Tíminn - 27.05.1995, Blaðsíða 7

Laugardagur 27. maí 1995
7
Sigurgeir Þorgeirsson, framkvcemdastjóri Bœndasamtaka íslands:
Um 15 til 20% flatur niöurskurður
kindakjötsframleiöslunnar í haust
— efsala eykst ekki í sumar og ekki veröa geröar breytingar á búvörusamningi
Sigurgeir Þorgeirsson tók vib
starfi framkvæmdastjóra
Bændasamtaka íslands um síó-
ustu mánabamót. Þótt Sigurgeir
sé ekki ókunnugur málefnum
Iandbúnabarins, sem búvís-
indamabur og fyrrum abstobar-
mabur Halldórs Blöndal meban
hann gegndi starfi landbúnab-
arrábherra, er víst ab ný vib-
fangsefni og vandamál munu
mæta honum á þessum starfs-
vettvangi. Búnabarfélag íslands
og Stéttarsamband bænda voru
sameinub í ein bændasamtök
um síbustu áramót á sama tíma
og landbúnaburinn þarf ab
takast á vib breyttar abstæbur í
tengslum vib abild íslands ab
alþjóbasamningum og saubfjár-
bændur standa frammi fyrir
meiri vanda en ábur hefur
þekkst. Tíminn ræddi af því til-
efni vib Sigurgeir um komu
hans á hinn nýja starfsvettvang
og horfur í málefnum landbún-
abarins á næstunni.
BÆIARMAL
Hafnarfjöröur
Húsnæbisstofnun ríkisins hefur
sent bæjarrábi Hafnarfjarbar bréf
þar sem greint er frá lánaheimild-
um til Hafnarfjarbar. Þar er um ab
ræba lán til bygginga á 7 al-
mennum kaupleiguíbúbum, 12
félagslegum kaupleiguíbúbum,
10 félagslegum eignaríbúbum og
6 félagslegum leiguíbúöum.
•
Bæjarráb samþykkti fyrir
nokkru ab veita Norræna félag-
inu feröastyrk vegna þátttöku
þriggja fulltrúa á vinarbæjarmót í
Bærum í júní nk.
•
Hafnfirsk fjölmiblun óskabi eftir
því ab bæjarsjóbur keypti tvær
myndir af félaginu, um HM'95
og Víkingahátíbina sem fram fer í
sumar, ab upphæb kr. 600 þús.
Bæjarsjóbur samþykkti ab kaupa
víkingamyndina á kr. 300 þús.
•
Hafnarfjarbarbær hefur sam-
þykkt ab veita Kammersveitinni
250 þúsund kr. og 300 þúsund til
gerbar Hafnarfjaröarplötu.
•
Vatnsveita Hafnarfjarbar mun
gerast aöili ab Sambandi ís-
lenskra hitaveitna til reynslu en
vatnsveitur hafa verib abilar ab
þeim samtökum ffá því árib 1991
•
Stjórn Miöbæjar hf. hefur leit-
ab eftir því vib bæjarsjóö ab hann
kaupi bílastæbakjallara í nýbygg-
ingu félagsins viö Fjarbargötu 13-
15. Málib hefur ekki verib af-
greitt.
•
Krýsuvíkursamtökin eru styrkt
meb einni milljón króna, vegna
áforma samtakanna ab virkja nýja
borholu í Krýsuvík.
•
Bæjarráö hefur samþykkt ab
200 þúsund krónur falli á bæjar-
sjób vegna uppsetningar á klukku
í mibbæ Hafnarfjaröar, auk þess
sem þar veröur stabsettur sölu-
turn.
Slíkt getur ekki
gengib
Sigurgeir sagbi aö þaö sem
einkum kæmi á óvart væri hinn
mikli vandi saubfjárbænda. Vit-
aö hafi veriö um verulega erfiö-
leika vegna samdráttar í sölu á
kindakjöti, en þessi vandi væri
meiri en menn hefbu gert sér
grein fyrir í upphafi ársins. Nú
stefni aö því aö sala á kindakjöti
verbi aöeins um 6900 tonn á því
verölagsári sem lýkur 31. ágúst
næstkomandi. Þó beri aö geta
þess ab gott sumar geti aukiö
söluna eitthvaö, þar sem kinda-
kjötiö viröist vinsælast til mat-
reiöslu á útigrillum og menn
væru ab gera sér vonir um
nokkra söluaukningu í því sam-
bandi. Þrátt fyrir þab sé ljóst aö
ef ekkert verbi ab gert og ekki
samib um neinar breytingar á
núverandi búvörusamningi fyr-
ir þann tíma þýöi þessi sam-
dráttur allt aö 15 til 20% flatan
niburskurb á framleibsluheim-
ildum saubfjárbænda fyrir
næsta verölagsár. „Þab sér hver
maöur ab slíkt getur ekki geng-
ib. Margir saubfjárbændur hafa
þegar dregiö framleibslu sína
saman langt umfram getu. Þar á
ég viö ab rekstrargrundvöllur
margra búa er brostinn og viö-
bótarskeröing myndi aöeins
fjölga þeim bændum sem búa
viö alls ófullnægjandi rekstrar-
skilyröi."
Fullt afurbastöbva-
verb fyrir alla mjólk?
— Er ástandið þá betra í mjólk-
urframleiðslunni?
„Hvaö mjólkurframleiösluna
varöar er ástandiö mun betra.
Eftir því sem best veröur séö
mun tæpast nást aö framleiöa
upp í framleiösluheimildir verö-
lagsársins. Ef vorkoman dregst
enn á langinn, minnka líkurnar
á að mjólkurframleiöslan fari að
neinu ráöi vaxandi. Því bendir
allt til þess aö unnt veröi aö
greiða fullt afuröastöövaverö
Velta þeirra stofnana og fyrir-
tækja sem Ríkisendurskoðun
bar ab endurskoða var saman-
lögb hátt í 200 milljarbar
króna áriö 1993. Stofnanir og
verkefni á fjárlögum eru allt
um 550 talsins. Þessar tölur
eru nefndar í starfsskýrslu
Ríkisendurskobunar 1994, til
aö gefa nokkra hugmynd um
umfang þeirrar endurskobun-
ar sem fram fór hjá stofnun-
inni á síbasta ári. Heildar-
kostnabur Ríkisendurskobun-
ar á hverja unna vinnustund
var 2.368 kr. árib 1994, eba
1,3% lægri en árib áöur.
Starfsmönnum fjölgaði um 2
á milli ára í 43 árib 1994.
„Helsti gallinn við reiknings-
fyrir alla mjólk sem kemur til
mjólkurbúa út verðlagsáriö,
þótt enn sé of snemmt að full-
yröa um þaö."
Unnib ab endur-
skobun á búvöru-
samningi
— Þú minntist á aðgerðir vegna
sauðfjárbœnda. Er vandi þeirra þá
fyrsta verkefni nýrrar baendafor-
ystu og starfsmanna í Bœndahöll-
inni?
Sigurgeir kvað svo vera. Hann
sagði aö nú væru hafnar viöræö-
ur viö ríkisvaldið um hugsan-
legar breytingar á búvörusamn-
ingnum, sem komi í veg fyrir aö
beita þurfi flötum niðurskuröi í
fullu samræmi viö samdrátt í
sölu á kindakjöti, eins og núver-
andi ákvæöi geri kröfu um. Þess-
ar viðræður séu þó enn á frum-
stigi og menn að athuga hvaöa
leiðir verði unnt aö fara. Núver-
andi búvörusamningur renni út
á árinu 1997, en ljóst sé að fara
veröi fram endurskoðun á ýms-
um ákvæöum hans fyrir þann
tíma, einkum þeim ákvæöum er
sauöfjárræktina varöa. „Á þessu
stigi er ekki Ijóst hvort um end-
urskoðun á ákvæðum hans
verður að ræöa eöa hvort hrein-
lega verður gerður samningur til
lengri tíma. Vinna við þessa
endurskoðun er ekki komin þaö
langt á veg, en Bændasamtökin
munu leggja áherslu á að mótuö
verði stefna í málefnum sauð-
fjárræktarinnar til lengri tíma
þannig aö bændur viti við
hvaöa aðstæður þeir verði að
vinna í framtíðinni og fái tíma
til aðlögunar aö breytingum, er
leiöa af samdrætti í neyslu sauð-
fjárafurða."
Vibkvæmt mál ab
fækka saubfjár-
bændum
— Er ekki Ijóst að sauðfjár-
baendum verður að fcekka?
skil ríkisins er sá að þau segja oft
harla lítiö um árangur starfsem-
innar og gæði þeirrar þjónustu
sem veitt er," segir m.a. í kafla
um stjórnsýsluendurskoðun, en
í henni felst bæbi könnun á
meðferð og nýtingu ríkisfjár og
að hluta til ýmiss konar rekstr-
arráðgjöf í vaxandi mæli.
Meö auknum kröfum al-
mennings um ábyrgð þeirra
sem fara meö almannafé hefur
þörf fyrir áreiöanlegar og að-
gengilegar fjármálaupplýsingar
um ríkisbúskapinn ab sama
skapi vaxið. Þýbing þess að upp-
lýsingar séu staöfestar meö
markvissum hætti er nú meiri
en oft áöur", segir Sigurður
Þórðarson ríkisendurskoðandi.
Sigurgeir Þorgeirsson
„Þarna er um mjög vibkvæm
og erfib mál aö ræða. Ef ekki
tekst að auka sölu á kindakjöti á
innlendum markaði eða með
útflutningi, virðist ljóst aö færri
bændur geta lifað af sauðfjárbú-
skap en veriö hefur. Til þess aö
starfandi sauðfjárbændur nái
viðunandi afkomu af búum sín-
um, miðað viö núverandi sölu,
veröur tæpast komist hjá fækk-
un þeirra. Og þá vakna spurn-
ingar um á hvern hátt unnt
verður að aðstoða einstaka
bændur til þess að hætta bú-
skap. Þab verður að vinnast í
samvinnu vib ríkisvaldib, og
jafnframt því aö undirbúa nýj-
an búvörusamning munu
menn ræða þessi mál og leita
sameiginlegra lausna."
Áhyggjuefnin varb-
andi alþjóbasamn-
inga snerta einkum
blóma- og græn-
metisframleibendur
— Er ekki Ijóst að sauðfjárraekt-
in og önnur landbúnaðarfram-
leiðsla þarfað takast á við erlenda
samkeþþni á nœstunni í tengslum
við alþjóðasamninga sem við
Þetta hafi vakið spurningar um
hvernig hægt sé aö tryggja ab
reikningsskil gefi glögga mynd
af fjárhagslegri stööu og rekstr-
arumfangi og að samræmis sé
gætt í meðferb fjármálaupplýs-
inga. „Ab mínu mati er notkun
á viðurkenndum reikningsskila-
venjum best til þess fallin aö ná
þessum markmiðum," segir rík-
isendurskoðandi.
Alþjóbasamtök . ríkisendur-
skoðenda (INTOSAI) hafa und-
anfarin ár unndið aö gerb al-
þjóðlegs endurskoðunarstaöals,
sem ætlaö er að tryggja sam-
ræmd og fagleg vinnubrögð.
Ríkisendurskoðun hefur sl. þrjú
ár unnið aö því að koma á verk-
lagsreglum sem styðjast viö
erum aðilar að?
„Nú hafa lagafrumvörp verið
lögð fyrir þingflokkana um á
hvern hátt vernda eigi íslenskan
landbúnað í sainræmi við á-
kvæði GATT-samningsins. í
þeim er gert ráð fyrir ákveðinni
vernd gegn innflutningi. Engu
aö síður er ljóst að um einhvern
innflutning á mjólkur- og kjöt-
vörum verður að ræða, og af því
hlýst óhjákvæmilega ákveðin
samkeppni. Og þessi samkeppni
þarf ekki að verða til ills. Ég tel
ekki fráleitt að takmarkaöur
innflutningur á unnum vöru-
tegundum muni vekja upp hug-
myndir um frekari úrvinnslu og
vöruþróun hér á landi, sem er af
hinu góöa. Það magn, sem flytja
má inn af mjólkur- og kjötvör-
um, er hinsvegar svo lítið miöab
við heildarmarkaöinn, að iþað
ætti ekki að hafa veruleg áhrif á
hann. Engu að síður kallar þaö á
viðbrögð og aðlögun að aukinni
samkeppni, því þessar fram-
leiöslugreinar hafa búið við
fulla innflutningsvernd. Ég tel
að helstu áhyggjuefnin varb-
andi EES- og GATT-samningana
snerti blóma- og grænmetis-
framleibendur. Nú þegar er
heimilt ab flytja ákvebnar vöru-
tegundir á þeim vettvangi inn
án tolla yfir vetrarmánuðina.
Þótt sú framleiðsla hafi legið að
miklu leyti niðri hér á landi á
undanförnum árum, þá hefur
orðið breyting á þeirri starfsemi.
Blóma- og grænmetisframleið-
endur eru í auknum mæli farnir
að lengja framleiðslutímann.
Þeir stunda ræktun í gróðurhús-
um yfir veturinn og beita við
það rafljósabúnaði. Vegna á-
kvæða EES-samningsins um
frjálsan innflutning verða þeir
að keppa við erlenda fram-
leiðslu yfir vetrartímann og sú
samkeppni er verulega ósann-
gjörn, vegna þess að blóma- og
grænmetisframleiöendur búa
víöast viö opinbera styrki í ríkj-
um Evrópusambandsins."
Viötal: Þórbur Ingimarsson
INTOSAI-staðalinn, fyrst og
fremst meb gerð nýrrar endur-
skoðunar- eða leiöbeininga-
handbókar fyrir starfsmenn Rík-
isendurskoðunar og aöra sem
vinna í umboöi hennar. Stefnt
er að því aö þriöja og síöasta
bindi bókarinnar komi út í ár.
Ríkisreikningsnefnd hefur frá
1990 unnib að tillögum um
breytingar á reikningsskilum
ríkissjóðs og framsetningu fjár-
laga. Nái tillögur um breytingar
fram að ganga segir ríkisendur-
skoöandi ljóst ab upplýsingar
um reikningsskil ríkissjóðs verði
ítarlegri en nú og aö meiri festu
muni gæta vib framsetningu
þeirra í framtíðinni.
Ríkisendurskoöun:
Endurskobar 200.000 milljóna
veltu 550 stofnana og verkefna