Tíminn - 30.11.1991, Blaðsíða 9

I í
Laugardagur 30. nóvember 1991
Tíminn 25
yrði framboðið á þeim þvflíkt á Evrópu-
markaði að leiða myndi til verðstríðs og
ávinningurinn því enginn. Er ekki málið
að þið voruð of fljótir á ykkur að sam-
þykkja stuðningsyfirlýsinguna og eruð
einungis að nota 3000 karfatonninn
sem útleið?
,AHs ekki. Ég held að þetta sé alger mis-
skilningur og ég sé ekki hvar þessi túlk-
un á sér stað í raunveruleikanum. Menn
eru kannski misjafnlega staddir. Við hjá
SÍF erum búnir að standa undanfarin
fimm ár í harðri samkeppni í saltfiskin-
um, við aðila sem eru að senda afurðir
tollfrjálsar á markað og vitum því ná-
kvæmlega hvað það þýðir að hafa tolla
meðan aðrir eru tollfrjálsir. Ég held það
sé miklu frekar markmið íslendinga þeg-
ar til lengri tíma sé litið, að vinna að því,
að fá hugmyndafræðina um fríverslun
með fisk, viðurkennda sem víðast og ég
trúi því að í eðlilegri frjálsri samkeppni
munum við verða samkeppnisfærir og
geta selt okkar fiskafurðir. En jafnframt
þegar við tölum um fríverslun með fisk,
þá erum við að tala um að það séu engir
styrkir. Það er einn misskilningurinn,
sem vart verður við í allri umræðunni
um þessi mál, að talað er um að fisk-
vinnslan sé að komast á sama stig og iðn-
aðurinn. Þetta er ekki rétt. Við fáum
markaðsagang, en við höldum áfram að
vera í harðri samkeppni, við ríkisstyrkt-
an sjávarútveg í Noregi, Færeyjum og
öllum EB-löndnum. Það ætti því að vera
meginverkefni stjórnvalda nú, að finna
leiðir til að rétta samskeppnisstöðu ís-
lenska sjávarútvegsins gegn rflcisstyrkt-
Tímamynd Árni Bjama
um erlendum samkeppnisaðilum."
Nú er ákvæði í samningnum sem segir
að eftir að ísland hefur gengist undir
samninginn og segir honum síðan upp,
að þá falli um leið úr gildi svokölluð
bókun 6, sem hingað til hefur veitt okk-
ur tollfrjálsan útflutning á fískafurðum
fjölmörgum. Er það eitt ekki næg
ástæða til að vera mótfallinn samning-
unum? Er áhættan ekki of mikil?
„Ég held að málið segi sig sjálft. Þessi
bókun sex fellur inn í samkomulagið, ef
við veljum þann kostinn að fara inn í
samstarfið. Ef við ákveðum að ganga út,
þá hlýtur það að vera af svo alvarlegum
ástæðum, að við metum það inn í mynd-
ina líka. Ég hef verið hlynntur þessum
samningum og því að við aðlögum okkur
að því sem er að gerast hjá öðrum þjóð-
um. Að við leitum eftir viðskiptasamn-
ingum við sem flesta aðila til þess að
auka möguleika okkar í viðskiptunum.
Það vinnst ekkert með því að einangra
sig, en hins vegar legg ég mikla áherslu á
að menn horfi raunsætt á það hver okkar
staða sé og við mótum síðan okkar
stefnu á þann hátt að hún verði íslensk-
um sjávarútvegi til framdráttar. Ég tel,
að þar sem við höfúm ekki mótað
heilstæða sjávarútvegsstefnu, höfum við
komið á ákveðnu ójafnvægi milli veiða
og vinnslu, sem mun eyðileggja fyrir
sjávarútveginum í heild og því sé það
nauðsynlegt að móta slíka stefnu og und-
irbúa okkur þannig undir þá hörðu sam-
keppni, sem er í vændum. Samkeppnin
verður næg. Ég held þó að við séum á
réttri leið, en eins og ég sagði áður, þá
slær mig óhug, ef menn sjá fram á það að
EB ætli að beita aflsmunum í hvert skipti
sem ágreiningsmál koma upp.“
í ljósi þess trúnaðarbrests, sem upp
hefur komið á allra síðustu dögum, þá
hvernig metur þú framhaldið?
„Ég met framhaldið þannig, eins og
kemur fram í ályktun stjórnar SAS frá
því á miðvikudag, að við viljum sjá hvað í
þessum samningum stendur áður en við
förum að Ieggja blessun okkar yfir þá. Því
miður hefur það gerst í tvígang, að Jón
Baldvin hefur komið hingað til lands frá
Luxemborg, sigri hrósandi og sagst hafa
alla hluti í hendi sér og þetta er í annað
skiptið sem reyndin er önnur en sú, sem
okkur var tjáð. Við segjum því, að við
viljum skoða málið í heild sinni þegar
það liggur fyrir og taka svo afstöðu til
þess út frá því hvað stendur í samningn-
um. Við ætlum ekki lengur að slá ein-
hverju fram byggt á því sem okkur er
sagt, því það hefur ekki reynst rétt.“
Var það ekki nákvæmlega það sem þið
áttuð að gera í upphafí? Voruð þið ekki
að samþykkja stuðningsyfírlýsinguna á
nánast engum forsendum?
„Ég skal viðurkenna að við samþykkjum
stuðningsyfirlýsinguna, bæði í sumar og
svo aftur í haust, byggt á því trausti sem
við höfum borið til þeirra manna, sem
hafa staðið í samningunum. Bæði emb-
ættismanna og stjórnmálamanna. Það
má kannski segja, að einmitt í haust
trúðum við því ekki að menn gerðu
sömu mistökin tvisvar sinnum og héld-
um að menn hefðu eitthvað lært. Það
hefúr hins vegar komið fram að menn
voru ekki með málið í hendinni og það
átti í raun og veru eftir að ganga frá öllu
því sem skiptir máli. Ég er ekki að segja
að niðurstaðan verði sú að menn hafni
málinu alfarið, en hins vegar er ljóst að
menn fara mjög vel yfir það, áður en
menn móta sér skoðun. Ég held að út af
fyrir sig, hafi þessi atvik sem komið hafa
upp núna, örugglega kveikt aftur upp
þann efa sem bjó í mörgum aðilum, um
hvort við séum að gera rétt og því þarf að
sannfæra okkur mjög vel áður en við
tökum endanlega afstöðu. Ég held, að ef
Jón Baldvin hefði kosið að segja frá mál-
inu eins og það stóð, í upphafi, þá hefðu
menn tekist á um það, en við hefðum
verið miklu betur staddir, heldur en við
erum nú. Ég held að þær efasemdir sem
búið er að sá hjá þjóðinni verði erfitt að
uppræta."
Forystumenn stjómarandstöðunnar
hafa neitað að taka afstöðu til samning-
ins fyrr en hann lægi á borðinu fyrir
framan þá. Mættuð þið ekki taka þá til
fyrirmyndar?
„Ég verð að viðurkenna að þeir eru van-
ari að eiga við félaga sína á Alþingi. Við
sem stöndum í viðskiptum dags daglega,
höfum vanist því, að í flestum tilfellum
standi orð og menn komi hreint fram. Ég
dreg það ekki undan, að þessi uppákoma
öll er mér mikil vonbrigði og verður
manni dýrmæt lexía fyrir framtíðina."
Pjetur Sigurðsson
||lí
:

V

• •
■

;