Tíminn - 05.01.1995, Síða 11

Fimmtudagur 5. janúar 1995

11
Hvemig frímerki verbur til,
álenskt dæmi
Þegar mér bárust fyrstu fréttir
af nýjum frímerkjum frá
Álandi á árinu 1995, fékk ég
hugmynd um aö gaman væri
ab gera skil tilurð eins frímerkj-
anna. Þaö, sem ef til vill vakti
athygli mína á þessu sérstaka
frímerki, var aö verö þess var
sagt á kynningu annaö en þaö
sem svo var á frímerkinu sjálfu,
sem ég fékk sent um miöjan
nóvember.
Þá er fyrst að taka fyrir fyrir-
myndina, sem heitir Kellskers-
kannan. Þetta er horn á stein-
blokk úr gömlu graníti, á skeri í
Kjökar-eyjaklasanum, en hann
heimsótti ég einmitt í boði
vina, er viö hjón dvöldum á
Álandi árið 1993.
Kállskar heitir skeriö, en þaö
er svo ísöldin sem hefir slípaö
til þessa könnu í útjaðri berg-
grunns eyjanna. Verkinu hefir
svo veriö lokiö af vatninu, sem
þiönaði og rann og fraus í skor-
unum umhverfis könnuna.
Efst á henni er svo bikar, sem
oft er fullur af vatni; ekki alveg
óþekkt fyrirbæri á íslandi, að
finna vatnsbolla á steinum.
Kannan er á suöausturhliö
eyjaklasans Kjökar og þykir fal-
legur staður, sem og allur eyja-
klasinn.
Það fyrsta er svo aö tekin er
góö litmynd af steingrunnin-
um, sem kannan er í, þannig
aö hún sjáist greinilega. Síðan
tekur Charles Hemmingson
við verkinu og vinnur út úr
myndinni þann hluta, sem á
svo aö veröa myndefni frí-
merkisins. Á vinnuskissunni
segir þó, að verögildi frímerkis-
ins, sem er nr. 80, eigi að verba
2,40 finnsk mörk, en þegar svo
frímerkiö sjálft barst hingað í
nóvember, var þaö ekki verð-
gildið, heldur var þaö 2,30
finnsk mörk.
Hin frímerkin, sem eru í sam-
stæðunni, halda samt sínu
upphaflega áætlaöa nafnveröi.
Þetta er samstæöa frímerkja
sem eiga aö sýna hvernig ísöld-
in og innlandsísinn og bráðn-
Myndgerb listamannsins og tillaga
ab verbgildum.
Fyrsta dags stimpillinn meb könn-
unni.
un hans hefir unniö á -granít-
berggrunni landsvæöisins.
Þarna getur að líta grettistak,
sem ísinn hefur flutt, og enn-
fremur tröllapott, sem grafist
hefir í bergið.
Grettistök, sem ísinn hefir
flutt, má finna alla leið suður í
Austur- Prússlandi. Þau grettis-
tök, sem oltið hafa svo langt,
eru oft orðin slípuð og ávöl, en
heimaklettarnir eru hinsvegar
meb minna slípaða kanta. í
Finnlandi og á Álandi eru þess-
ir steinar nefndir tröllaköst.
Þaö stafar af því, að sagnir segja
að tröll hafi kastað þeim á milli
sín. Þá áttu menn ekki þá skýr-
ingu að ísinn hafi ýmist flutt
þessi björg irmifrosin, eöa velt
þeim á undan sér eða ofaná.
Þetta grettistak er að finna á
Þórsskerinu í Kjökar, Austur-
byggö. Nú finnast ekki lengur
þau tröll, sem geti kastað því á
milli sín. Því kemur þaö til meö
aö verða þarna enn um stund.
Frímerkið er aö verðgildi 3,40
finnsk mörk.
Þá er næst aö snúa sér aö
tröllapottinum. Hann er staö-
Mynd af klettunum.
FRIMERKI
SIGURÐUR H. ÞORSTEINSSON
settur á Banö, sem er á Fuglaey.
Potturinn, sem er á frímerkinu,
sem er sjö finnsk mörk að verö-
gildi, er einn og hálfur metri á
dýpt og um tveir metrar í þver-
mál. Stærstu tröllapottar, sem
þekktir eru í Finnlandi, eru um
tíu metra djúpir. Þab hafa því
veriö stórar tröllafjölskyldur,
sem elduðu mat sinn í þeim.
Upplag þessara frímerkja,
sem komu svo út þann annan
janúar 1995, er ekki gefiö upp,
þar sem um almenn frímerki er
að ræöa. Stærö þeirra er 25,73 x
35,96 mm og tökkunin er hins-
vegar 14 takkar á hverja 2
sentimetra. Þaö eru 2 sinnum
20 frímerki í hverri örk, sem
eru prentuð á 102 gramma
pappír hjá The House of
Questa.
Ekki skulum við strax sleppa
hendinni af Kellskerskönn-
unni, en vatnskannan sú
skreytir með útlínum sínum
fyrsta dags stimpilinn, sem
notaöur var á útgáfudaginn.
DAGBÓK
IVJ\JVJLAAJ\JVAJ\AJVAJ|
Fimmtudaqur
5
janúar
5. dagur ársins - 360 dagar eftir.
I. vlka
Sólris kl. 11.14
sólarlag kl. 15.52
Dagurinn lengist
um 4 mínútur
Félag eldri borgara í
Reykjavík og nágrenni
Bridskeppni, tvímenningur,
í Risinu kl. 13 í dag.
Handavinnu- og föndur-
námskeiö byrjar miðvikudag
11. jan. kl. 13 í Risinu. Upplýs-
ingar á skrifstofu, s. 5528812.
efna til sameiginlegrar blysfar-
ar og fjölskyldugöngu á þrett-
ándanum (6. janúar). Gengið
veröur um skógarstíga í álfa-
og huldufólksbyggöum í
Öskjuhlíö. Á huliðsvættakorti,
sem Borgarskipulag Reykjavík-
ur gaf út fyrir nokkrum árum
eftir tilsögn Erlu Stefánsdótt-
ur, er sýnd álfabyggö í Öskju-
hlíðinni.
Brottför frá anddyri Perl-
unnar kl. 20 og tekur gangan
aöeins 30-45 mínútur og
henni lýkur viö þrettánda-
brennu á Valsvellinum. Blys á
kr. 300 seld frá kl. 19.30. Veit-
ingar seldar í Valsheimilinu.
Fjölskyldufólk er sérstaklega
hvatt til aö mæta í þessa fyrstu
göngu á nýbyrjuðu ári.
Sunnudagsferð 8. janúar kl.
13 er gönguferðin: Heiðmörk-
Skógarhlíðarkriki.
Menningarstofnun
Bandaríkjanna:
Sýningar á skjálist
Feröafélag íslands:
Þrettándaganga, brenna
og flugeldasýning
Ferðafélag íslands og Valur
Myndlista- og handíðaskóli
Islands og Menningarstofnun
Bandaríkjanna efna til sýn-
inga á skjálist (video art) sjö
eftirmiðdaga nú í janúar. Sýnd
veröa valin verk eftir lista-
mennina Vito Acconci, John
Baldessari, William Wegman,
Bill Viola, Martha Rosler, og
tíu aöra skjálistamenn sem
hlotið hafa viðurkenningu
síðustu tuttugu árin. Flest
þessara verka hafa ekki verið
sýnd áður á íslandi.
Verkin spanna vítt sviö hvaö
varðar viöfangsefni, tækni og
hugmyndafræði. Þótt ómögu-
legt sé að gefa neina heildar-
mynd af þessum miöli, eru
myndböndin valin með það
fyrir augum að veita innsýn í
mismunandi notkun mynd-
bandsins sem þróttmikils og
mikilvægs listmiðils. Verkin
eru fengin frá Electronic Arts
Intermix safninu í New York.
Myndböndin verða sýnd 5.,
10., 12., 17., 19., 24. og 25.
janúar í Menningarstofnun
Bandaríkjanna, Laugavegi 26,
og hefjast sýningar alla dag-
ana klukkan 16. Aðgangur er
ókeypis og öllum heimill.
Hver sýning tekur 1-1 1/2 tíma
og verður stutt hlé á milli
myndbanda.
Dagskrá með dagsetningum,
nöfnum listamanna, og titlum
myndbandanna verður fáan-
leg á aðalskrifstofu MHÍ og í
Menningarstofnun Bandaríkj-
anna. Frekari upplýsingar er
hægt að fá hjá John Hopkins í
síma 553-4591 (á kvöldin milli
kl. 18 og 21) eða í MHÍ í síma
551-9821.
Þórdís Elín Jóelsdóttir
sýnir í Stöblakoti
Laugardaginn 7. janúar n.k.
opnar Þórdís Elín Jóelsdóttir
grafíksýningu í Stöðlakoti við
Bókhlöðustíg.
Þórdís stundaði myndlistar-
nám á listasviöi Fjölbrauta-
skólans í Breiðholti 1982-85
og útskrifaðist úr grafíkdeild
Myndlista- og handíðaskóla
íslands vorið 1988. Hún er
meölimur myndlistarhópsins
Áfram veginn, sem rekur graf-
íkverkstæði í Þingholtsstræti
5. Hópurinn hefur haldið
nokkrar samsýningar, síðast í
Ásmundarsal 1990. Þetta er
önnur einkasýning Þórdísar.
Myndirnar á sýningunni eru
handlitaðar ætingar unnar í
kopar.
Sýningin verður opin dag-
lega frá kl. 14-18, en henni
lýkur sunnudaginn 22. janúar.
APÓTEK
Kvöld-, nætur- og helgidagavarsla apóteka I
Reykjavlk frá 30. desember tll 5. Janúar er I
Lyfjabúðlnnl löunni og Garös apótekl. Þaö apótek
sem tyrr er nefnt annast eltt vörsluna frá kl. 22.00
aö kvöldl tll kl. 9.00 að morgnl vlrka daga en kl.
22.00 á sunnudögum. Upplýslngar um læknls- og
lyfjaþjónustu eru gefnar f sfma 18888.
Neyöarvakt Tannlæknafélags Islands
er starfrækt um helgar og á stórhátíóum. Símsvari 681041.
Hafnarfjörður: Halnarfjaróar apótek og Noróurbæjar apó-
tek eru opin á virkum dögum frá kl. 9.00-18.30 og til skiptis
annan‘ hvern laugardag kl. 10.00-13.00 og sunnudag kl.
10.00-12.00. Upplýsingar í símsvara nr. 51600.
Akureyrl: Akureyrar apótek og Stjörnu apótek eru opin
virka daga á opnunartima búóa. Apótekin skiptast á sína
vikuna hvort aó sinna kvöld-, nælur- og helgidagavörslu. Á
kvöldin er opið i þvi apóteki sem sér um þessa vörslu, til kl.
19.00. Á helgidögum er opió frá kl. 11.00-12.00 og 20.00
21.00. Á öórum tímum er lyfjafræóingur á bakvakt. Upplýs-
ingar eru gefnar í síma 22445.
Apótek Keflavfkur: Opió virka daga frá kl. 9.00-19.00.
Laugard.. helgidaga og almenna fridaga kl. 10.00-12.00.
Apótek Vestmannaeyja: Opið virka daga frá kl. 8.00-
18.00. Lokaó í hádeginu milli kl. 12.30-14.00.
Selfoss: Selfoss apótek er opið til kl. 18.30. Opió er á laug-
ardögum og sunnudögum kl. 10.00-12.00.
Akranes: Apótek bæjarins er opió virka daga til kl. 1 30.
Á laugard. kl. 10.00-13.00 og sunnud. kl. 13.00-14.00.
Garöabær: Apótekió er opió rúmhelga daga kl. £.00-
18.30, en laugardaga kl. 11.00-14.00.
ALMANNATRYGGINGAR
HELSTU BÓTAFLOKKAR:
1.janúar1995.
Mánaöargrelöslur
Elli/örorkulífeyrir (grunnlífeyrir)......... 12.329
1/2 hjónalífeyrir ..........................11.096
Full tekjutrygging ellilífeyrisþega.........22,684
Full tekjutrygging örorkulífeyrisþega.......23.320
Heimilisuppbót...............................7,711
Sérstök heimilisuppbót......-................5,304
Bamalífeyrir v/1 barns.................... 10.300
Meólagv/1 barns..............................10.300
Mæðralaun/feðralaun v/1 bams.................1.000
Mæðralaun/feóralaun v/2ja bama...............5.000
Mæóralaun/feóralaun v/3ja bama eða fleiri..10.800
Ekkjubætur/ekkilsbætur 6 mánaða ............15.448
Ekkjubætur/ekkilsbætur 12 mánaða............11.583
Fullur ekkjulífeyrir...................... 12.329
Dánarbætur í 8 ár (v/slysa).................15.448
Fæðingarstyrkur..........,..................25.090
Vasapeningar vistmanna .....................10.170
Vasapeningar v/sjúkralrygginga..............10.170
Daggreiöslur
Fullir fæðingardagpeningar.................1.052.00
Sjúkradagpeningar einstaklings...............526.20
Sjúkradagpeningar fyrir hverf barn á framfæri ...142.80
Slysadagpeningar einstaklings................665.70
Slysadagpeningar fyrir hvert barn á framfæri ....142.80
GENGISSKRÁNING
04. janúar 1995 kl. 10,50 Opinb. Kaup viðm.gengi Sala Gent skr.fundar
Bandaríkjadollar 68,57 68,75 68,66
Sterlingspund ....106,93 107,23 107,08
Kanadadollar 48,80 48,96 48,88
Dönsk króna ....11,192 11,226 11,209
Norsk króna ....10,076 10,106 10,091
Sænsk króna 9,203 9,231 9,217
Finnskt mark ....14,404 14,448 14,426
Franskur franki ....12,748 12,786 12,767
Belgfskur franki ....2,1375 2,1443 2,1409
Svissneskur franki. 52,07 52,23 52,15
Hollenskt gyllini 39,22 39,34 39,28
43,94 44,06 0,04230 44,00 0,04223
itölsk Ifra ..0,04216
Austurrfskur sch 6,244 6,264 6,254
Portúg. escudo ....0,4283 0,4299 0,4291
Spánskur peseti ....0,5181 0,5199 0,5190
Japanskt yen ....0,6774 0,6792 0,6783
írskt pund ....105,73 106,09 105,91
Sérst. dráttarr 99,53 99,83 99,68
ECU-Evrópumynt.... 83,66 83,92 83,79
Grfsk drakma ....0,2831 0,2841 0,2836
BÍLALEIGA
AKUREYRAR
MEÐ ÚTIBÚ ALLT í
KRINGUM LANDIÐ
MUNIÐ ÓDÝRU
HELGARPAKKANA
OKKAR
REYKJAVtK
91-686915
AKUREYRI
96-21715
PÖNTUM BÍLA ERLENDIS
interRent
Europcar