Tíminn - 12.11.1994, Qupperneq 11

Laugardagur 12. nóvember 1994
Wímum - ÍSLENSKT, JÁ TAKK -
11
Þórarínn ásamt starfsfólki sínu.
uð vel hvor til annars og átt-
uðum okkur á að áhugamálin
fóru saman. Þetta leiddi
smám saman til þess að við
fórum að hittast reglulega og
ræða um hvað vaeri hægt að
gera til eflingar atvinnulífsins.
Þessir fundir urðu til þess að
við stofnuðum fyrirtækið Úr-
bótamenn hf., sem er eins-
konar atvinnuskrifstofa þar
sem markmið okkar er að
leita atvinnutækifæra. Ég hef
orðið þess áskynja að ýmsir
hafa álitið að við ætluðum að
fara fram með miklum krafti
og stofna nokkur fyrirtæki —
helst í einum hvelli. Vissulega
væri æskilegt að aóstæður
væru til slíkra hluta. En þær
eru ekki fyrir hendi. Þó má
nefna fyrirtæki sem beinlínis
eru tilkomin vegna þessa sam-
starfs okkar. Þar ber fyrst að
nefnda Úrvinnsluna hf., sem
nú framleiðir brettakubba úr
plasti og dagblöðum, og
einnig Hlutabréfasjóð Norður-
lands, sem er fyrst og fremst
ávöxtunarsjóður enn sem
komið er, þótt í framtíðinni
sé gert ráö fyrir að hann verði
einnig fjárfestingarsjóóður er
taki beinan þátt í atvinnulíf-
inu. Þá erum við að vinna að
uppbyggingu sumarhúsa-
byggðar við Kjarnaskóg sunn-
an Akureyrar, og fleiri mál eru
í deiglunni en skemmra á veg
komin. í þessum efnum höf-
um við haft sömu hugsun að
leiöarljósi og við stofnun og
rekstur Gúmmívinnslunnar
hf.: að fara rólega af stað og í-
huga allar hugmyndir og
möguleika vel, í stab þess að
flana ab einhverju sem ef .til
vill hefur engar forsendur til
þess ab ganga upp. Ég tel að
alltof margir hafi farið af stað
með því hugarfari og mörg
dæmin bera því vitni. Þarna
liggur ef til vill einn megin-
vandi atvinnuuppbyggingar
hér á landi. Oft er farið af stað
af fullkomnu fyrirhyggjuleysi,
án nægilegra rekstrarfjármuna
og markaðsmál eru í algjörri
óvissu. En samt á gróðinn að
koma strax, helst án allrar fyr-
irhafnar. Við þremenningarn-
ir erum allir í fullu starfi vib
að reka okkar fyrirtæki, og
starfsemi Úrbótafnanna er því
einskonar tómstundamál.
Hobbý, ef svo má að orði
komast, en engu að síður
hobbý sem getur látið gott af
sér leiða í atvinnulegu tilliti,
ef vib höfum biðlund til að
láta málin þróast með skyn-
samlegum hætti."
Getum vib orbib
samkeppnisfær?
Útflutningsmöguleikar eru
stór þáttur í atvinnulífi ís-
lendinga. Þórarinn hefur leit-
ab fyrir sér á þeim sviðum,
einkum hvað varðar sölu á
millibobbingum fyrir togveið-
ar. Eru útflutningsmálin ef til
vill sá meginvandi, sem þjóð-
in þarf að takast á við á kom-
andi tímum? Þórarinn hefur
ákveðnar skoðanir á þeim og
er ómyrkur í máli, er þau ber
á góma:
„Ég hef oft haldið því fram
að undirstaða allrar fram-
leiðslu í landinu sé að hún
verbi sambærileg við það sem
annarstaðar gerist. Hvað gæði
varðar, höfum við alla burði
til að standa mjög framarlega,
nánast í hvaða atvinnustarf-
semi og framleiðslu sem er.
En þegar kemur að fram-
leiðslukostnaði, er við aukinn
vanda að etja. Vib erum fá-
menn. Innlendur markaður er
lítill og til að ná hagkvæmum
framleiðslueiningum verðum
við að treysta á útflutning. Ég
er efins um að við getum orð-
ið fyllilega samkeppnishæfir
um verð á iðnvarningi og því
verðum við að leggja alla á-
herslu á gæði í því sambandi.
Ef okkur tekst ekki að stand-
ast allar gæbakröfur, eigum
við lítið erindi inn á erlenda
markabi. Því er gjarnan hald-
ið fram, að innganga okkar í
hina evrópsku samvinnu
muni hjálpa okkur í þessu
efni. Vel má vera að með
henni myndu ákveðnir
möguleikar opnast, ekki síst
hvað sjávarútveginn varðar.
En varöandi iðnaðinn er ýms-
um spurningum ósvarað. Ég
er einn af þeim, sem hafa efa-
semdir um möguleika hans til
að eflast við þær aðstæður.
Við þurfum ekki annað en að
líta til baka og gæta þess hvab
gerðist, þegar ísland varð aðili
að EFTA-fríverslunarsamtök-
unum. Ýmiskonar framleiðsla
lagðist af og við erum enn að
berjast við afleiðingar þess að
iðnaður okkar stóðst ekki
hina erlendu samkeppni. Við
komum enn og aftur að því
hversu smá við erum, hversu
smár markaður okkar er og
við náum ekki eins hagkvæm-
um framleiðslueiningum og
unnt er á meðal stórþjóð-
anna. Þess vegna set ég ákveð-
in spurningarmerki vib að
galopna landið fyrir innflutn-
ingi á sama tíma og aðstæður
okkar til að byggja upp öflug-
an útflutningsiðnab eru tak-
markaðar; mebal annars
vegna fámennis þjóðarinnar.
Við höfum ákveðna sérstöðu
á flestum sviðum og verðum
að þora að viöurkenna hana."
Abgát og gæbakröf-
ur ab leibarljósi
Með hliðsjón af vanhæfni
íslensks iðnaðar gagnvart er-
lendum iðnfyrirtækjum og á
margan hátt misheppnaðri
fjárfestingarstefnu undanfar-
inna ára, vakna spurningar
um getu okkar til að takast á
við það breytta viðskiptaum-
hverfi, sem þjóðin er að ganga
inn í með ákveðnum milli-
ríkjasamningum.
„Við höfum ekki haft nægi-
legan heimil á fjárfestingum á
undanförnum árum. Lána-
stofnanir hafa heldur ekki ver-
ib í takt vib raunveruleikann
og lánab fjármuni til verkefna
sem hafa reynst óarðbær. Af-
leiðingarnar eru öllum ljósar.
Bankarnir hafa þurft að af-
skrifa mikla fjármuni í formi
útlánatapa. Og hvar taka þeir
peninga til að fjármagna þessi
útlánatöp? Auðvitað af okkur
hinum, sem reynt höfum að
standa okkur. Af fyrirtækjum
og heimilum í landinu í formi
munar inn- og útlánsvaxta.
Þannig er atvinnulífið og ein-
staklingar ekki aðeins aö
greiöa fjármuni úr rekstri sín-
um vegna mistaka ýmissa at-
vinnurekenda í gegnum tíð-
ina, heldur einnig og ekkert
síður bankanna sjálfra. Auðvit-
að verðum við að læra af þess-
um mistökum og byggja at-
vinnulífið upp með hliðsjón
af því hvað við getum gert;
það er að segja hvaða starf-
semi getur orðið arbbær hér á
landi. í því efni verðum við að
leggja okkur fram og athuga
vel alla möguleika áður en
haldið er af stað. Aðgát er ekki
þaö sama og að draga lappirn-
ar. En hennar er engu að síður
þörf í öllum rekstri. Ef við höf-
um aðgát í fjárfestingum og
gæðakröfur í framleiðslu að
leiðarljósi, getum við vænst
þess að standast samkeppni,
sem að okkur mun snúa í
auknum mæli í framtíðinni."*
Myndir og texti:
Þórður Ingimarsson.
Saumastofurnar Rebekka á Hvammstanga og Fislétt í Reykjavík:
íslensk hönnun á
fatnabi fyrir
óléttar konur
Saumastofan Rebekka á
Hvammstanga hefur ný-
lega fest kaup á verslun og
saumastofu Fislétt í Reykjavík,
en Fislétt sérhæfir sig í hönnun
og framleiðslu á fatnaði fyrir ó-
léttar konur. Dóra Eðvaldsdótt-
ir, einn eigenda Rebekku hf.,
segir að hér sé um alíslenska
hönnun að ræba, en hjá fyrir-
tækjunum tveimur vinna nú
fjórir starfsmenn.
Saumastofurnar tvær sérhæfa
sig, eins og áður sagði, í hönn-
un og framleiðslu á fatnaði fyr-
ir ófrískar konur undir vöru-
merkinu „Lauflétt", en fyrir-
tækið framleiðir einnig rúm-
fatnað og handklæði undir
vörumerkinu „Rebekka". Fram-
leiðslan byggist upp á hefð-
bundnum kvenfatnaöi, kjólum,
pilsum, buxum og bolum ýmis-
konar, en einnig hefur fyrirtæk-
ið flutt inn þær flíkur sem erf-
iðari eru í framleiðslu.
Auk þess að reka saumastofur
í Reykjavík og á Hvammstanga
og verslun á Grettisgötu í
Reykjavík, hyggja eigendur
Rebekku á frekari landvinn-
inga, því til stendur að hefja
sölu á framleiösluvörum fyrir-
tækisins á Vopnafirði. Dóra
segir markaðinn fyrir fatnað
fyrir þessar vörur ekki vera stór-
an, en hún segist hafa orðið
vör við mikinn áhuga á lands-
byggðinni. „Það virðist vera aö
þessar vörur hafi hvergi verið
til á landsbyggöinni, þannig að
þab má segja að við stefnum
kannski ekki síður á þann
markað," segir Dóra. Hún segir
ennfremur að þau séu með
ýmsa aðra stabi í huga, enda
séu konur um allt land sem
þurfi á fatnaði sem þessum að
halda, en ekki hafi verib teknar
neinar ákvaröanir um þab.
■
Birgir Karisson í húsnœbi Fislétt vib Grettisgötu í Reykjavík, ásamt sýnis-
hornum af framleibslu fyrírtœkisins. rímamynd Pjetur