosn-
ingunum 1934 vann hann sigur í
Strandasýslu á fyrrum formanni
framsóknarmanna, og varð for-
sætisráðherra í „stjórn hinna
vinnandi stétta“.
í fréttatilkynningu frá útgefanda
segir að í þessari bók segi frá
vandamálum, sem Hermann varð
að fást við bæði sem lögreglustjóri
og forsætisráðherra. Á langri
stjórnartíð brást honum aldrei
þrek eða drengskapur til að halda
fram málum sem hann vissi að
þjóðinni voru til góðs. Hann gekk
fram fyrir skjöldu á erfiðum tím-
um og vann sér ástsæld þjóðar
sem var að byrja að rétta úr kútn-
um. Hún sá í honum hinn hrausta
foringja og trúði honum til góðra
verka.
Steingrímur Hermannsson, son-
ur Hermanns, sagði að faðir sinn
hefði meðan hann lifði hvorki vilj-
að sjálfur skrifa ævisögu sína né
láta skrifa hana sjálfur. „Hann
sagði nú stundum að úr því yrði
lítið annað en karlagrobb. Þessi
tími, sem þarna er fjallað um, er
mjög viðburðaríkur í okkar sögu
og illt ef ýmislegt gleymist og því
var það okkar mat að tímabært
væri að skrifa ævisögu hans. Hann
átti stóran þátt í mótun þessa
þjóðfélags á sínum starfsárum og
það væri leiðinlegt ef hans þáttur
myndi gleymast."
Áðspurður hvort Hermann væri
frábrugðin stjórnmálamönnum
eins og þeir eru í dag sagði Stein-
grímur að erfitt væri að gera slík-
an samanburð en tvímælalaust
væri tíminn annar. „Hann er vit-
anlega, eins og stundum er sagt,
barn síns tíma og tekur á málun-
um eins og þau blöstu þá við. Það
hefur orðið svo mikil bylting í
þjóðlífinu öllu að það verður varia
borið saman. Þarna er barist við
hungur, þarna er fátæk þjóð að
berjast upp úr fátæktinni. Þetta er
á þeim árum þegar atvinnuleysi
var mjög mikið. Á þeim árum, sem
hann kemur fyrst inn í stjórnmál,
er varla til akfær vegur um Iandið.
Það er ótrúlegt að sjá þegar menn
bera þennan tíma saman við nú-
tíðina hvað mikið hefur unnist og
vonandi til góðs.“
Aðspurður hvort það væru aðrar
manngerðir, sem færu út í stjórn-
mál í dag heldur en á fyrri hluta
aldarinnar, sagði Steingrímur að
svo væri að sumu leyti. Meira væri
um það nú sem mætti kalla at-
vinnustjórnmálamenn, þ.e. menn
sem hefðu margir hverjir mennt-
að sig m.a. í þeim tilgangi að gera
stjórnmál að sínu ævistarfi. „Fyrr
á öldinni voru mun færri sem
gengu menntaveginn og átökin
voru miklu harðari heldur en þau
eru nú. Línurnar voru skarpari, en
ég held þó að bæði þá og nú fari
flestir í stjórnmál vegna lifandi
áhuga á þjóðmálum og þróun
þessa þjóðfélags", sagði Stein-
grímur.
Indriði G. Þorsteinsson höfundur
bókarinnar sagði að hann hefði
verið ungur og nýbyrjaður í blaða-
mennsku þegar hann kynntist
Hermanni persónulega. „Ég er
fæddur og uppalinn Skagfirðingur
og þekkti til hans úr héraði af frá-
sögnum manna. Mér hefúr alltaf
fundist Hermann Jónasson vera
einn af þeim fáu mönnum sem að
þorðu að vera til og taka á hlutun-
um. Hann var ungur þekktur fyrir
að taka á hlutum og sigrast á erfið-
leikum margvíslegum. Heimilið á
Syðri-Brekkum ól þetta kannski
upp í systkinunum, og seinna
meir koma veganestið þaðan hon-
um mjög til góða, þegar hann varð
að glíma við stórfelld vandamál í
þjóðfélaginu. Þegar ég kynntist
honum þá var hann farinn að eld-
ast en alltaf þessi sama drengilega
karlmennska sem skein af honum
og sem maður kannaðist svo vel
við af sögusögnum af honum. Ég
féllst á það á sínum tíma að skrifa
ævisögu hans. Það hefur verið
nokkrum erfiðleikum bundið
vegna þess að bæði er ekki mikið
persónulegt sem liggur eftir Her-
mann og þar að auki hefur mikið
verið skrifað um þetta tímabil.
Mitt vandamál snerist því mest
um það að finna hina persónulegu
línu Hermanns og skrifað ævi-
sögu, sem ekki byggir nema að
sáralitlu leyti á því sem áður hefur
verið sagt í því ritmáli sem þegar
er komið út, m.a. í sögu flokksins
og sögu Eysteins Jónssonar. Ég
vona að það hafi tekist að finna
þessa línu enda á Hermann það
skilið, hann er það sérstæður og
einstæður persónuleiki í íslenskri
pólitík á miklum erfiðleikatímum
í þjóðfélaginu að það lá í hlutarins
eðli að það yrði að skrifa ævisögu
hans út frá honum sjálfum fyrst og
fremst án mikils stuðnings við það
sem áður hefur verið skrifað".
—SE
15 dagar til jóla
Jólasveinarnir fara senn að tínast
til byggða og í tilefni þess efnir
Landsbókasafnið til sýningar á
frummyndum Tryggva Magnús-
sonar við kvæði Jóhannesar úr
Kötlum.
Sýningin verður í anddyri Safna-
hússins við Hverfisgötu á opnunar-
tíma safnsins og stendur fram á
þrettándann. —sá
Jólatré borga kvikmynd
Jólin nálgast óðfiuga. Eitt af því
sem er ómissandi yflr jólin eru
jólatré sem sett eru upp á næstum
hverju einasta heimili í landinu og
skreytt mynduglega. Magnús
Guðmundsson kvikmyndagerða-
maður er einn af þeim, sem býður
landsmönnum jólatré til sölu, en
hann hefur flutt inn jólatré frá
Danmörku í mörg ár.
Magnús var einmitt að taka á
móti jólatijám niðri á höfn í gær
en hann byrjar að selja jólatré í
dag fyrir utan Miklagarð. Hægt
verður að fá jólatré hjá Magnúsi af
öllum stærðum og gerðum en
hann fer út á hverju sumri til að
velja úr tré sem honum lýst best á
og eru fallegust. Þau eru því þétt
og góð en ekki gisin eins og
stundum vill brenna við. Trén eru
síðan send Magnúsi hingað heim í
desember. Jólatrén, sem Magnús
býður upp á, eru af gerðinni Nor-
mansþynur, en þau tré eru barr-
heldin.
Magnús Guðmundsson er í raun-
inni þekktari fyrir kvikmyndagerð
en jólatrésölu en hann gerði á sín-
um tíma myndina „Lífsbjörg í
noróurhöfum". Magnús hefur
notið hagnaðinn af jólatrésölunni
undanfarin ár til að standa straum
af kostnaðl við gerð þeirrar mynd-
ar. Auk þess mun hagnaðurinn i
ár fara í að fjármagna málaferli við
Greenpeace samtökin, sem Magn-
ús stendur í, út af myndinni
„Lífsbjörg í norðurhöfum“. Að
sögn Magnúsar er einnig í undir-
búningi hjá honum að gera nýja
mynd sem yrði einhverskonar
framhald af myndinni „Lífsbjörg í
noröurhöfum".
TVé Magnúsar verða til sölu fyrir
framan innganginn f Miklagarði
fram að jólum og þar getur fólk
kippt trjánum með sér um leið og
verslað er í matinn eða önnur inn-
kaup gerð.
49% hluta-
bréfaseld
í gær var gengið frá sölu hluta-
bréfa Hlutafjársjóðs Byggðastofn-
unar í Hraðfrystihúsi Ólafsfjarðar
hf. Kaupandi var Sæberg hf. á Ól-
afsfirði sem gerir út togarana
Mánaberg og Sólberg. Kaupverð
var 29 milljónir króna og hefur
þegar verið greitt. Nafnverð bréf-
anna var 96 milljónir króna sem
er um 49% af hlutafé í félaginu.
Jafnframt var gert samkomulag
um að Sæberg hf. auki hlutafé í
Hraðfrystihúsi Ólafsfjarðar hf. um
50 milljónir króna á næstu tveim-
ur árum.