Tíminn - 13.08.1994, Blaðsíða 5

Laugardagur 23. júlí 1994
5
Kínakál á Hvítárbökkum. Blómleg rœktun á Suburlandi. Tímamynd ób
Haustkosningar, samfylkingar
og Suöurland
Jón Kristjánsson skrifar
Undiraldan í stjórnmálunum held-
ur áfram og væntanlega mun
verða tíöindasamt á næstunni.
Umræðan um haustkosningar hefur
gangsett kosningavélarnar að minnsta
kosti til hálfs og hefur ýtt undir umræð-
ur um framboð og framboðsmál og sam-
fylkingar sem ég vil fara um nokkrum
orðum hér síðar.
Ferö án fyrirheits
Ég var einn af þeim sem var búinn að
ganga út frá því að kosningar yrðu 1.
október. Það mat mitt byggðist á því að
umræðurnar væru orðnar svo miklar að
ekki yrði aftur snúið. Ekki síður var áber-
andi að áhrifamenn í Sjálfstæðisflokkn-
um töluðu bæði við mig og aðra með
þeim hætti að kosningar væru ákveðnar.
Forsætisráðherra hratt þessari síðustu
kosningaumræðu af stað með blaða-
mannafundi eftir þingflokksfund Sjálf-
stæðisflokksins. Það lá beint vib að
álykta að hér væri hafin atburbarás sem
endaði með kosningum.
Hins vegar reyndist það vera rangt og
ástæðan fyrir jáví er sú ab forsætisráð-
herra, sem hefur þingrofsréttinn, setur
umræbuna af stað áður en hann hefur '
áttab sig á því hvernig málinu á að
ljúka. Forustumenn í stjórnmálum
reyna oft að búa til atburðarás. Hins
vegar er stórhættulegt að fikta við slíkt
án þess ab vita hvað menn vilja eða
með hverjum hætti er hægt ab ljúka
málinu.
Niðurstaðan varð því sú að Jón Baldvin
rébi mestu um framvinduna, því af ein-
hverjum ástæðum var það ekki ætlun
Sjálfstæbisflokksins að slíta ríkisstjórn-
inni fyrir kosningar þrátt fyrir þá miklu
stirðleika sem verið hafa í samstarfinu.
Mitt mat er því að Davíð sé veikari eftir
þetta ævintýri, og ríkisstjórnin er að
sjálfsögðu enn veikari.
Samfylkingar
Þab eru fleiri stjórnmálaforingjar en Dav-
íð sem reyna að búa til atburðarás þessa
dagana. Olafur Ragnar er önnum kafinn
að reyna að nýta sér þann byr sem Jó-
hanna Sigurðardóttir hefur með þvi að
samfylkja með henni og kvennalistan-
um. I vikunni birtist skoðanakönnun um
málið sem nokkrir áhugamenn höfðu
keypt hjá Skáís. Ljóst er að hér er um að
ræða fólk sem tilheyrir armi Ólafs Ragn-
ars í Alþýðubandalaginu. Þessi skoðana-
könnun mun vera gerð á höfuðborgar-
svæðinu. Útleggingamar á könnuninni
eru því með ólíkindum, þar sem ekki hef-
ur komið fram í öllum
fjölmiðlum hvar hún er
gerð og ég hjó ab
minnsta kosti eftir því
að fylgi Framsóknar-
flokksins var útlagt eins
og þarna væri um að
ræða könnun á lands-
vísu. Þessi vinnubrögb
eru forkastanleg og síst
til þess fallin að efla
löngun til samfylkingar. Þeir sem keyptu
könnunina skulda skýringu á þeim.
Þess sjást hins vegar merki að könnunin
gæti orðið búmerang hjá samfylkingar-
mönnum, því ekki verður betur séb en
gamli Alþýðubandalagsarmurinn vilji
nota rök hennar til þess að flýta lands-
fundi flokksins sem þýðir það að skipt
verbur um formann hans fyrir kosningar.
Þab verður vissulega fróðlegt að fylgjast
' með þessum hræringum á næstunni.
Krafan um fjárlög.
Sú ákvörðun forustumanna Framsóknar-
flokksins að krefjast fjárlagafrumvarps
fyrir kosningar hefur verið umdeild. Sú
laafa var ab mínum dómi sjálfsögð og
I eölileg. Þab var meb öllu óeblilegt að
stjórnarflokkarnir kæmust upp með það
að aflýsa kreppunni og boba til kosninga
með almennar yfirlýsingar um betri tíð
með blóm í haga. Fjárlögin eru stabfest-
ing á því hvernig efnahagsstefnan hefur
gengið upp og það var einmitt það sem
átti að leyna með því að leggja ekki fjár-
lagafrumvarpið fram. Að öbru leyti var
Framsóknarflokkurinn tilbúinn til kosn-
inga.
Suöurland
Hins vegar ætla ég nú í lokin ab víkja ab
öðru efni sem tengist því að í síðutu viku
heimsótti fjárlaganefnd Alþingis Subur-
land, en slíkar heim-
sóknir í kjördæmi hafa
tíðkast í nefndinni um
langt árabil. Ég tók
sem fjárlaganefndar-
maður þátt í þessari
heimsókn og við átt-
um viðræöur við fjöl-
marga sveitarstjórnar-
menn og héraðsnefnd-
armenn í kjördæminu.
Sunnlendingar eiga við sín vandamál
að glíma eins og abrir landshlutar, en þó
verba áhrifin eftir ferðalag um kjördæm-
ið þó fyrst og fremst þau að hér sé um
öflugar byggðir að ræða. Innan kjör-
dæmisins er stærsta verstöð landsins og
víölend og blómleg landbúnaðarhéröð.
Hins vegar vakti hinn mikli vöxtur Sel-
foss sem þjónustumiðstöðvar í þéttbýli
athygli og sú stabreynd að heil hverfi eru
þar í byggingu. Ég hygg að það megi ekki
síst rekja til hinna stóru stofnana í heil-
brigðis- og menntamálum sem hafa risið
víða í þéttbýli út um landsbyggðina á
undanförnum áratug. Fjölbrautarskóli á
borð við Fjölbrautarskóla Suðurlands er
alveg gífurlega þýðingarmikill í byggða-
legu tilliti.
A Hvolsvelli er skólabókardæmi um það
hve þýðingarmikið það er að fullvinnsla
landbúnaðarafurða fari fram út á lands-
byggbinni, en tilkoma kjötvinnslu Slát-
urfélags Suðurlands hefur eflt þab byggð-
arlag svo að auðvelt er að finna þann
bjarsýnisanda sem þar ríkir, þótt aðeins
sé um að ræða stutta heimsókn. Þab var
mikið gæfuspor sem þarna var stigið og
lýsandi dæmi um það að mestu máli
skiptir að finna verkefni fyrir vinnslu-
stöðvar landbúnaðarins í dreifbýli frekar
en skella þeim í lás við breyttar aðstæður.
Ef það er opinber stefna að það skipti
engu máli hvort hráefni er keyrt lands-
hornanna á milli þá hlýtur það sama að
gilda um fullunna vöru.
Það er margt fleira sem vekur athygli á
Suðurlandi. Afar myndarleg sókn í ferða-
mannaþjónustu á Klaustri og í Vík í Mýr-
dal, og í Vestmannaeyjum svo nefndir
séu staðir sem bjóða ferðamönnum upp
á afar sérstæða upplifun í ferðum. Þess
verður rækilega vart að sú þjónusta er
oröin veruleg atvinnugrein sem á eftir að
vaxa enn.
Baráttan vib náttúruna
Baráttan við náttúruöflin er alls staðar
nálæg á Suðurlandi. Þar er Hekla drottn-
ing eldfjallanna sem reyndar má rekja til
það hráefni sem streymir nú um höfnina
í Þorlákshöfn til Evrópu, sem er vikur-
inn. Hins vegar er hann eyðandi efni
þegar gróandinn er annars vegar, og
þurft hefur að leggja í verulegan kostnað
til þess að hemja stórfljótin á flatlendinu
og verjast mesta afli á Norðurhveli jarðar
sem er öldur Atlantshafsins sem skella á
suðurströndinni af fullum þunga. Þab
var einkar lærdómsríkt að líta á stöðu
þessara mála og þau sjást í allt öðru ljósi
í návígi. Fjármagn til þessara mála, til
fyrirhlebslu og sjóvarnargarða, hefur ver-
ið allt of lítið, en þörfin brýn um allt
land, ekki síst á Suðurlandi. ■