Tíminn - 31.07.1991, Síða 14

14 Tíminn
Miðvikudagur 31. júlí 1991
UR VIPSKIPTALIFINU
Um efnahagslega
sameiningu Þýskalands
Iðnaður Þýska alþýðulýöveld-
isins var í rúst þegar það
geispaði golunni. Mikið verk er
framundan að hreinsa til og
byggja atvinnuvegina og fram-
leiðslufyrirtækin upp á nýjan
leik. Kostnaðurinn nemur
stjarnfræðilegum upphæðum.
Myndin er af fyrrum sósíalískri
verksmiðju í Buna.
stæðs viðskiptajöfnuðar um 5% af
vergri þjóðarframleiðslu framan af
árinu 1989 varð viðskiptajöfnuður
óhagstæður um 1,5% hennar á
fyrsta ársfjórðungi 1991.
Um atvinnulega og peningalega
sameiningu Þýskalands hafa verið
birtar margar álitsgerðir og rit-
gerðir, á meðal þeirra.
Horst Siebert: German Unificati-
on: The Economics of Transition,
Working Paper no. 468, maí 1991.
G A Akerlof, A.K. Rose, J.L. Yellen
and H. Hessenius: East Germany
in from the Cold: The Economic
Aftermath of Currency Union,
Brookings Papers in Economic
Activity, no. 1,1991.
K.W. Schatz and K.D. Schmidt:
Germanic Economic Integration:
Real Economic Adjustment of the
East German Economy in the
Short and in the Long Run, a pap-
er presented at the Kiel Institute
for the World Economy, 26-28
June 1991.
Atvinnuleg og peningaleg sam-
eining Vestur-Þýskalands og
Austur- Þýskalands varð form-
lega 1. júlí 1990, þótt öllu
fremur væri samfelling hins
síðamefnda að hinu fyrr-
nefnda. Og hefur sú samfell-
ing ekki verið aðilum sárs-
aukalaus, en frá henni sagði
Financial Times svo 1. júlí
1991:
„• Iðnframleiðsla í Austur- Þýska-
landi minnkaði um 43% frá júlí
1990 til febrúar 1991. Hins vegar
jókst iðnframleiðsla í Vestur-
Þýskalandi um 8% frá júlí 1990 til
apríl 1991.
• í Austur-Þýskalandi minnkaði
verg þjóðarframleiðsla um 15% frá
1989 til 1990 og minnkar ósenni-
lega minna frá 1990 til 1991. í
Vestur- Þýskalandi jókst verg þjóð-
arframleiðsla um 4,5% frá 1989 til
1990 og að mati OECD mun hún
vaxa um 2,8% frá 1990 til 1991.
„í Austur-Þýskalandi hækkaði tala
skráðra atvinnuleysingja úr
270.000 í júlí 1990... upp í 840.000
í maí 1991 og tala fólks í hlutastarfi
hækkaði úr 660.000 í 1.960.000 ...
Um 250.000-300.000 Austur-Þjóð-
verjar sækja daglega vinnu í vestri,
en um 500.000 Austur-Þjóðverjar
hafa flust til (Vestur-Þýskalands). Á
sama tíma hefur atvinnulausum í
Vestur- Þýskalandi fækkað úr
1.860.000 ... í júlí 1990 í 1.600.000
í maí 1991.
• Einungis í launamálum hefur
saman gengið. í hlutfalli við laun
starfsmanna í Vestur-Þýskalandi
hafa laun starfsmanna í Austur-
Þýskalandi hækkað úr 32% á síðari
árshelmingi 1989 (og á því stigi
voru þau einungis sakir hagstæðs
skiptahlutfalls mynteininganna,
ein á móti einni), upp í um 50% á
fyrra árshelmingi 1990. Samband
málmiðnaðarmanna samdi í mars
1991 - og setti þá fordæmi — um
að laun þeirra yrðu 1994 jöfn vest-
ur-þýskum launum nema um
auka-greiðslur (fringe benefits)."
„Við hina atvinnulegu og pen-
ingalegu samfellingu 1. júlí 1990
var talið, að um þriðjungur austur-
þýskra fyrirtækja yrði lagður niður.
Nú er hins vegar auðsætt, að mest-
allur austur-þýskur iðnaður mun
leggja upp laupana, nema mikil
aukning framleiðni komi til eða
styrkjum til hans verði uppi haldið
stofnunarinnar f Kiel. í Austur-
Þýskalandi nemur hallinn á al-
mannageiranum, sem skattar og
lán frá Vestur-Þýskalandi standa
undir, um tveimur þriðju hlutum
útgjalda hans, og svarar nokkum
veginn til vergrar þjóðarfram-
leiðslu Póllands.
Á þessu hefúr Vestur-Þýskaland
ráð, en efnum þess eru þó takmörk
sett. Allsherjar hallinn á þýsku fjár-
lögunum 1990 nemur 80 milljörð-
um DM eða 3% af vergri þjóðar-
Fagnaðarlæti við Brandenburgarhliðið þann 3. október 1990, daginn sem þýsku ríkin voru sameinuð.
... Austur-Þýskaland hlýtur nú fjár-
stuðning, sem í hlutfalli við þjóð-
artekjur hlýtur að vera sá mesti,
sem um getur í sögunni. Nemur
hann liðlega helmingi þjóðartekna
þess, að mati Horst Siebert, for-
stöðumanns Alþjóðlegu efnahags-
framleiðslu Þýskalands. Við hina
atvinnulegu og peningalegu sam-
fellingu 1. júlí 1990 taldi Theo Wa-
igel fjármálaráðherra lánsþörf
hennar vegna verða um 86 millj-
arðar DM. En að nokkru sakir þess
að ekki hefur tekist að draga úr rík-
isútgjöldum á Vestur-Þýskalandi
varð sú tala hin fyrsta í runu allt of
lágra áætlunartalna. Þegar liðið
var fram í maí 1991, var talið, að
fjárlagahallinn 1991 yrði 140-150
milljarðar DM (eða 5% af vergri
þjóðarframleiðslu) ... í stað hag-
FRIMERKI
NÝ FRÍMERKI
Á frímerkjasýningunni NORD-
1A-91 var sýnd ný útgáfa fyrir
Dag frímerldsins, en smáörkin,
sem þá hefði komið út, varð að
koma út fyrir sýninguna, þar
sem hún tengdist henni.
Örk þessi er með 8 frímerkjum í og
myndum skipa sem hafa flutt póst
til og frá íslandi og á íslenskar hafn-
ir. Meira að segja hefur verið póst-
hús og póstafgreiðslumaður um
boð í Esjunni, með sérstakan stimp-
il um árabil.
Þessi skip, sem um er að ræða, eru:
Arcturus, Sölöven, Gullfoss I og
Esjan 11. Verða þau með mismun-
andi samsetningum tvö af hverju
merki í hverri örk. Þannig er eigin-
lega hver örk tvöföld fjórblokk, með
mismunandi samsetningu. Þá
vaknar spurningin: Hvað segja safn-
arar nú?
Þá var einnig gefið út tölvupóst-
kort af tilefni NORDIA-91. Þetta var
póstkort með mynd af Laugardaln-
um í Reykjavík. Frímerkið sem var
prentað á kortið og bar burðar-
gjaldsupphæðina 26,00 krónur, var
svo með mynd af Laugardalshöll-
inni, en þar var sýningin haldin.
Tölvupóstkort þetta var svo ein-
vörðungu selt notað á sýningunni.
Þá gefur auga leið að þama varð
ekki mikil sala. Samtals seldust á
sjálfri sýningunni, 1845 kort. Síðan
barst nokkuð af pöntunum til Frí-
merkjasölunnar, svo að heildarupp-
lag kortanna verður ekki yfir 5,000
— fimm þúsund — eintök. Hefði
það ekki einhvem tímann verið tal-
ið sjaldgæft? Sumir segja að slík
sjaldgæfni sé afstæð, eftir því hvort
um safnara eða dómara á frímerkja-
sýningum er að ræða.
Þann 14. ágúst koma svo út fjögur
frímerki. Þama er um að ræða
framhald samstæðunnar sem byrj-
að var að gefa út í fyrra, með frí-
merkjum með myndum af keppnis-
íþróttum. Verður samstæða þessa
árs með myndum af golfi og glímu.
Þá verður tveggja merkra íslend-
inga minnst þennan dag með því að
gefa út frímerki með myndum
þeirra. Það eru þeir Ragnar í Smára,
eða Ragnar Jónsson bókaútgefandi í
Helgafelli og listavinur, sem skreyt-
ir annað þeirra, en Páll ísólfsson
dómorganisti, tónskáld og Þjóð-
kórsstjóri, sem skreytir hitt frí-
merkið. Myndirnar á frímerkjunum
eru eftir málverkum. Kjarval málaði
myndina af Ragnari, en Hans Alex-
ander Muller myndina af Páli. Þama
eru þeir tveir heiðraðir, sem hvað
mest hafa lagt til íslenskra tón-
mennta og tónlistarmála fram yfir
miðja þessa öld.
Sigurður H. Þorsteinsson
rTTtfl «'nr,''jMq
I ÍSLAND 70“ J
' «
i> IIUMtlltJ