Tíminn - 01.02.1992, Side 2

2 Tíminn
Laugardagur 1. febrúar 1992
Mikil umframorka skapast með tilkomu Blönduvirkjunar:
Leitað ieiða til
aukinnar orkusölu
Iðnaðarráðuneytíð leitar nú leiða, í samvinnu við Landsvirkjun,
Rarik, Rafmagnsveitu Reykjavíkur og Sambands íslenskra raf-
veitna, tíl að nýta þá umframorku sem hefur skapast með tilkomu
Biönduvirkjunar.
Fyrrum Sovétríki
fá aðild að ROSE
Á öðrum fundi utanríkisráðherraráðs Ráðstefnunnar um öryggi og
samvinnu í Evrópu (RÖSE) sem haldinn var í Prag 30. og 31. janú-
ar var samþykkt að veita tíu ríkjum fyrrum Sovétríkjanna aðild að
samtökunum. Króatíu og Slóveníu var veitt áheyrnaraðild. Aðiidar-
ríki RÖSE eru nú orðin 48.
Þær leiðir sem hafa verið skoðaðar
eru tvær. Annars vegar eru það ráð-
stafanir sem miða að því að nota raf-
orku í stað olíu eða annarrar inn-
fluttrar orku og hins vegar með því
að stuðla að nýjungum í starfsemi
Akureyri:
Eldur í spenni
Eldur kom upp þegar sprenging varð
í spennistöð í Glerárhverfi á Akureyri
um klukkan 16.30 í gær. Töluverður
eldur kom upp, en slökkviliði gekk
greiðlega að slökkva eldinn. Stórir
hlutar Glerárhverfis urðu rafmagns-
lausir og urðu töluverðar annir hjá
lögreglunni á Akureyri við að svara
fyrirspurnum íbúa, sem sátu í
myrkvuðum íbúðum sínúm, en ekki
var búist við að rafmagn kæmist á
þar sem raforkukaup eru stór liður í
rekstrarkostnaðinum.
Á undanfömum árum hefur sala á
ótryggri raforku, eða umframorku,
aukist verulega, en kostnaður raf-
orkufyrirtækjanna við ótrygga raf-
orku er mun minni, en þegar um
forgangsorku er að ræða. Þá er verð-
ið lægra, en það byggist á því að
skuldbindingar raforkufyrirtækj-
anna eru mun minni um afhendingu
en á forgangsorku. Heimsmarkaðs-
verð á olíu hefur verið mjög lágt frá
og með árinu 1987 og eini mögu-
leikinn til að rafmagn geti keppt við
þetta lága verð á olíu, þar sem hag-
kvæmast er að nota olíuna s.s. í iðn-
aði, við gufúframleiðslu og við hitun
og er því ótryggt rafmagn. Ekki er
talið að mikið svigrúm sé til þess
auka sölu á ótryggu rafmagni, nema
að um tímabundna sölu sé að ræða.
Athygli þarf fyrst og fremst að beina
að sölu á forgangsorku, sérstaklega
þegar til lengri tíma er litið.
Þegar verið er að tala um að auka
raforkunotkun er rætt um nokkra
möguleika, sem hugsanlegu em
opnir til þess. Horft er til þess að
hugsanlega megi auka notkun raf-
orku á kostnað olíu við upphitun at-
vinnuhúsnæðis og opinberra bygg-
inga t.d. skólabygginga. En sá galli
er á að í dag er verð samkvæmt raf-
hitunartöxtum, án niðurgreiðslu og
afsláttar, ekki samkeppnisfært við ol-
íukyndingu. Möguleiki er á að nota
ótryggt rafmagn við upphitun sund-
lauga, en um tuttugu sundlaugar á
landinu eru kyntar með olíu. Tölu-
verður stofnkostnaður er þó við
breytingamar. Þá horfa menn til
skipa sem liggja í höfn. Víðast hvar
eiga skip möguleika á að fá rafmagn
úr landi á meðan skip liggja við
bryggju. Það mun þó vera lítið notað
og hafa flestir útgerðarmenn kosið
að keyra ljósavélar í staðinn, en mik-
il mengun er af völdum þeirra véla.
-PS
Jón Baldvin Hannibalsson, utanrík-
isráðherra fslands, ávarpaði fund-
inn. í máli sínu lagði hann megin-
áherslu á hlutverk átakavama og
nauðsyn þess að samtökunum verði
gert kleift að jafna deilur í upphafi
þannig að ekki komi til átaka. Það
gæti m.a. falið í sér fráhvarf frá regl-
unni um samhljóða samþykki allra
aðildarríkja í sérstökum afmörkuð-
um tilvikum og leitt til friðargæslu á
vegum RÖSE.
Jón Baldvin lagði einnig áherslu á
nauðsyn þess að samráð og sam-
vinna innan RÖSE í efnahags- og
viðskiptamálum verði áberandi þátt-
ur í starfi samtakanna nú þegar svo
mörg nýfrjáls ríki hefja þátttöku.
Hann sagði að öryggi og jafnvægi í
Evrópu byggist á því að lýðræði og
markaðshagkerfi komi í stað stjórn-
málalegrar og efnahagslegrar mið-
stýringar.
Utanríkisráðherrarnir ræddu ftar-
lega ástandið í Júgósavíu og ítrek-
uðu stuðning við tilraunir aðalfram-
kvæmdastjóra Sameinuðu þjóðanna
til að koma á varanlegum friði. Þeir
lögðu m.a. áherslu á að deiluaðilar
torvelduðu ekki mannúðaraðstoð
við bágstadda af völdum átakanna. í
niðurstöðum fundarins hvetja ráð-
herrarnir til þess að nágrannaríki á
þessu svæði hleypi nýju lífi í viðræð-
urnar og auki samvinnu sem styðji
sáttaumleitanir. -EO
Vöruskiptajöfnuðurinn
5.200 miiljönum lakari
1991 en árið áður:
Almenn vöru-
kaup um 9
milljörð-
um meiri
íslendingar öfluðu 91,6 milljarða
króna gjeldeyristekna með vöruút-
flutningi á síðasta ári. Það var 1,1
milljarði lægri upphæð en árið áður.
Á sama tíma jók þjóðin vöruinn-
flutning sinn um 4,2 milljarða.
Vöruskiptajöfnuðurinn varð því um
5,2 milljörðum óhagstæðari heldur
en árið áður. Þessi útkoma er þeim
mun athyglisverðari þegar haft er í
huga að innflutningur sérstakra
fjárfestingarvara, til stóriðjufyrir-
tækjanna og olíukaupa minnkuðu
um 4,7 milljarða milli ára.
Mikill innflutningur í fyrra skýrist
því fyrst og fremst af nær 14% aukn-
ingu almenns innflutnings milli ára.
Og sú aukning fólst að stærstum
hluta í stórauknum innflutningi
margs konar neysluvarnings.
Vörur voru fluttar til landsins fyrir
röskelga 92,2 milljarða fob. á árinu.
Þá eru ekki meðtalin kaup Flugleiða
á nýrri Boeing-757 flugvél fyrir 2,5
milljarða. Að sögn Hagstofunnar
hefur ekki verið tekin endanleg
ákvörðun um það hvort telja beri
þessi flugvélakaup til innflutnings á
árinu. En vélin hefur verið í leigu í
útlöndum og er ekki skráð hér á
landi.
Sérstakrar fjárfestingarvörur voru
fluttar inn fyrir 4,5 milljarða, sem
var nær helmings samdráttur milli
ára. Olíuinnkaupin námu 7,4 millj-
örðum á árinu, sem var nær 1 millj-
arði minna en árið áður. Innflutn-
ingur stóriðjufyrirtækjanna nam
tæplega 6 milljörðum, sem var smá-
vegis aukning (5%). Almennur inn-
flutningur óx hins vegar um 10
milljarða milli ára, upp í 74,4 millj-
arða á síðasta ári.
Sjávarafurðir voru 80% alls vöruút-
flutning landsmanna á síðasta ári,
eða 73,2 milljarðar króna, sem var
tæplega 5% aukning frá árinu áður.
Mjög mikill samdráttur varð hins
vegar í öllum öðrum útflutnings-
greinum. Útflutningur áls minnkaði
um 16% og kísiljárns um 27%.
Miðað við meðalgengi á viðskipta-
vog segir Hagstofan verð erlends
gjaldeyris hið sama árið 1991 og það
var árið 1990.
- HEI
Reykjavík:
Ekið á mann
Fólksbfil ók á gangandi mann á Bú-
staðavegi á móts við Borgarspítal-
ann um kl 18:30 í gær. Sá gangandi
var fluttur á slysadeild en meiðsli
hans reyndust ekki alvarleg.
Sparnaðaraðgerðirnar á Borgarspítalanum kynntar blaðamönnum í gær.
Tímamynd Árnl Bjarna
Stjórn Borgarspítalans hefur lagt fram tillögur um sparnað og hagræðingu í rekstri sem á að skila 198,5 milljónum króna:
ENGAR UPPSAGNIR
Á BORGARSPÍTALA
Borgarspítaiinn hefur lagt fram tillögur um aðgerðir til iækkun-
ar útgjalda og aukningu tekna sem eiga að skila 198,5 miiljónum
króna. TiIIögurnar gera ekki ráð fyrir að starfsfólki verði sagt upp,
en stöðugildum verður fækkað, dregið úr yfirvinnu og deildum
lokað. Tillögurnar miða við óbreyttan rekstur Borgarspítala og
segja forsvarsmenn spítalans að ef hann eigi að taka að sér aukin
verkefni frá Landakotsspítala verði að koma til aukin fiárveiting til
Borgarspítalans.
Sá flati niðurskurður sem ákveð-
inn var á fjárlögum fyrir þetta ár
þýðir að Borgarspítalinn þarf að
spara 200 milljónir. Til að ná þess-
um sparnaði setti stjórn spítalans
fram markmið í fimm liðum. í
fyrsta lagi að leita leiða sem kæmu
sem minnst niður á þjónustu við
sjúklinga. í öðru lagi að þær skil-
uðu raunverulegri hagræðingu, án
þess að ýta vandanum til annarra
stofnana sem hið opinbera greiðir
fyrir. í þriðja lagi að skapa sem
flestum starfsmönnum vinnu
áfram, þótt skerðing verði á laun-
um margra einstaklinga í efri
launastigum. í fjórða lagi mun
Borgarspítalinn gera tillögu til
heilbrigðisráðherra um að starfs-
menn njóti hvatningar í formi
launaauka á miðju ári og í lok þess,
takist að ná þeim markmiðum, sem
stefnt er að fyrir hverja deild. Farið
er fram á viðræður við heilbrigðis-
og tryggingaráðuneytið varðandi
fjármögnun og tilhögun í þessu
sambandi. í fimmta lagi eru tillög-
urnar miðaðar við umfang Borgar-
spítalans eins og hann er í dag.
Með tillögunum er stefnt að því að
lækka launalið um 56,1 milljón.
Þar er um að ræöa samdrátt í yfir-
vinnu og afleysingum starfsmanna
og lækkun vinnuhlutfalls í ákveðn-
um störfum lækna. Rætt er um að
fækka stöðugildum lækna um
fimm með þessu móti. Ennfremur
er gert ráð fyrir að læknar taki út
yfirvinnu í fríum.
Spara á 92 milljónir með hagræð-
ingu og breytingum á rekstrarfyrir-
komulagi. Öldrunardeild spítalans
(B-6) verður áfram lokuð a.m.k. til
næsta hausts. Flytja á legudeild í
Hvítabandinu á Grensás, Heilsu-
verndarstöð og aðrar deildir. Starf-
semin í Templarahöll verður síðan
flutt í Hvítabandið. Þetta á að spara
35 milljónir. Einni legudeild verður
breytt í fimm daga deild. Þá verður
gert sérstakt átak til hagræðingar í
rekstri Arnarholts sem svarar til
15% sparnaðar.
Með almennum sparnaðaraðgerð-
um, s.s. betri nýtingu búnaðar og
ýmissa rekstrarvara, auk markviss-
ari skipulagningar rannsókna, er
ætlunin að spara 21,9 milljónir. Þá
er gert ráð fyrir aðgerðum sem
skila munu auknum tekjum fyrir
spítalann að fjárhæð 28,5 milljónir
króna, s.s. á svið sjúkraþjálfunar og
rannsókna á göngudeildarsjúkling-
um. Meðal aukinna tekna má nefna
hækkun á fæði starfsmanna og
hækkun á barnaheimilisgjaldi.
Eins og áður segir byggja þessar
tillögur á þeirri forsendu að um
óbreyttan rekstur Borgarspítalans
verði að ræða. Allt bendir hins veg-
ar til að spítalinn verði að taka að
sér aukin verkefni í kjölfar þess að
bráðaþjónusta leggst af á Landa-
kotsspítala. Vel kann því svo að fara
að tillögur um minni yfirvinnu og
fækkun stöðugilda á Borgarspítala
komi ekki til framkvæmda. Enn er
óljóst hvernig verkaskiptingu verð-
ur hagað milli spítalanna í Reykja-
vík, en viðræður um það munu fara
fram milli spítalanna og ráðuneyt-
isins. -EÓ