Tíminn - 01.04.1995, Qupperneq 6

6
futtfim
Laugardagur 1. apríl 1995
Kosningabarátta meö nýjum blœ:
Flokkamir nálgast málefnalega og
því vegur ímynd þyngra en inntak
Þegar ekib er upp Hverfisgötu, biasa þessar brosmildu ásjónur vib vonarpeningnum.
Úrslitalota baráttunnar fyrir
alþingiskosningar er hafin og
sem jafnan fyrr nær slagurinn
um atkvæbin hámarki síb-
ustu vikuna. Athygli vekur ab
kosningabaráttan nú er öllu
heflabri en ábur hefur verib. í
öllum meginatribum er hún
rekin eins og hver önnur
söluherferb. Handbragb fag-
manna á „markabssetning-
unni" leynir sér ekki og svo-
köllub ímynd skiptir megin-
máli, rétt eins og þegar sölu-
menn eru ab koma þvottaefni
eba nýrri árgerb af bíl á fram-
færi vib væntanlega kaup-
endur. Umfram allt skal
ímyndin vera „jákvæb" og öll
áferb söluátaksins í full-
komnu samræmi vib hana.
Þessar breyttu áherslur í kosn-
ingabaráttu eru í takt vib tím-
ann, en ástæðan er líka eflaust
ab verulegu leyti sú að stjórn-
málasamtök á Islandi hafa nálg-
ast mjög málefnalega, þannig ab
dregið hefur úr vægi pólitískra
baráttumála þegar kemur ab orr-
ustunni um atkvæöin. Þannig
má benda á gjörbreytta aðstöbu
á vettvangi kjaramála eftir ab
„þjóbarsátt" kom til sögunnar,
lát varb á kapphlaupinu um
kaupgjaldib og bönd voru sett á
verbbólguna. Þetta hefur orbib
til þess að slá beitt vopn úr
höndum stjórnmálamanna,
vopn sem þeir beittu lengst af
óspart í hita leiksins. Þannig
hafa flokkarnir ekki átt annarra
kosta völ en að taka upp nýjar
baráttuabferðir og skal ósagt lát-
ib hvort sú leið ab persónugera
átökin, eins og nú er gert, og
færa áherslurnar yfir á stjórn-
málaforingja, er vænleg til ár-
angurs á tímum þegar æ fleiri ab-
hyllast dreifingu valdsins og
benda á ab stjórnmálamenn séu
ekki örlagavaldar á öllum svib^
um þjóðlífsins.
Persónudýrkun og
sálnaveibar
Allir flokkar, nema þá helst
Kvennalistinn, tengja ímynd
sína vib ákveðna persónu. Má
það heita sérkennileg þróun í
lýbræbisríki í lok 20. aldar, þegar
kommúnismi er libinn undir lok
og önnur einræðishyggja, sem
þarf á persónudýrkun að halda, á
hvergi upp á pallborðið í þessu
heimshorni.
Nærtækt er ab benda fyrst á
Ólaf Ragnar Grímsson, formann
Alþýðubandalagsins, í þessu
sambandi. Svo áberandi er hann
í kosningabaráttunni, að hann
yfirgnæfir gjörsamlega efsta
mann á lista flokksins í Reykja-
vík. Á þessu kunna að vera þær
skýringar ab flokksformaburinn
er manna vaskastur í því að
koma sjálfum sér að, og svo hitt
ab þrátt fyrir allt verbur persóna
hans ekki tengd við hina myrku
pólitísku fortíb Alþýbubanda-
lagsins, sem enn er því fjötur um
fót og mun líkast til verba það
uns undanbragbalaust uppgjör
fer fram.
Vart getur heitib ab annarri
persónu en Davíð Oddssyni for-
sætisráðherra bregöi fyrir í þeim
áróbri sem Sjálfstæðisflokkurinn
sendir frá sér, enda sýnir reynsl-
an aö hann er afkastamikill
sálnaveiðari eða „vote-getter"
eins og þab heitir á amerísku. Og
svo mikla áherslu leggja fram-
sóknarmenn á formann sinn, aö
margir reykvískir kjósendur vita
ekki betur en Halldór Ásgríms-
son sé í framboði í höfuðborg-
inni.
Alþýbuflokknum er mikill
vandi á höndum í þessum kosn-
ingum vegna sviptinga innan
forystusveitarinnar á síðustu
misserum, annars vegar vegna
brotthvarfs Jóhönnu Sigurðar-
dóttur og hins vegar afsagnar
Guðmundar Árna Stefánssonar.
Brugðið hefur verib á það ráð að
láta Jón Baldvin ekki standa ein-
an í eldlínunni ab þessu sinni.
Sér við hlib hefur hann Rann-
veigu Guðmundsdóttur, sem bar
sigurorb af Guðmundi Árna í
prófkjöri, og nær í senn að milda
flokksímyndina og létta nokkub
þann bagga sem varaformaður
flokksins og fyrrverandi rábherra
óneitanlega er í þessum kosning-
um.
Þjóðvaki varð til í kringum
eina manneskju og gerir beinlín-
is út á hana í öllum kjördæmum.
Frambobiö gerir sér fyrst og
fremst vonir um árangur í
Reykjavík og Reykjaneskjördæmi
þar sem efsti maður er Ágúst Ein-
arsson, en svo vill til að hann er
einn helsti „sægreifi" landsins.
Af þeirri ástæðu einni er hæpib
aö tefla honum fram sem sér-
stökum fulltrúa jafnabar og sið-
bótar í stjórnmálum, og því er
Jóhanna Sigurbardóttir sjálfkjör-
inn persónugervingur hreyfingar
sinnar.
Kvennalistinn er eini flokkur-
inn sem heldur ekki fram ótví-
ræöri persónulegri ímynd, enda
er þaö mjög í anda þeirra stjórn-
málaaðferba sem flokkurinn hef-
ur prédikab allt frá upphafi. Ab-
eins ein forvígiskona Kvennalist-
ans hefur náb að skapa sér þá
persónulegu ímynd leiðtoga sem
þarf til ab bera uppi kosninga-
baráttu. Þaö er Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, en tómarúmið sem
varð í þingliöi Kvennalistans, er
hún fór í framboð á eigin vegum
sem borgarstjóraefni R-listans,
hefur ekki veriö fyllt og er óhætt
að fullyröa að það verði flokkn-
um ab fótakefli nú.
Veröskyn og gæba-
vitund neytandans
Flestir málsvarar þeirra stjórn-
málaflokka, sem bjóða fram fyrir
þessar kosningar, staöfesta að
gripiö sé til þeirra aðferöa sem
best hafi gefist í verslun og við-
skiptum. Þá er það væntanlega
undir því komib hversu upplýst-
ur neytandinn er, hvort hann
kaupir köttinn í sekknum eða
ekki, og einnig hvað hann vill
gefa fyrir vöruna.
Ógerlegt er ab mæla hversu
mikil áhrif niburstöður viðhorfs-
kannana, ímyndir, slagorð og
áferb auglýsinga hafa á úrslit
kosninga. Þó má ljóst vera að
söluabferöir skipta þar æ meira
máli, á kostnað frammistööu á
vettvangi sjálfra stjórnmálanna,
svo ekki sé minnst á efndir
þeirra loforða sem gefin eru í
hita kosningabaráttu.
Kostnaður á bilinu
12-25 milljónir?
Á fjárlögum ársins eru 98
milljónir ætlaðar í kynningar- og
útgáfustarf þeirra flokka sem eiga
fulltrúa á þingi. Þessi framlög
skattþegnanna skiptast eftir at-
kvæbastyrk flokkanna og eru
mikilvægur tekjustofn, einkum
og sér í lagi þegar kemur ab út-
gjöldum vegna kosninga.
Af þessu fé renna um 15 millj-
ónir til Alþýöuflokks og Alþýðu-
bandalags hvors um sig, um 19
milljónir til Framsóknarflokks,
um 11 milljónir til Kvennalista
og um 33 milljónir til Sjálfstæb-
isflokks.
Þeir, sem bera ábyrgb á rekstri
stjórnmálaflokka, telja sumir
hverjir aö kosningabaráttu sé
ekki hægt aö reka af þeim krafti
sem til þarf fyrir minna en 15-20
milljónir, og þaö þótt ýtrustu
hagsýni og útsjónarsemi sé gætt.
Ámundi Ámundason sem er
hnútum kunnugur á þessu sviði,
ekki síst hjá Alþýðuflokknum,
fullyrðir að lágmarkskostnabur
flokks í kosningabaráttu sé 12
milljónir, en sumir flokkar leggi
allt að 25 milljónir í hana. „Viö
sögðum í upphafi kosningabar-
áttunnar: Við reiknum með 20
milljónum í þetta og þab þýöir
ab viö verðum í fjögur ár að
borga þetta niður. Fimm milljón-
ir á ári. Einfalt mál. Þaö er ekkert
að marka þótt menn segist ætla
að setja í þetta 4-6 milljónir, eins
og R- listinn geröi, en hann fór
þó meö 18 milljónir," segir
Ámundi og rétt er aö taka fram
að talsmenn tveggja flokka, sem
stóöu aö R- listaframboðinu í
fyrra, gerðu ekki athugasemd viö
þessa niðurstöðutölu. Ámundi er
nú framkvæmdastjóri Alþýðu-
blaösins, en þegar ummæli hans
voru borin undir Sigurð Tómas
Björgvinsson, framkvæmdastjóra
Alþýðuflokksins, vildi hann ekk-
ert við þetta kannast.
Valddreifb kosninga-
barátta
Þegar forvígismenn þeirra
stjórnmálaflokka, sem taka þátt í
kosningabaráttunni af fullum
þunga, eru spurðir um heildar-
kostnað af þessari útgerð, veröur
fátt um svör. Ástæðan er eflaust
sú helst, aö þeir hafa þessar upp-
lýsingar ekki á takteinum, þar
sem hvert framboð ber fjárhags-
lega ábyrgð á kosningabarátt-
unni í kjördæmi sínu. Þannig
segir Kjartan Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Sjálfstæöisflokks-
ins:
„Kosningabarátta Sjálfstæðis-
flokksins er afskaplega valddreifð
og háð kjördæmisráðum flokks-
ins um allt land. Þau afla sjálf
fjár til að reka hana og við höf-
um ekkert eftirlit með því starfi.
Þess vegna tökum viö hvorki
ábyrgð á því að greiða skuldirnar
fyrir þá sem stjórna kosningabar-
áttu í kjördæmunum, né heldur
að takmarka útgjöldin. Þab verð-
ur hver aö gera fyrir eigin reikn-
ing.
Það, sem flokkurinn gerir svo
sjálfur, er nú ekki mjög mikið.
Það er þá helst að auglýsa, en
eins og menn hafa tekið eftir, þá
auglýsir Sjálfstæðisflokkurinn af-
ar lítið fyrir þessar kosningar og
eyðir sáralitlu fé í það. Við höf-
um t.d. ekkert auglýst í sjónvarpi
ennþá, en þaö getur verið að við
eigum eftir að gera það," segir
Kjartan Gunnarsson.
Sömu sögu hefur Egill Heibar
Gíslason, framkvæmdastjóri
Framsóknarflokksins, að segja:
„Við vinnum þetta ekki mib-
stýrt. Við látum kjördæmunum
þab alfarið eftir ab sjá um sig
sjálf hváð útgjöld varðar, en er-
um frekar í þessum sameiginlegu
þáttum og sjáum um aö sam-
ræma þá. Flokkurinn sem slíkur
sér líka um að auglýsa þætti í
sjónvarpi þar sem okkar fólk
kemur fram, við sjáum um út-
gáfu á ákvebnum bæklingum
Framkvæmdastj ori
Bændasamtaka íslands
Bændasamtök íslands óska eftir að ráða
framkvæmdastjóra til að stýra daglegum
rekstri í höfuðstöðvum samtakanna.
Umsækjandi þarf að hafa kandídatspróf
í búfræði eða sambærilega menntun,
auk reynslu af stjór nunarstörfum.
Umsóknarfrestur er til 20. apríl n.k.
Umsóknum ber að skila til for manns
Bændasamtaka íslands, Ara T eitssonar,
sem veitir nánari upplýsingar
í síma 91-630300 eða 96-43159
ÍSLENSKUR
LANDBUNAÐUR