Tíminn - 09.01.1993, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Laugardagur 9. janúar 1993
Nýárshappdrætti
Framsóknarflokksins 1993
Dregið var í Nýárshappdrætti Framsóknarflokksins 6. janúar
1993. Vinningsnúmer eru sem hér segir:
1. vinningur nr. 12274
2. vinningur nr. 31527
3. vinningur nr. 37245
4. vinningur nr. 13827
5. vinningur nr. 32296
6. vinningur nr. 34595
7. vinningur nr. 1444
8. vinningur nr. 29884
9. vinningur nr. 7932
10. vinningur nr. 22700
11. vinningur nr. 4607
12. vinningur nr. 5839
13. vinningur nr. 21649
14. vinningur nr. 703
15. vinningur nr. 17415
Ógreiddir miðar eru ógildir. Vinnings skal vitja innan árs frá út-
drætti. Frekari upplýsingar eru veittar í síma 91-28408 og
91-624480.
Framsóknarflokkurinn
Kópavogur—
Framsóknarvist
Spilum framsóknarvist að Digranesvegi 12 sunnudaginn 10. januar kl. 15.00.
Góð verðlaun og kaffiveitingar.
Freyja
Félagsvist á Hvolsvelli
Spilum 10. og 24. janúar kl. 21.00.
Framsóknarfélag Rangárvallasýslu
Þjóðmálanefnd SUF
Fundur verður haldinn i þjóðmálanefnd SUF, þriðjudaginn 12. janúar n.k. kl. 17.00
að Hafnarstræti 20 (3. hæð). Fundarefni: Lánasjóður íslenskra námsmanna.
Til sölu
Lancia Y10 „Skutla" árg. 1988
Ekin 34 þúsund km. Einstaklega sparneytin. í toppstandi.
Glænýtt pústkerfi. Góð vetrar- og sumardekk. Reyklaus.
Gott verð.
Upplýsingar í síma 91-681148 um helgina og á kvöldin.
Kennsla hefst 11. janúar
Eftirtalin námskeið eru í boði:
Hugtakatengsl (5-7 ára), Tengsl manns og náttúru (8-9
ára), Mál og hugsun (9-10 ára), Ráðgáturog rökleikni
(11-13 ára), Siðfræði (13-14 ára), Ráðgátur og rökleikni
(16 ára og eldri).
Upplýsingar og innritun í símum 628083 og 628283.
Síðasta innritunarhelgi.
Guðjón B. Ólafsson, fráfarandi forstjóri Sambandsins, seg-
ir að þróunin í íslenskum fiskiðnaði hafi verið neikvæð síð-
ustu ár. Markaðsstarf í Bandaríkjunum hafi glatast og mis-
tök hafi verið gerð í markaðsöflun í Evrópu:
„Markaðsstarf
fslendinga í
Bandaríkjunum
hefur glatast“
„Það mikla markaðsstarf sem hefur verið unnið í Bandaríkjun-
um áratugum saman er að veruiegu leyti glatað. Við höfum ekki
nálægt því það tangarhald á þessum markaði sem við höfðum.
Okkar aðalútflutningsatvinnuvegur stendur að mörgu leyti aftar í
dag en hann gerði fyrir 10-20 árum síðan.“ Þetta segir Guðjón B.
Ólafsson sem um áramótin lét af störfum sem forstjóri Sambands
íslenskra samvinnufélaga eftir tæplega 40 ára starf hjá samvinnu-
hreyfingunni.
menningshlutafélag í einu lagi,
heldur varð niðurstaðan sú að fyr-
irtækinu var skipt upp einmitt til
að þjóna þessum mismunandi
hagsmunum. Þessir hagsmunaað-
ilar komu sem eigendur að nýju
hlutafélögunum sem stofnuð voru í
ársbyrjun 1991."
Ég sakna átakanna
sem fylgja erfíðu
starfí
Þú hefur verið forstjóri SÍS á mikl-
um umbrota- og erfiðleikatímum.
Saknar þú starfsins eða fglgir því
léttir að vera laus við erfítt starf?
„Ég get ekki sagt að það sé út af
fyrir sig léttir að vera laus. Ég hef,
þó ég segi sjálfur frá, alltaf unnið
mjög mikið. Auðvitað sakna ég
starfsins og ég sakna átakanna sem
fylgja því að gegna svona starfi."
Þú hefur starfað hjá Sambandinu
í nærri 40 ár. Kom aldrei til greina
að vinna á öðrum starfsvettvangi
en ftjrir samvinnuhregfínguna?
„Ég kom til Sambandsins í maí-
mánuði 1954, beint út úr skóla.
Minn hugur stefndi strax til þess að
fá starf hjá Sambandinu. Ég held að
margir okkar sem þá luku prófi frá
Samvinnuskólanum hafi litið á það
sem eðlilegan og sjálfsagðan far-
veg.
Eg var svo lánsamur eftir að hafa
unnið tvö ár hjá Sambandinu á ís-
landi átti ég kost á því að fá starf
vestur í Bandaríkjunum hjá Iceland
Seafood Corporation, sem þá hét
Iceland Products. Það út af fyrír sig
var mjög fróðleg og skemmtileg
reynsla. Ég kom aftur til starfa hér
í ársbyrjun 1958. Síðan man ég eft-
ir því að í ársbyrjun 1963 var ég far-
inn að leita fyrir mér og þá átti ég
kost á a.m.k. tveimur störfum utan
Sambandsins sem ég var mjög al-
varlega að velta því fyrir mér að
taka. Þá kom aftur óvænt boð um
að taka við skrifstofu Sambandsins
í London. Þangað fór ég í ársbyrjun
1964. Síðan má segja að eitt hafi
leitt af öðru. Ég hef gengt mörgum
störfum á vegum Sambandsins og
eftir að ég fór til London 1964 kom
aldrei neitt annað alvarlega til
greina heldur en að starfa á vegum
Sambandsins."
Hvað af þessum störfum var
áhugaverðast að þínu mati?
„Það er engin spurning að fyrir
mig var þessi tími sem ég starfaði í
Bandaríkjunum frá 1975 til 1986
langáhugaverðastur. Þar átti sér
stað feiknarlega mikil uppbygging
á fyrirtæki sem ég tel að hafi haft
mjög mikla þjóðhagslega þýðingu.
Það tókst að ná þar árangri sem ég
held að bæði ég og aðrir geti verið
stoltir af. Það var mjög ánægjulegt
að vera þátttakandi í þessu.“
Vandamál Sambands-
ins voru margvísleg
og djúpstæð
Þegar þú tókst við starfí forstjóra
Sambandsins 1986 hefur þú vænt-
anlega tæplega átt von á því að þú
grðir síðasti forstjóri þess. Hvers
vegna lenti Sambandið í þeim
miklu kröggum sem síðan hafa
leitt til þess að það hefur hætt at-
vinnustarfsemi?
„Þegar ákveðið var að ég kæmi
hingað heim 1. september 1986 þá
vissi ég að hér voru miklir erfiðleik-
ar. Þeir höfðu verið augljósir í
býsna mörg ár og fóru vaxandi. Mér
var m.a. kunnugt um innanhúsat-
hugun sem hér hafði verið gerð
1983 eða 1984 sem spáði því að
Sambandið myndi lenda í greiðslu-
þroti 1985 eða árinu áður en ég
kom hingað heim. Ég vissi um
margvísleg vandamál hér, en ég
hafði ekki möguleika, fyrr en ég var
búinn að vera hér í þó nokkuð lang-
an tíma, til þess að átta mig á því
hvað þessi vandamál voru raun-
verulega margslungin og djúpstæð.
Hugmyndin um að skipta Sam-
bandinu upp er ekki alveg ný. Hún
var t.d. á dagskrá þegar Sambandið
átti í miklum erfiðleikum á árun-
um 1966- 1968. Þá voru menn al-
varlega að ræða uppskiptingu á
Sambandinu. Bæði þá og svo aftur
núna var ástæðan fyrst og fremst sú
að Sambandið er sérstakt fyrirtæki
að því leyti að það hefur verið að
vinna fyrir ólíka hagsmunahópa.
Þetta gekk býsna vel framan af, en
þegar vandamál fóru að koma upp,
og þau voru mismunandi á hinum
ýmsu tímum, þá komu alltaf upp
þau sjónarmið að kannski væri
þetta skipulag ekki hentugt fyrir
þessi ólíku sjónarmið.
Ég sá þetta ekki fyrir og hefði ekki
óskað eftir því að vera þátttakandi í
því að Sambandið sem slíkt hætti
að starfa. Staðreyndin er þó sú að
sá gífurlegi þungi sem stafaði af
miklum skuldum Sambandsins og
margvíslegum innbyggðum vanda-
málum, varð til þess að þessir ólíku
hagsmunahópar voru ekki tilbúnir
að breyta Sambandinu t.d. í al-
Vildi að Sambandið
yrði gert að einu
hlutafélagi
Var það þín tillaga að Sambandið
sem heild grði gert að einu hluta-
félagi?
,Já, ég var með þá hugmynd að
Sambandið yrði gert að almenn-
ingshlutafélagi og að fundin yrði
leið til að meðlimir kaupfélaganna
eignuðust hlutafé í Sambandinu og
þannig koma eignaraðildinni að
Sambandinu til þeirra aðila sem
voru hinir réttu eigendur þess.
Þetta var hins vegar ekki mögulegt
hreinlega vegna þess að fyrirtækið
var orðið of sligað af skuldum og
það var ekki samstaða meðal þeirra
ólíku hagsmunahópa sem Sam-
bandið vann fyrir til þess að þetta
gæti orðið."
Var stœrð Sambandsins og um-
fang þess þá kannski ákveðinn
veikleiki?
„Nei, stærðin út af fyrir sig var
ekki veikleiki. Ég held reyndar að
það sem ísland vantar í dag sé
stærri og öflugri fyrirtæki en ekki
fleiri og veikari.
Meðan öll viðskipti voru á vegum
Sambandsins voru um 60% af veltu
Sambandsins afurðasala, sjávar-
eða landbúnaðarafurðir, þar sem
tekið var mjög vægt þjónustugjald
og fyrir það veitt tiltölulega mikil
þjónusta. Afraksturinn af afurða-
sölunni var sáralítill. Hins vegar
var Sambandið með áhættusama
verslun, skiparekstur og iðnað.
Áhætta af þessum rekstri var veru-
leg sem m.a. sést af talsvert mikl-
um útlánatöpum. Þá skorti að
mörgu leyti samstöðu meðal kaup-
félaganna sem voru eigendur Sam-
bandsins. Þegar allt kom til alls
reyndist ekki mögulegt að sjá sam-
eiginlega hagsmuni áfram í einu
fyrirtæki."
Verðtryggingin varð
Sambandinu erfíð
Því hefur verið haldið fram að
Sambandið hafí ekki áttað sig á
þeim bregtingum sem urðu á ís-
lensku viðskiptaumhverfí þegar
verðtrgggingin var tekin upp.
Hvað segir þú um þetta?
i