Tíminn - 30.11.1991, Blaðsíða 4

Tíminn 4
30. nóvember 1991
64 manna sveitarfélag leggur í tveggja milljóna króna málaferli og tapar þeim:
Thors og Dagsbrún vinna mála-
ferli við Skorradalshrepp
korradalshreppur í Borgarfirði hefur tapað máli í Hæstarétti gegn Verka-
mannafélaginu Dagsbrún og erfingjum Hauks Thors, sem höfðað var vegna
kaupa Dagsbrúnar á sumarbústaðalandi af erfingjum Hauks Thors. Kostn-
aður Skorradalshrepps vegna málaferlanna er vel á aðra milljón króna.
S Málavextir eru þeir að árið 1944
keypti Haukur Thors jarðirnar
Hvamm og Stálpastaði í Skorradal.
Haukur gaf síðar Skógrækt ríkisins
Stálpastaði og leigði Skógræktinni
Hvamm endurgjaldslaust til næstu
aldamóta, ef frá er skilinn um 18
hektara spilda í landi Hvamms þar
sem hann byggði sumarbústað.
Árið 1988 ákváðu erfmgjar Hauks
að selja þennan jarðarpart og tókust
samningar milli þeirra og Dagsbrún-
ar. Hreppnum var boðinn forkaups-
réttur að jörðinni svo sem lög gera
ráð fyrir. Hreppsnefnd taldi að salan
bryti í bága við jarðalög m.a. á þeirri
forsendu að með sölunni væri verið
að rýra mjög gæði jarðarinnar og
þess vegna nýtti hann sér ekki for-
kaupsréttinn.
Málið fór fyrir jarðanefnd Borgar-
fjarðarsýslu og staðfesti hún sjónar-
mið hreppsnefndar. Þaðan var mál-
inu vísað til landbúnaðarráðuneytis-
ins sem féllst ekki á að með sölunni
hefðu jarðalög verið brotin. Skorra-
dalshreppur höfðaði þá mál sem
hann tapaði í héraði. Hreppurinn
áfrýjaði til Hæstaréttar, en tapaði þar
málinu aftur.
Umrædd landspilda hefur ekki verið
nýtt til landbúnaöar í áratugi og á
þeirri forsendu telur Hæstiréttur að
ákvæði jarðalaga eigi ekki við í máli
þessu. Hæstiréttur telur að skóg-
rækt, sem hefur verið stunduð á
spildunni síðustu áratugi, falli ekki
undir landbúnað í hefðbundinni
merkingu þess orðs.
Eftir að landbúnaðarráðuneytið
felldi sinn úrskurð tilkynnti hrepps-
nefnd að hún hygðist nýta sér for-
kaupsrétt sinn. Þá var hins vegar lið-
inn langt á þriðja mánuð frá því að
henni barst forkaupsréttartilboðið,
en samkvæmt lögum fellur forkaups-
réttur niður eftir 4 vikur. Landbún-
aðarráðuneytið taldi að hreppurinn
hefði þar með misst af forkaupsrétti.
Hæstiréttur er sömu skoðunar. Tveir
dómarar í Hæstarétti skiluðu hins
vegar séráliti og töldu að eftir að
ráðuneytið felldi sinn úrskurð hefði
hreppurinn öðlast endurnýjaðan for-
kaupsrétt.
Skorradalshreppur var dæmdur til
að greiða erfingjum Hauks Thors
250 þúsund krónur í málsvamarlaun
og Dagsbrún sömu upphæð. í héraði
var hreppnum gert að greiða 350
þúsund til erfmgja Hauks Thors í
málsvarnarlaun og Dagsbrún sömu
upphæð. Þá er ótalin greiðsla
hreppsins til lögmanns síns, Jóns
Steinars Gunnlaugssonar. Samtals er
um að ræða kostnað vel á aðra miilj-
ón króna. Ljóst er að þessi dómur er
mikið áfall fyrir Skorradalshrepp.
Fyrsta desember í fyrra voru íbúar í
sveitarfélaginu 64. -EÓ
Starfsmenn Landakots undrandi á kaupum Landspítala og Borgarspít-
ala á kviðsjám og segja að eitt tæki dugi fyrir alla þrjá spítalana.
Jóhannes Pálmason framkv.stjóri Borgarspítala er ósammála og segir:
Ekki tvöföldun
á tækjabúnaði
Óánægja ríkir á Landakotsspítaia
meö þá ákvörðun stjómenda Land-
og Borgarspítala að festa kaup á
svokölluðum kviðsjám og telja
menn þar á bæ, að tækið sem
Landakotsspítala var gefið fyrir um
tveimur mánuðum síðan anni alveg
þörfinni fyrir slíkt tæki, en það er
aöallega notað til aö fjarlægja gall-
blöðmr og fleiri kviðarholsaðgerðir
án þess að skera þurfi upp.
Jóhannes Pálmason framkvæmdar-
stjóri Borgarspítalans er ekki sam-
mála þessari skoðun og segir þetta
vera eitt af þeim tækjum sem allir
spítalar verði að eignast og hér sé
ekki um tvöföldun, eða þreföldun á
tækjabúnaði að ræða.
Fyrir einum og hálfum mánuði var
Landakotsspítaia gefið slíkt tæki og
telja menn á þeim bæ að ekki sé þörf
fyrir fleiri tæki af þessari gerð og
tækið á Landakoti anni öllum þeim
aðgerðum sem krefjast slíks tækja-
búnaðar.
Að sögn Hönnu Birgisdóttur hjúkr-
unarforstjóra á svæfmgadeild
Landakots þá kostar slíkt tæki um 3
milljónir króna án ails aukabúnaðar.
Hanna segir að ef marka má fjölda
gallblöðmaðgerða á íslandi þá má
ætla að þær séu um 400, eða um
tvær á dag, ef miðaö er við 200
skurðdaga á ári og því geti einn spít-
ali alveg annað. Hanna sagði í sam-
tali við Tímann að um 25 aðgerðir
hefðu verið framkvæmdar á þeim
eina og hálfum mánuði sem tækið
hefði verið fyrir hendi og hefðu þær
gengið vonum framar. Ef talað væri
eingöngu um gallblöðrutökur þá
dygði tækið á Landakoti fyllilega.
Hanna telur að forgangsröð varð-
andi tækjakaup sé dálítið einkenni-
leg og segir að spítalarnir tveir
hefðu betur keypt önnur tæki sem
vantaði kannski meira, heldur en að
vera að festa kaup á áhaldi sem er til
fyrir. Á sparnaðartímum í heiibrigð-
iskerfinu og í ljósi umræðna um
sameiningu heilbrigðisstofnana
hefði fremur mátt athuga hvort ekki
mætti byrja á einhverskonar sam-
vinnu sem hlyti að vera fýrsta skref-
ið.
Tíminn hafði samband við Jóhann-
es Pálmason, framkvæmdarstjóra
Borgarspítalans og sagði hann að
kviðspeglun væri einföld aðgerð og
hefði hún ekkert með tvöföldun á
tækjabúnaöi að gera. Kviðsjá væri
einfalt skurðlækningaáhald, sem að
sparaði framkvæmd holskurðar og
stytti legu um margar vikur. Sjúk-
lingur gæti, ef allt færi að óskum,
farið heim eftir örfáa daga og farið
að vinna mun fyrr. Því væri tækið
arðbært fýrir þjóðfélagið og sparaði
gífurlega peninga. Jóhannes sagði
að áhaldið væri dæmi um framþró-
un og hefði ekkert með tvöföldun á
tækjabúnaði að gera. „Það er bara
sjálfsagt að spítalinn eigi þennan
grundvallarbúnað. Þetta er tiltölu-
lega ný tækni og bætir þjónustu
þessa spítala mikið.“ Spítalarnir þrír
væru með bráðaþjónustu og sjúk-
lingar sem leggjast inn á Borgar-,
Landakots- eða Landspítala eiga rétt
á því að fá hliðstæða þjónustu og
ekki lakari en annars staðar. Þetta
kostaði sáralítið í heildarrekstrar-
kostnaði ríkisspítalana og því væri
tækið sjálfsögð viðbót við annars
þokkalegan tækjabúnað sagði Jó-
hannes Pálmason. Hann sagði enn-
fremur að tækið sem um ræðir hefði
ekki kostað nema um eina og hálfa
milljón og það væri ekki há upphæð
í rekstri Borgarspítalans sem velti
um 3 milljörðum og Landsspítalinn
5.5 milljörðum.
-PS
Guðjón Friðriksson, sagnfræðingur, afhendir Markúsi Emi An-
tonssyni, borgarstjóra, fyrsta bindi af nýrri sögu Reykjavíkur.
Tfmamynd: Aml BJama
Ný ritröð um sögu Reykjavíkur:
„BÆRINN VAKNAR“
Út er komið fyrsta bindið í nýrri
fimm binda ritröð um sögu Reykja-
víkur. „Bærinn vaknar" er undirtitill
og er fyrri hluti sögu bæjarins frá
1870 til 1940. Guðjón Friðriksson,
sagnfræðingur, skráir þennan hluta.
Það var árið 1981 sem borgarstjórn
Reykjavíkur samþykkti að rétt væri
að rita sögu borgarinnar. Haustið
1985 voru sagnfræðingarnir Guðjón
Friðriksson og Eggert Þór Bern-
harðsson ráðnir til verksins. Tveim-
ur árum síðar bættist enn einn sagn-
fræðingur Þorleifur Óskarsson í
hópinn. Hann tekur fyrir tímabilið
frá uphafi til ársins 1870. Guðjón
sem fyrr segir þaðan og til ársins
1940. Eggert Þór svo það sem eftir er
frá 1940.
Á síðastliðnu ári gerðu svo höfund-
ar verksins, Reykjavíkurborg og
Bókaútgáfan Iðunn með sér samn-
ing um að sú síðast nefnda skyldi
gefa bækurnar út. Bókin sem nú
birtist er fyrri hluti sögunnar frá
1870 til 1940. Síðari hluti þeirrar
sögu kemur næstur, þá tvö bindi frá
Eggert Þór Bernharðssyni um sög-
una frá 1940 og fram til dagsins í
dag, eða svo gott sem. Að síðustu er
svo eitt bindi frá Þorleifi Óskarssyni
um upphafið og söguna fram til
1870.
Að leiðarljósi var haft að saga þessi
mætti við alþýðuhæfi án þess þó
slegið væri af kröfum þeim sem
fræðin gera. Reynt er að segja sög-
una frá sjónarhóli bæjarbúa sjálfra,
ekki stofnana borgarinnar „...og má
því kalla hana hversdagssögu," eins
og Guðjón Friðriksson kemst að
orði í þessu fyrsta bindi. -aá.
FRETTAYFIRLIT:
ZAGREB - Júgóslavneski herinn hóf brottflutning frá Za-
greb, höfuðborg Króatíu I gær. Þá var samþykkt að leyfa
friðarsveítum Sameinuðu þjóðanna að skerast í leikinn.
JERÚSALEM - Friðarviðræðunefnd Sameinuðu þjóðanna
hélt af stað áleiðist til Washington í gær. Nefndin fór fyrst til
Amman í Jórdaníu til viðræðna við þarlenda ráðamenn en
verður komin til Washington fyrir 4. desember, en þá hefjast
friðarviðræður Miðausturlanda í annað sinn á skömmum
tíma.
JÓHANNESARBORG - Fyrstu viðræöur hvltra og svartra
i Suður-Afríku hófust í gær. Hvíti minnihlutinn er andvígur
því að svarti meirihlutinn öðlist meiri völd.
LOME • Hermenn í Vestur- Afríkulýðveldinu Togo tilkynntu
í gær, að þeir hefðu steypt Joseph Kokou Koffigoh, forsæt-
isráðherra af stóli og tekiö viö völdum f landinu.
BAGHDAD • Saddam Hussein hefúr kvartað yfir því að ír-
akarfái ekki að eiga sín hættulegustu vopn í friöi fyrir vest-
urlöndum á meðan Israelar fái aö eiga kjarnorkuvopn.
DILI, Austur-Timor - Nefnd á vegum ríkisstjórnarinnar
og kaþólsku kirkjunnar eru byrjaðar að yfirheyra embættis-
menn vegna herskipunar sem leiddi til mikils blóðbaðs í
Austu- Timor þann 12. nóvember.
BANGKOK • Rauðu khmerarnir segja að þrátt fyrir lætin
sem urðu þegar leiðtogar þeirra sneru aftur til Kambódíu
ætli þeir að standa við sitt til að borgarastrlðið I Kambódíu
taki einhvern enda. Þeir ætla að senda sína fuiltrúa á fund-
inn sem veröur haldinn á Thailandi í næstu viku.
BRETLAND • Breska rikisstjórnin hefur lagt fram tillögur
um að þeir sem stunda glannaakstur á stolnum bílum fái
haröa refsingu fyrir athæfið. Þetta ergerttil að stemma stigu
við glannaakstri en hann hefur aukist mjög að undanförnu.
Lagt er tii að refsing fyrir glannaakstur geti orðið allt að fimm
ára fangelsisdómur og svipting á ökuleyfi fyrir lífstíð. I Bret-
landi horfi til hreinna vandræða vegna þessa glannaaksturs
en svo vlrðlst sem eitthvað æði hafi gripið um sig meðai
unglinga. Þeir stela bllum og keyra síðan á ofsahraða eftir
tjölförnum götum. Þetta skapar mikla hættu, bæði fyrir ak-
andi og vegfarendur. Nokkrir vegfarendur hafa látist f kjölfar
þessa. (lagatillögunum er gert ráð fyrir að hámarksrefsing
sé fimm ár ef glannaökumaður veldur tjóni eða meiðslum,
einnig verða fjársektir háar og ökuleyfissvipting fyrir Iffstfð.
Kenneth Baker, innanrfkisráðherra, segir að þessi lög eigi
að ná yfir bæði ökumann, og farþega ef þeir eru með f för.
MANILLA - Tvær konur sem komu frá Hong Kong voru
handteknar á flugveilinum í Maniila í gær eftir að 10 kg af
amfetamfn! að verðmæti 33 mitljónir fannst í farangri þeirra.
Konurnar segja að þær hafi fengið farangurinn á Kai Tak
flugveilinum f Hong Kong og að þær hefðu átt að láta fólk
sem tæki á móti þeim I Manilla fá hann. Lögregian segir aö
konurnar verði ákærðar fyrir ólöglegan innfiutning á hættu-
legum fíkniefnum til Filipseyja. Lagt hefur verið hald á mun
meira af fíkniefnum f Hong Kong á þessu ári, eða um 800%
meira, en á sama tíma i fýrra. Lögreglan í Hong Kong telur
að glæpahringur í Kína ffamleiði fíkniefniö á rannsóknarstof-
um til útfiutnings og það fari f gegnum Hong Kong til Fiiips-
eyja, Japan og sennilega Bandarfkjanna. Sautján farjregar
sem komu í tveimur hópum frá Hong Kong voru handteknir
á flugvellinum f Manilla f lok ágúst eftir að 65 kg af amfetam-
íni fannst hjá þeim. Það var falið i þurmnjófkurdósum, í
súkkulaði og sælgætisumbúðum. Fikinefnaiögreglan í Man-
iila segir þaö sé stærsti farmurinn til þessa. Amfetamín verk-
arörvandi á miðtaugakerfið, slævirþreytu og hungurog hef-
ur lengi verið notað sem örvandi iyf og megrunarlyf. Notkun
þess fylgir ávanaáhætta og getur valdið geðveiki. Það er að-
eins leyft f örfáum tilvikum.