Tíminn - 19.12.1991, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Fimmtudagur 19. desember 1991
Tíminn
MÁLSVARI FRJALSLYNDIS, SAMVINHU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin (Reykjavtk
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoðamtstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrlmsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason
Skrifstofur: Lyngháls 9,110 Reykjavlk. Sími: 686300.
Auglýsingaslml: 680001. Kvöldslmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, (þróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1200,-, verð I lausasölu kr. 110,- og kr. 130,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
MJólkurduft
Iðnaðarráðherra, Jón Sigurðsson, hefur lýst yfir því
að hann hafi heimild ríkisstjórnar til þess að ákveða
að hætta niðurgreiðslum á mjólkurdufti og leyfa
innflutning á erlendu dufti.
Landbúnaðarráðherra, Halldór Blöndal, kannast
ekki við að nein slík ríkisstjórnarheimild liggi fyrir
og lýsir sig andvígan hugmyndum iðnaðarráðherra.
Það er eindregin skoðun Stéttarsambands bænda
að fyrirætlanir iðnaðarráðherra um innflutning
stríði gegn búvörulögum og sé í andstöðu við bú-
vörusamning ríkisstjórnar og bændasamtaka.
Iðnrekendur, einkum sælgætisframleiðendur,
hafa hag af því að fá mjólkurduft á viðunandi verði
og geta út af fyrir sig sætt sig við að nota íslenskt
hráefni með þeim kjörum sem í boði hafa verið og
gera naumast kröfu til þess að breyta niðurgreiðslu-
kerfinu með skyndiráðstöfun. Hagur sælgætisfram-
leiðenda verður ekki betur tryggður með innfluttu
hráefni, hvað þá hagur neytenda.
Vafalaust liggur það sjónarmið til grundvallar hjá
iðnaðarráðherra að með þessum fyrirætlunum hans
sé verið að spara greiðslur úr ríkissjóði. Varla þarf að
ætla landbúnaðarráðherra þá dul, að hann vilji ekki
einnig lækka ríkissjóðsútgjöld þar sem því verður
við komið.
Halldór Blöndal gerir sér hins vegar grein fyrir því
að þetta tiltekna mál er ekki svo einfalt sem iðnaðar-
ráðherra vill vera Iáta. Landbúnaðarráðherra sér
málið í víðara samhengi. Að ætla að taka þetta sér-
staka atriði út úr heildarsamkomulagi við bænda-
stéttina um aðlögun búvöruframleiðslu og skaplega
framkvæmd slíkrar aðlögunar er samningsrof og
lagabrot.
Hvað varðar verðsamanburð á erlendu og inn-
lendu mjólkurdufti er beitt þeirri blekkingu að er-
lenda mjólkurduftið sé heimsmarkaðsverð sem
myndast við óhefta samkeppni. Þetta er alrangt, því
að erlenda hráefnið, sem iðnaðarráðherra ætlar að
flytja inn á lágu verði, er ekki síður niðurgreitt en ís-
lenska mjólkurduftið.
Erlendur landbúnaður á við þau vandamál að
stríða, sem hér þekkjast, að framleiðslukostnað
verður að niðurgreiða í mörgum tilfellum, enda
fjarri því að landbúnaður annarra landa þurfi ekki á
stuðningsaðgerðum að halda til jafns við það sem
hér gerist og raunar engu minni. Vandi landbúnað-
arframleiðslu í þróuðum löndum ber yfirleitt sömu
einkenni aðlögunarvanda að lögmálum óheftrar
markaðshyggju iðnaðar- og kaupsýsluþjóðfélaga.
Þessi aðlögunarvandi er ekki aðeins fjárhagslegs
eðlis. Ef svo væri þyrfti ekki að leita annarra leiða en
þeirra sem fjármálaráðstafanir ráða við. Hér er einn-
ig við félagslegan vanda að glíma, sem ekki verður
leystur með öðru en félagslegum ráðstöfunum. Við
þennan tvíþætta vanda aðlögunar í landbúnaði er
glímt í öllum iðnaðarlöndum. ísland sker sig ekki úr
í því efni að neinu leyti nema ef vera skyldi það, að
bændastéttin íslenska hefur sýnt meira frumkvæði
um breytingar af sjálfsdáðum er víða gerist.
VÍTT OG BREITT
Samdráttur og framtíðarsýn
Mikil umskipti verða í veraldarsög-
unni um áramótin. Þá verða Sov-
étríkin lögð niður og nýtt fjárlaga-
ár gengur í garð á íslandi.
Þótt Sovétríkin hrynji og hundr-
uð milljóna manna verði allt í einu
íbúar í nýjum þjóðveldum og ekki
standi steinn yfir steini í hug-
myndafræði allaballa, eru ekki
hafðir uppi miklir spádómar um
framtíð þess hluta mannskynsins,
sem er að ranka við sér eftir
hremmingar kommúnismans.
Hins vegar er spáð enn og aftur
um efnahaginn á íslandi næsta ár-
ið, og er korgurinn heldur dökk-
leitur í þeim kaffibollum sem spá-
menn eru að rýna í.
Þjóðhagsstofnun gefur út hvern
spádóminn af öðrum og eftir því
sem nær dregur upphafi fjárlaga-
ársins, magnast hrakspárnar og
eru nú orðnar að slíku krepputali
að farið er að vísa til endaloka ný-
sköpunarstjórnarinnar og hruns
síldarstofnsins til að finna sam-
jöfnuð.
Framleiðslan á að minnka, kjörin
að versna, atvinnuleysi að aukast,
sem og hallinn í viðskiptum og
fjárlögum. Það er meira að segja
orðið svo svart útlit hjá Þjóðhags-
stofnuninni að skatttekjur ríkisins
eiga eftir að minnka.
Hið eina, sem ekki minnkar, eru
skuldirnar.
Ljós í myrkrínu
Mikil samkeppni er í spámennsk-
unni og er langt því frá að Þjóð-
hagsstofnun sé ein um hituna.
Seðlabankinn er alltaf að spá um
framvindu efnahags og veitir völva
Vikunnar honum harða keppni um
hver áramót. Verslunarráð spáir og
Hafrannsóknarstofnun spáir og
Vinnuveitendasambandið leggur
sína spádóma til grundvallar kjara-
samningum, og hann Gummi á
efri hæðinni er alveg jafnklár á því
eins og allar aðrar spástofnanir að
allt sé að fara fjandans til, en spá-
kerlingar fjármálaráðuneytisins
halda að þetta slampist.
Það er þó ljós í myrkrinu að von
er til að ein atvinnugrein standist
efnahagsráðstafanir ríkisstjórnar-
innar. Framkvæmdastjóri Vinnu-
veitendasambandsins hefur til-
kynnt löggjafanum að innflutning-
ur og sala á eiturlyfjum muni að
öllum líkindum verða ofar núllinu.
Þá er líka gert ráð fyrir að ekki
verði greiddir skattar af umsetn-
ingunni.
Stjórnmálakreppa
Eftir því sem Davíð og ráðherrar
hans leggja fram fleiri hugmyndir
um hvernig eigi að lagfæra fjár-
Iagahalla til að halda þjóðarskút-
unni á réttum kili, stigmagnast
vandræðin og spádómarnir verða
æ dökkleitari.
Sparnaðarhugmyndir og sam-
dráttartal æsa upp hræðslu, og
hallarekstur á ríki, stofnunum og
fyrirtækjum leiðir ekki til annars
en bölsýni og enn svartari spá-
dóma.
Auk þeirrar efnahagskreppu, sem
verið er að leiða yfir þjóðina, verð-
ur stjórnmálakreppan augljósari
með hverjum deginum sem líður.
Stjórnarþingmenn hlaupa undan
merkjum hver um annan þveran
og neita að taka þátt í þeim darrað-
ardansi, sem fjárlagagerð í vikunni
fyrir jól er, eða réttara sagt að
styðja þær tillögur, sem kallaðar
eru sparnaður og á að framkvæma
eftir töfraformúlum samdráttar.
Allar þær spástefnur, sem nú
eru í gangi, beinast að því að
sanna að samdrátturinn verði að
kreppu og eru þessir spádómar
orðnir efnahagsvandi út af fyrir
sig og magnast í hvert sinn sem
ráðherra opnar á sér munninn til
að ræða lausnir á vandræðagang-
inum, og er sá kjaftagangur allur
þegar orðinn alvarlegur fortíðar-
vandi, sem verið er að færa yfir á
framtíðina.
Samdráttartalið er þegar farið að
virka á tekjuöflun ríkissjóðs á
þessu ári, en virðisaukaskatturinn
er helmingi minni núna á haust-
mánuðum en á sama tíma í fyrra.
Þetta er forsmekkurinn af því, sem
koma skal, og eins og sagt var frá í
Tímanum í gær, magna aðgerðir
og aðgerðaleysi stjómarinnar
efnahagsvandann.
Þjóðhagsstofnun er farin að
leggja samdrátt og bölmóð til
grundvallar framtíðarspám, sem
verða þeim mun svartari sem á líð-
ur umræður á þingi um fjárlaga-
frumvarpið, og eftir því sem fleiri
lausnir ríkisstjórnarinnar líta
dagsins ljós.
Ættu nú efnahagsspámenn að
hætta að sverta framtíðina meira
en orðið er, en snúa sér að spá-
dómum um lífdaga ríkisstjórnar
Davíðs Oddssonar. Gæti farið svo
að þá kæmi upp úr dúmum að örl-
aði á bjartari tíð. Samt gæti svo
farið að stjórnin tórði fram yfir þá
tíð að rekunum verði kastað á gröf
Sovétsins í austri.
OÓ