Tíminn - 01.02.1992, Blaðsíða 5

Laugardagur 1. febrúar 1992
Tíminn 5
Unnur Stefánsdóttir skrifar:
Æska þessa lands á
annað og betra skilið
Þegar horfl er til fyrstu vikna nýs árs, er
ekki hægt annað en gleðjast yfir þeirri ein-
stöku veðurblíðu sem hér hefiir ríkt Allt að
18 stiga hiti í janúarmánuði er ekki það sem
við íslendingar eigum að venjast á þessum
árstíma og má segja að einungis myrkrið
færi okkur heim sanninn um það að nú er
miðurvetur.
Þorrinn byrjaði í síðustu viku með tilheyr-
andi þorrablótum um allt land og er gaman
til þess að vita hve þorramenningin er sterk
á meðal þjóðarinnar. Súrmatur, harðfiskur
og heimagert skemmtiefhi er það sem boð-
ið er uppá, og kynslóðimar skemmta sér
saman og vináttusambönd eru efld. Við
hjónin nutum þátttöku í einu slíku bóti hjá
Kvenfélaginu Bergþóru í Ölfushreppi á
annan dag þorra. Gaman var að sjá hvað
myndarlega var að öllu staðið og hvað allir
komu saman til að njóta þess sem ffam var
borið, blóta þorra og skemmta sér og öðr-
um eins og best verður á kosið.
GATT-málið og
utanríkisráðherra
Nokkur eftirmál hafa orðið vegna bænda-
funda utanríkisráðherra í síðustu viku. Svo
virðist sem ráðherrann hafi ekki átt von á
því að bændur kynnu jafti góð skil á þessu
máli og í ljós kom. Það reyndist bændum
auðvelt að rökræða við ráðherrann og hon-
um hélst ekki uppi að gefa loðin og óljós
svör við spumingum fundarmanna. Þetta
virðist hafa komið ráðherranum úr jafn-
vægi og hann ásakar bændasamtökin fyrir
að hafa magnað óhróðursherferð á hendur
sér. Ekki er vitað til þess að nokkur ráð-
herra hafi á síðari árum farið jafn halloka í
viðskiptum við kjósendur og Jón Baldvin í
þetta sinn.
Uppsagnir á sjúkrahúsum
Niðurskurðartillögur ríkisstjómarinnar í
heilbrigðismálum hafa ekki farið framhjá
neinum að undanfómu. Þar hefur verið
lögð þung byrði á aidraða, sjúka og öryrkja,
meðan aðrir í þjóðfélaginu, sem ekki falla
undir þessa hópa, fá iitla skerðingu á tekj-
um sínum.
Sjúkrahúsin hafa ekki farið varhluta af
þessum niðurskurði og þegar hefur eitt
þeirra ákveðið að segja upp öllu starfsfólki
sínu. Mikið'óöryggi hefúr gripið um sig
meðal starfsmanna sjúkrahúsa af þessum
sökum og hafe starfsmenn á Landakoti
kannað rétt sinn til biðlauna í þessu sam-
bandi. Einungis 2/3 starfsmanna þar munu
fé endurráðningu og ekki ber öllum saman
um rétt manna til biðlauna.
Þessi aðför ríkisstjómarinnar að heil-
brigðisþjónustunni er með endemum. Á
undanfömum ára-
tugum höfum við
íslendingar byggt
upp velferð í heil-
brigðisþjónustu
fyrir alla, en nú
skal þessi upp-
bygging skert og
þeir fé helst að
gjalda sem minna
mega sín í þjóðfélaginu.
Skólamálin aftur til fortíðar
í spamaðartillögum ríkisstjómarinnar
hafe skólamálin fengið sinn skerf. Sam-
þykktur hefur verið 180 milljón króna nið-
urskurður til grunnskóla, sem gerir það að
verkum að stöðnun eða afturför verður í
þeim málum. Menntamálaráðherra talar
um flatan niðurskurð, fækkun kennslu-
stunda, fiölgun nemenda í bekkjardeildum,
svo að eitthvað sé nefrit. í tíð ríkisstjómar
Steingríms Hermannssonar voru sam-
þykkt ný grunnskólalög á Alþingi, sem fela
í sér lengingu skóladags, málsverðar í skól-
um og samfelldan skóladag. Með þessari
nýju ákvörðun ríkisstjómarinnar er fótum
kippt undan því, sem var búið að byggja
upp, og gengið aftur til fortíðar.
Foreldrar, foreldrafélög og kennarar hafe
mótmælt þessari aðför að skólakerfinu og
harma aðgerðir ríkisstjómarinnar.
Hagfræðistofnun Háskóla íslands birti sl.
vor frumúttekt á þjóðhagslegri hag-
kvæmni þess að gera umbætur í skólakerf-
inu. Þama var einungis metinn efriahags-
Iegur ávinningur, en ekki gildi menntunar
fyrir einstaklinginn. Á meðan þjóðir Vest-
urlanda veita auknu fiármagni til mennta-
mála sker ríkisstjómin niður og víst er að
æska þessa lands á allt annað og betra skil-
ið. Ekkert af því, sem ríkisstjómin hefur
tekið sér fyrir hendur í spamaðarskyni, er
jafri hættulegt og aðförin að skólakerfinu.
íþróttasamband íslands 80 ára
I vikunni hélt fþróttasamband íslands
uppá 80 ára afrnæli sitt Á þessum tíma-
mótum var tilkynnt um stofnun nýrra
samtaka, „íþróttir fyrir alla“, sem ÍSÍ mun
hafa forgöngu um í samstarfi við fiölda að-
ila, s.s. sveitarfélög, menntamála- og heil-
brigðisráðuneyti, líkams- og heilsuræktar-
stöðvar, vinnustaði og fleiri aðila. Á síðari
árum hafa æ
fleiri gert sér
grein fyrir því
að nauðsynlegt
er öllum og
ekki síst kyrr-
setufólki að
stunda ein-
hverja líkams-
rækt sjálfum
sér til heilsubótar og skemmtunar. Fjöld-
inn allur af fólki gerir þetta nú þegar, en
mikið vantar á að það sé nægjanlegt Með
stofnun slíkra samtaka ætti að nást mun
almennari vakning fólks fyrir því að íþrótt-
ir em ekki bara fyrir suma, heldur alla.
Einnig ætti að skapast vettvangur fyrir fólk
að kynnast ýmsum íþróttagreinum án þess
að keppni sé þar númer eitt Það verður
spennandi að fylgjast með 80 ára afmælis-
gjöfinni okkar.
Kvenréttindafélag íslands
85 ára
Önnur landssamtök áttu stóraftnæli í vik-
unni, en það er Kvenréttindafélag íslands,
sem var stofriað fyrir forgöngu Bríetar
Bjamhéðinsdóttur og hefur félagið tæp-
lega 40 aðildarfélög. Aðaláherslan í starfi fé-
lagsins í upphafi var að vinna að kosninga-
rétti kvenna og kjörgengi og jöfrium rétti
til skólagöngu. Á seinni árum hefur mikill
tími félagsins farið í að fylgjast með frum-
vörpum er fram koma á Alþingi, yfirfara
þau og senda inn umsagnir um efrii þeirra,
ef það snertir markmið félagsins. Má í því
sambandi nefria sifialöggjöfina, trygginga-,
launa-, fræðslu- og jafnréttislög.
Á afmælisdaginn var haldinn fundur þar
sem nýju bamalögin vom til umræðu.
Margt kemur fram í lögunum sem er til
bóta í okkar réttarkerfi, en mörg viðkvæm
mál em þar til umfiöllunar sem skoða
verður af mikilli nákvæmni.
Minjagrípagerö
Nýverið vom kynntar niðurstöður úr
könnun, sem Byggðastofriun lét gera til
þess að fé fram hvað erlendir ferðamenn
hafe áhuga á að kaupa til minningar um
dvöl sína hér. Það kom fram í könnuninni
að margir ferðamenn kaupa lítið eða ekkert
af minjagripum og ein ástæðan er sú að
framboðið þykir ekki áhugavert
Þetta er athyglisverð könnun, sem vert er
að taka tillit til. Fjöldi ferðamanna sem
koma til landsins hefur stóraukist á undan-
fömum árum og það er okkar að gera þeim
ferðina hingað sem ánægjulegasta, og það
getum við m.a. gert með því að hafe nóg
úrval fallegra íslenskra muna til sölu.
í þeim samdrætti í atvinnumálum, sem
nú er ríkjandi hér á landi, er þetta eitt af því
sem alvarlega þarf að huga að. Vinna við
minjagripagerð getur allt eins ferið fram
inni á heimilunum í sveitunum og annars
staðar úti á landsbyggðinni, eias og í þétt-
býlinu. Margar góðar hugmyndir eru þegar
fram komnar og þekkingin er fyrir hendi;
það er fyrst og fremst markaðssetningin
sem á vantar til þess að allt gangi upp. Ekki
er hægt að tala um stóratvinnuveg í þessu
sambandi, en sölumöguleikar eru miklir
fyrir vandaða vöru.
Útflutningur á vatni
Þegar álversframkvæmdum var ýtt til
hliðar sl. haust, fóru menn loksins að ræða
aðra möguleika í atvinnumálum. Allt of
lengi hafa menn einblínt á stóriðju í stað
þess að hafa margt í takinu og byggja upp
atvinnu sem ekki krefst alltof mikillar fiár-
festingar. í nokkur ár hefur vatnsútflutn-
ingur verið eitt af því sem reynt hefur verið
með góðum árangri. Forsjálir fram-
kvæmdamenn hafa verið þar í fararbroddi,
sem hafa trúað því að okkar góða, ómeng-
aða vatn hljóti að geta gefið okkur gull í
aðra hönd.
Forsjálir menn á Höfn
Athyglisverð frétt kom í fiölmiðlum í vik-
unni frá Höfri í Homafirði. Bæjarsjóður var
rekinn með hagnaði á sl. ári og ákvað bæj-
arstjóm að leggja fyrir 70 miljónir og eiga
þær til þegar harðnaði í ári. Þessi frétt var
mjög óvenjuleg, því féar slíkar heyrast í
fiölmiðlum þessa dagana, og til fyrirmynd-
ar hjá bæjarfélaginu að sýna þetta fordæmi
og vonandi að þetta verði öðrum sveitarfé-
lögum til eftirbreytni.