Tíminn - 24.01.1991, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 24. janúar 1991
Tíminn 5
Úr 45 milljónum í 230 - Útsýnishúsið í Öskjuhlíð
úr böndunum:
Aætlanir fyrir
þetta ár hafa
hækkað fimmfalt
Áætlaður kostnaður við útsýnishús Hitaveitu Reykjavíkur í Öskjuhlíð
hækkaði um 250 milljónir króna frá áætlun sem kynnt var 1. febrúar
í fyrra og til áætlunar sem Gunnar Kristinsson hitaveitustjóri lagði
fyrir stjóm veitustofnana 13. desember sl. Framkvæmdir síðasta árs
fóru 64 milljónir fram úr áætlun, og áætlun fyrir þetta ár hefur hækk-
að fimmfalt, eða úr 45 milljónum í 230 milljónir.
Sigrún Magnúsdóttir, borgarfulltrúi
Framsóknarflokksins og stjórnar-
maður í stjóm veitustofnana, lagði
fram fyrirspurn á fundi stjómarinnar
sl. föstudag og krafðist skýringa á því
hvað valdi slíkri skekkju í áætlana-
gerð. Sigrún bað um yfírlit yfir reikn-
inga síðasta árs og sundurliðun þar
sem gerð sé grein fýrir í hvað millj-
ónirnar 230, sem ætlaðar em til
framkvæmda á þessu ári, muni fara.
Sigrún sagði í samtali við Tímann
að hún væri með áætlun frá 1. febrú-
ar í fyrra þar sem áætlað er að eyða
300 milljónum í húsið árið 1990 og
að á þessu ári verði aðeins um að
ræða eftirhreytur, eða um 45 millj-
ónir. Reyndin hafi hins vegar orðið
allt önnur. Upphaflega hafði verið
áætlað að verja rúmlega 340 milljón-
um árin 1990 og 1991 í útsýnishúsið,
en nú væri ljóst að það yrðu um 600
milljónir. Sigrún kvaðst vilja fá að
vita hvemig á því stæði að fyrri áætl-
anir hafi verið svona rangar og hvort
húsið hafi verið mun dýrara en upp-
haflega var gert ráð fýrir.
Sigrún Iagði fram aðra fyrirspum á
fundinum og spurði hvar og hvenær
sú ákvörðun hafi verið tekin að óhætt
væri að blanda saman Nesjavallavatni
og jarðhitavatni í Reykjavík. Sigrún
sagði á fundinum að hún hefði í
höndum greinargerð frá efnafræði-
stofú Hitaveitunnar frá 1986 þar sem
varað sé við blöndun ef magn jarð-
hitavatnsins fari upp fyrir 50% af
blöndunni. f greinargerðinni segir að
æskilegt sé að takmarka þau svæði í
kerfinu sem fengju blöndu af jarð-
hitavatni og Nesjavallavatni. Þannig
væri hægt að fylgjast betur með því
sem gerðist og minnka líkur á að
hlutfall jarðhitavatns og Nesjavalla-
vatns verði þau óhagstæðustu. Sig-
rún sagði að hún fyndi hvergi í fund-
argerðum stjómar veitustofnana að
þessi greinargerð hafi verið lögð fyrir
stjómarfund, né heldur að blöndun-
in hafi verið rædd sérstaklega. Blönd-
un hitaveituvatns og Nesjavallavatns
hafi verið eins óhagstæð og hugsast
gat fýrst þegar vatninu var hleypt á
kerfið og svo virtist sem ekkert hafi
verið hugsað um þetta mál.
Á fundi stjórnar veitustofnana sl.
föstudag lagði hitaveitustjóri fram
breytingu á framkvæmdaáætlun
hitaveitunnar, en breytingin er nán-
ast samhljóða því sem Sigrún Magn-
úsdóttir lagði til að yrði gert þegar
vandræðin við Nesjavallaveitu komu
fram, seint á síðasta ári. Eins og Tím-
inn greindi frá á sínum tíma var mik-
il andstaða við hugmyndir Sigrúnar
hjá yfirmönnum Hitaveitunnar.
Þeim virðist hins vegar hafa snúist
hugur, eins og kom í Ijós á fúndinum
sl. föstudag.
Ekki náðist í Gunnar Kristinsson
hitaveitustjóra út af þessum málum í
gær.
—SE
Páll Pétursson:
Nákvæmlega eins og í Heimsljósi
þegar eigendaskipti urou á „Eigninní“:
Ólafur gefur
vinum sínum
2*300 millj.
„Skýrsla Ríldsendurskoðunar óna virði í samningnum við fjár-
sannar það sem ég hef sagt og málaráðherra. Eðiilegt að Róbert
ríflega það,“ sagði Páll Péturs- teljí kaupin á Egilssfld góðan
son aiþingismaður, spurður álits bísniss. Upplstaðan í eignum
á niðurstÖðu Ríkisendurskoðun- Drafnars er á hinn bóginn óseid
ar á sölu Þormóðs ramma. „í rækja.
fyrsta lagi finnur Ríkisendur- ólafur Ragnar hefur þarna gef-
skoðun að þvf að almennra jafn- ið tveim „kommafjölskyldum'* á
ræðissjónarmiða hefur ekki verið Siglufirði eignír ríkisins, í óþökk
nægllega gætt. í öðru lagi telja eiginlega allra annarra Siglflrð-
þeir eðlilegt að miða við uppgjör inga. M.a.s. verkalýðsfélaginu of-
30. nóvember. Ég fór þó aldrei bauð þetta.
lengra en að biðja um 9 mánaða
uppgjör, en 5 mánaða uppgjör Um 200 til 300
var það eina sem fáanlegt var, mSllinnn tfiKf
vegna þess að gróðinn var svo milljona gJOI ...
mikill hjá Þormóði ramma s.l. Nú gerír það út af fyrír sig
sumar að það varð að fela hann. í kannskl ekki svo voðalega mikið
þríðja lagi voru hlutabréfin að til, þótt tveir „kommastrákar"
mati Ríkisendurskoðunar aðeins gerí þarna „bísniss“ á kostnað
seld á hálfvirði. Og ekld nóg með ríkislns — þ.e.a.s. að fjármála-
það heldur fengu kaupendumir ráðherra gefi kunningjum sínum
síðan viðbótarhlutaféð í félaginu 200 til 300 milljónir — ef ekki
fyrír lítið.“ værí þar með öllu lífi á Siglufirði
Er Páll þá þeirrar skoðunar að stefnt f voða. Þetta er eina fyrir-
þarna hafi veríð um hálfgerða tækið sem eitthvað blaktir á
gjöfaðræða? Siglufirði og með þessu eru
þessir strákar búnir að fá Siglu-
Pólitísfc aftécrh fjörð gjörsamlega upp í hendum-
roiiusK dugero ... ar er nákvæmkga eins og j
„í fyrsta lagi er þetta vitaskuld Heimsljósl þegar það urðu eig-
pólitísk aðgerð til þess að sfyrkja endaskipti á „Eigninni". Þama
Alþýðubandalagið á Siglufirði, em bara komnir tveir „braskara-
sem klofnaði í fyrravor eins og strákar“, sem allt í einu eiga bara
víðar þar sem Ólafur Ragnar „pleisið“.
kemur nálægL Það var settur Ót af fyrir sig er ég ckkert á
fram Birtingarlisti, sem kom nýj- móti þessum strákum og þykir
um strákum, Ragnarí Ólafssyni aUt í lagi þótt svona lið kjósi
og Ólafi Marteinssyn), í bæjar- komma. En ég tek því ekld þegj-
sfjóm eftir Birtingarforskríft- andi að farið sé svona með þenn-
inni. an stað. Fólkið sem vinnur hjá
HeiUnn á bak við listann var fyrirtækinu nötrar auðvitaö, enda
framkvæmdastjóri Þormóðs ekki gæfulegt að eiga alla lífsaf-
ramma, Róbert Guðfinnsson, komu sína í höndunum á svona
sem svo vUl til að er sviU Ólafs herrum," sagði PáU.
Marteinssonar. Ólafur á lítið í kjölfar þessa kvaðst PáU í gær
rækjufyrirtæki, Drafnar hf. Ró- hafa lagt fram fmmvarp um bann
bert keypti hins vegar helming- við sölu á eignum ríkisins án
inn af EgUssíld í fyrra, fyrir 800 lagaheimilda. „Ég ætla að vona
þús. kr., sem var eðUIegt sölu- að þetta fmmvarp verði sam-
verð fyrir helming þess fyrirtæk- þykkt og hljóti skjóta afgreiðslu,
is, sem rekið er í skúr á Siglu- þannig að ekki komi til fleiri
firði. svona „transaksjóna". Alþingi
Þessi helmingur Egilssfldar, getur ekkert horft á svona vinnu-
sem Róbert keypti fyrir 800 þús. brögð aðgerðarlaust."
kr. í fyrra, er nú orðlnn 17 mUlj- - HEI
Mat Ríkisendurskoðunar á sölu hlutabréfa ríkisins í Þormóði ramma:
Bæði eldra og nýtt hlutafé á hálfvirði
Það virðist hægt að gera góð kaup
þegar keyptar eru eignir af ríkissjóði,
miðað við mat Ríkisendurskoðunar á
sölu Þormóðs ramma. Þau 58% af
hlutabréfum Þormóðs ramma, sem
fjármálaráðherra seldi fyrir rúmar 87
milljónir kr., reiknast Ríkisendur-
skoðun til að hafi verið á bilinu 145 til
175 milljónir króna að verðmæti.
Þegar gengið var til samninga var
nafnvirði hinna seldu bréfa þó enn
hærra, eða tæpar 233 m.kr., en það
var síðan metið á rúmar 87 m.kr. í
sölusamningnum sem áður segir.
„Kjarakaup" hinna nýju eigenda fól-
ust þó ekki í þessu einu. Fyrir samtals
41 millj. bókfært eigið fé þeirra í fyr-
irtækjunum Drafnari hf. og Egilssíld
hf. fengu þeir í skiptum ný hlutabréf
að verðmæti 100 milljónir í Þormóði
ramma.
„Við sameininguna var því eigið fé
félaganna hækkað upp 2,4 sinnum.
Eigið fé Þormóðs ramma hf., sem var
um 137 m.kr., var aftur á móti virt á
150 m.kr. (1,09 sinnurn)," segir Ríkis-
endurskoðun. í þessum skiptum
eignuðust eigendur Drafnars og Eg-
ilssfldar því 40% hlut í hinu samein-
aða fyrirtæki í stað tæplega 30% hefði
sömu aðferðum verið beitt við mat
allra fyrirtækjanna, eins og Ríkisend-
urskoðun telur að átt hefði að gera.
Eignarhlutur ríkissjóðs í hinu sam-
einaða fyrirtæki fór af þessum ástæð-
um niður í aðeins 24% í stað tæplega
30%.
Nýr Þormóður rammi virðist heldur
ekki þurfa að hafa miklar áhyggjur af
þungum sköttum, þótt hann græði
nokkuð á næstunni, því félagið átti
tæplega 611 m.kr. ónýttan skattaleg-
an tapsfrádrátt í árslok 1989, sem
svarar til tæplega 730 m.kr. um nýlið-
in áramót. Ríkisendurskoðun segir
fjármálaráðherra hafa ótvíræða heim-
ild til hlutabréfanna, bæði formlega
og efnislega.
,Á hinn bóginn má spyrja hvort al-
mennra jafnræðissjónarmiða, sem
stjómvöldum ber að hafa í huga í
stjórnsýslu sinni, hafi verið gætt í
nægilega ríkum mæli við sölu hluta-
bréfanna," segir Ríkisendurskoðun.
Bendir hún þar einkum á það, að
hlutabréfin voru aldrei formlega aug-
lýst til sölu. Skilyrði eða skilmálar fyr-
ir sölunni hafi heldur ekki verið aug-
lýstir, né aðrar almennar upplýsingar
eins og að tilboð séu skrifleg, tilboðs-
frestir, skilyrði um nýtingu aflakvóta
og svo framvegis.
Fram kemur í skýrslu Ríkisendur-
skoðunar að í stað auglýsinga hafi
fjármálaráðherra á fundi með bæjar-
fulltrúum þann 17. nóvember beint
því til þeirra að „þeir létu það berast
að þeir einstaklingar og fyrirtæki á
Siglufirði, sem hefðu áhuga á viðræð-
um um málið, gætu haft samband við
stjómarformann Þormóðs ramma
h.f. eða aðstoðarmann ráðherra".
Og vissulega höfðu fleiri áhuga á
kaupum. í „minnisblaði" ráðuneytis-
ins (12. desember) er m.a. greint frá
því að fjórir aðilar (flestir ónafn-
greindir) hafi lýst yfir vilja til að
kaupa hlutabréfin og tveir til viðbótar
spurst fyrir um hag fyrirtækisins.
Þetta „minnisblað" var kynnt þing-
mönnum kjördæmisins tveim dög-
um seinna (14. nóvember).
Inn á þann fund barst bréf frá for-
svarsmönnum „Samstarfshóps um
kaup á hlutabréfum í Þormóði
ramma hf.“. Fjármálaráðuneytið gaf
„hópnum" að hámarki eins dags frest
til að skila inn tilboði, sem hann og
gerði daginn eftir. Hljóðaði tilboðið
upp á 134 m.kr. fyrir allt hlutafé ríkis-
sjóðs, greitt með verðtryggðum
skuldabréfúm er bæru 4% vexti (bor-
ið saman við 1% vexti í tilboði Drafn-
ars/Egilssíldar). Þegar ráðuneytið til-
kynnti þann 18. desember að það
væri þegar búið að selja, taldi „Sam-
starfshópurinn" orðið hátt á 2.
hundrað Siglfirðinga sem lýst höfðu
áhuga á kaupum á hlut í fyrirtækinu.
Er það hátt hlutfall íbúanna, þar sem
aðeins um 1.820 manns búa á Siglu-
firði.
Samanburð á tilboðum Drafnars/Eg-
ilssfldar og „samstarfshópsins" segir
Ríkisendurskoðun „ýmsum ann-
mörkum háðan“, einkum vegna þess
að ekki var tryggt að báðir bjóðendur
hafi gengið út frá þeim skilyröum
sem sett voru af hálfu seljenda. „E.t.v.
undirstrikar þetta betur en margt
annað nauðsyn þess að gera tilteknar
lágmarkskröfur varðandi form við
gerð útboða og tilboða af þessu tagi,“
segir Ríkisendurskoðun.
- HEI